AI transcript
0:00:08 you got me thinking about this concept of happiness as you’re speaking and whether it’s a
0:00:14 natural thing for our species to be aiming at or whether it’s a new more modern thing that we’ve
0:00:19 decided to focus upon and are we causing ourself immense distress in this pursuit of this thing
0:00:24 that maybe our ancestors didn’t didn’t ever think about this whole you know we think about
0:00:28 self-actualization and they were probably thinking about survival and reproduction more
0:00:33 look these all belong to the sort of paradoxes of modern times modern times have obviously brought
0:00:39 us enormous advantages but they’ve also brought us particular complexities that i think would be wise
0:00:43 to to realize and one of them is the disappearance of religion i mean we are still among the first
0:00:50 generations in many parts of the world to be um trying to live good lives without the support of
0:00:57 religion think of our religions structure time and human experience in time as a religious person
0:01:05 you immediately feel the present moment is not as important as a hundred two hundred two thousand
0:01:10 million year history that has come before and that will continue after the present moment is a speck
0:01:17 in time and and there’s a whole narrative of which you’re part of that immediately diminishes you in
0:01:23 scale now nowadays all of us want to be rather large don’t we want to be big big people we want to make a big
0:01:31 impression but um arguably this is a fast route to mental illness because the graceful acceptance of
0:01:40 your minuscule position in the cosmos is the gateway to calm and harmony and when people say you know i went
0:01:46 into this hotel you know the person made me feel small that’s the bad way of being made to feel small
0:01:50 but there’s a good way of being made to feel small pick up an ancient text read words that were written
0:01:56 by someone in a foreign tongue three thousand years ago that’ll make you feel small go into the desert
0:02:02 notice the the age of the rocks inscribed in you know time inscribed in sand that’ll put you in your place
0:02:11 spend time with an animal that has no concern for your status your sense of importance your foiled
0:02:17 narrative of your own success all these things that drive modern humans mad these are not present
0:02:24 in an older kind of religious sphere and as i say what religions do is they tell us you’re part of a
0:02:32 bigger story they also tell us many faiths tell us that life and you particular are imperfect um you know
0:02:38 think of catholicism and its notion of original sin now lots of lots of bad stuff associated with
0:02:41 original sin i’m not you know huge fan of many aspects but let’s look at the good side right
0:02:49 what what catholicism tells us everybody’s broken everybody is flawed it’s quite a helpful starting
0:02:55 point right because um if you think well all right i’m a bit broken but so somebody else so somebody else
0:03:01 so we’re all doing our best that’s the gateway to vulnerability to friendship if you like lower
0:03:07 expectations lower expectations but also to to connection with others you know so often people
0:03:12 become successful find it really hard to make friends why because they associate success with
0:03:18 invulnerability and the more successful they get the harder it is for them to admit to the real truth
0:03:24 about being human which is that we’re all helpless children some of the time at least frightened helpless
0:03:29 children and it becomes harder to make to keep up the contact with that let alone admit that
0:03:37 to somebody else so again religions handily reduce our expectations and our sense of ourselves we are
0:03:42 merely flawed humans there is a perfect world it doesn’t exist in beverly hills it doesn’t exist in
0:03:49 you know the fancy parts of singapore or sydney it exists up there in a in another world in other words
0:03:55 um the human realm is inherently imperfect quite a good starting point i mean even if you went on a
0:04:00 date right imagine two characters you might go on a date with right first one tells you
0:04:06 yeah i’m kind of perfect and i’m achieve i’m aiming to achieve total perfection i think wow good for them
0:04:12 but slightly scary next to somebody else who goes i’m kind of flawed but i’m sort of managing my flaws and
0:04:17 i’m interested in how to get to know my flaws and work with them instantly one thinks life might be
0:04:24 easier around such a person there’s there’s something about the pursuit of perfection which
0:04:32 makes day-to-day life extremely hard and religions slightly by the by tick that box they were able to
0:04:39 reduce us in our own eyes while raising us in the eyes of you know a divine being um and and that has
0:04:44 helped us to have an that helped us to have an easier relationship with with ourselves and and
0:04:50 the notion also was you cannot perfect this life you know life becomes perfect in another realm we’ll
0:04:55 build jerusalem somewhere else not on this earth in the next world again it takes the pressure off us
0:05:02 we moderns we modern people we think the present moment is supremely important now is important everything
0:05:06 that’s going on right now is supremely important doesn’t matter remember a hundred years ago a thousand
0:05:10 years ago now is the only criteria of time you are perfectible right so if there’s something wrong with
0:05:19 you you’re failing against an ideal of perfection again very very hard um and that you are made i mean
0:05:24 the biggest the biggest challenge of all you’re made to be happy as you suggested that the true goal of
0:05:31 every human is happiness not fulfillment not you know the realization of a grand scheme not living for
0:05:38 others your own happiness and again it’s a beautiful idea but goodness me does it cause problems
0:05:46 goodness me you know think of emile dirkheim beginning of the 20th century french sociologist
0:05:53 writes this book um so contrasting the differences between ancient societies and modern societies
0:06:02 and he identifies one troubling difference between ancient societies pre-modern agricultural village-based
0:06:09 societies where religion plays a role and modern urban technologically driven success-oriented
0:06:15 individualistic societies and that’s the suicide rate he realizes in his book on suicide published in
0:06:24 1900 that modern societies for all their advantages leads their members of a share of their members often the
0:06:32 most ambitious of their members to take their own lives why what’s going on and this becomes well it’s
0:06:39 the birth of modern sociology really it’s it becomes a major inquiry into what modern times does to the soul
0:06:46 and i’m deeply fascinated by that i can’t let that one go because what’s this paradox what’s this paradox of
0:06:55 suffering amidst plenty of regress amidst progress this fascinates me i spoke to the ceo of
0:07:01 calm campaign against living miserably simon gunning and he shared some stats with me about exactly what you’re
0:07:07 talking about about suicide he said someone dies by suicide in the uk every 90 minutes six 76 percent a
0:07:13 male there’s 25 attempts for every death um the single biggest cause of death for men under 45 is suicide
0:07:20 single biggest cause of death for 15 to 49 year olds is suicide that 19 to 35 year old category are twice as
0:07:27 likely to report being in crisis than any other group in 16 to 24s is the fastest growing group in history to
0:07:34 exhibit suicidality and more recently there’s a big conversation emerging now around young women and
0:07:41 suicidality which is um a fairly recent unfortunately exploding trend this trend of young women now
0:07:50 experiencing suicidality and look people don’t just commit suicide when things are bad people commit
0:07:57 suicide when things are bad and they think it’s a delicate point they think it’s their fault they cannot
0:08:05 disassociate the trouble they feel from an intense sense of responsibility which then also entails shame
0:08:10 now what’s going on there you see when i say that we live in a individualistic world what that really
0:08:17 means is we live in a world where people feel that they control their own narratives that that what happens
0:08:26 is very tightly a reflection of who they are and what they’ve done and this was not always the case you see
0:08:35 for long periods of history um people were not necessarily tightly held to the observable outcomes
0:08:44 of their lives this happened with money for example um in old english a poor person was known as an
0:08:51 unfortunate right um what is an unfortunate let’s unpack that word unfortunate there’s the word fortuna in there
0:08:58 what was fortuna for the romans fortuna was the goddess of luck the goddess of fortune and the romans were
0:09:02 therefore all the time sacrificing things to the goddess of fortune as a way of saying you know
0:09:09 please you know it’s not me it’s you know this outside agency nowadays this sounds completely weird i mean
0:09:16 what do we call in the most individualistic country in the world united states what are poor people called
0:09:22 it’s not a nice term they’re called losers right you say that’s a loser so we’ve gone from unfortunate
0:09:29 to loser that’s a trajectory of 400 years what’s happened in that time is a story about who’s
0:09:35 responsible for people’s fate and nowadays you know if i said you see things have not been going so well
0:09:42 for me i’ve just been sacked uh you know my book hasn’t sold you know but it’s not me i’ve just had a bit
0:09:49 of bad luck you very nice person but a modern person side of you be thinking hmm you must have done
0:09:52 something wrong right you’d be thinking you must have something wrong because that’s how we think
0:10:02 we don’t allow people the benefit of luck right similarly if you said to me oh you know my podcast
0:10:06 be doing brilliantly we’ve now got eight thousand million million billion subscribe how many you got
0:10:11 nowadays um um and and you said and you said to me oh i just just a bit of good luck right i think oh
0:10:17 steven’s really you know he’s very modest but you know it’s not true he’s done something we believe
0:10:22 that people do things and that that action leads to results or failures and that’s why people take
0:10:28 their own lives because in extremists people think there is nothing other than me to explain what
0:10:32 happens to me of course the reality is much more complicated i’m not saying that’s the truth
0:10:39 but that is the perceived truth you know look we live in a world that is meritocratic
0:10:47 meritocratic right that word meritocracy is on everybody’s lips if you take politicians left and
0:10:52 right in the united states all over the world everybody wants to create a world that is meritocratic
0:10:56 some people think we’ve already got there what does that word mean i don’t know meritocratic
0:11:08 is the concept of meritocracy is a world in which um people’s outcomes are dependent on their merit
0:11:16 rather than on who their parents were some corrupt class in society the influence of whatever so you
0:11:21 know a left-wing politician and a right-wing politician say we want to make a meritocratic world
0:11:30 where your kids will go to where they deserve where if you work hard you can get there and um you know
0:11:35 where everyone has a chance to succeed we you know you know that kind of rhetoric it’s it’s the rhetoric
0:11:44 of modern times now it sounds great and in many ways it’s an enormous advance but again let’s just focus on
0:11:52 the psychological toll of that because if you really believe in a world in which those who get to the top
0:11:59 deserve to get to the top by implication you are also positing the existence of a world in which those who
0:12:06 are at the bottom deserve to be at the bottom in other words a meritocratic worldview turns success
0:12:18 and failure from chance to a necessary fate and that’s why it makes the winners quite hard potentially
0:12:22 quite heartless because they’re thinking well i got there on my own you know don’t need to thank anybody
0:12:29 might not need to pay many taxes why pay taxes you know it’s fine and similarly those at the bottom are
0:12:40 kind of crushed so we’ve created this very complicated ideology where um there’s a hidden toll
0:12:45 and this has happened within a couple of generations hasn’t it because i even think about
0:12:49 my mother she’s from i know it’s a different country and there’s different traditions there but even
0:12:55 in my mother’s generation when she grew up in africa if they wanted good fortune they would
0:12:59 take their sheep their animals and they would take it to the local witch doctor and basically offer a
0:13:06 sacrifice they’d obviously pray but they were they were so in the um opinion that their outcomes were
0:13:12 determined by a religious god of sorts and even her moving to the uk and starting businesses here i think
0:13:17 she’s moved a little bit away from that thinking to the sort of as you kind of almost posit it is
0:13:23 it’s almost like the curse of personal responsibility or at least the the pitfalls of personal responsibility
0:13:28 where she now definitely thinks that her outcomes are correlated to her hard work and it’s so
0:13:31 interesting i’ve never considered the fact that that could be bad for us on a psychological level
0:13:35 sure because you know we know that there are good sides of it of course we do and so you know i’m really
0:13:40 pointing out something that is less often spoken about because we know the good sides of course a world in
0:13:45 which people take responsibility can be good but at what moment does it crush the spirit and you know
0:13:52 talking about your mother and and you know moving away from an agricultural society a rural society
0:13:58 to an urban modern individualistic society you know in many parts of the world in in the old world in
0:14:04 the pre-modern world when people met each other for the first time they would say where are you from
0:14:09 where are your answer who are your ancestors who’s your father who’s your mother that was people’s
0:14:15 identity nowadays of course as you know what’s the first question that anyone asks anyone what do you
0:14:19 do and according to how you answer that question people are either really pleased to see you or they
0:14:23 kind of gently sideline you and you’re left by the peanuts and you know no one wants to talk to you
0:14:29 we live in a world it could sound like an odd world word we live in a world of snobs now the word
0:14:34 snob is often associated with some kind of old english interest in like people with castles or you know
0:14:41 ancient lineage i don’t mean that snobbery is really just any way of judging a human being
0:14:47 according to one but only one aspect of their whole identity right so if you meet a clothes snob
0:14:52 and you say you know my my my jumpers from you know wherever they’ll go you can’t be a good person
0:14:57 because you know you are so under invested in your fashion taste right it doesn’t matter how pure your
0:15:02 heart is or how great your poems are or whatever you look you know your clothes are wrong that’s a
0:15:08 clothes snob now the dominant form of snobbery in the modern world is of course job snobbery um and
0:15:13 that’s why you know the opposite of a snob is your mother your mother as it were one’s mother the ideal
0:15:20 mother right the ideal mother doesn’t care how you’ve performed she’s maybe fictive um caring about who you
0:15:26 are but most people do not care who we are they care how we have performed and so you know we’re often
0:15:31 told we live in such materialistic societies the world’s so materialistic you know we’re all chasing
0:15:40 money i don’t think we’re actually chasing money i think we’re chasing the love and respect that money
0:15:48 in our society brings we have connected the possession of material goods with the possession of honor and
0:15:52 respect but you know if you if you rearrange it a different way and you said you know you could own
0:15:57 a plastic token and get love and respect people would always want the plastic tokens it’s not it’s not
0:16:02 the material goods we want it’s the emotional rewards which actually you know sometimes we think
0:16:08 people are very greedy all they’re doing is shopping for more things and buying fancy cars but you know
0:16:14 the next time you see a guy driving a ferrari don’t think this guy’s a greedy person you know he’s so
0:16:24 vulgar and greedy and just think this is somebody with a really intense need for love because often the avid
0:16:30 pursuit of material goods is really masking something much more poignant which is the avid pursuit of love
0:16:36 and respect it was for my whole my whole life i you know i bought all the louis vuitton range rover
0:16:41 mansion um in that chapter of my life where i was really trying to prove something to someone or be
0:16:47 accepted by someone and that’s why i got it and in fact as the more secure i’ve gotten myself the more
0:16:52 you’ll see me every day just wearing all black no watch no sports car um and leaning towards utility
0:16:59 in the decisions that i make that’s so fascinating and i think that is a journey you know one doesn’t
0:17:03 want to say these goods shouldn’t be available to everybody of course they can be available to
0:17:09 everybody but the question is is your need for them coming from a wound or coming from a genuine desire
0:17:14 and when it comes from a wound it’s a problem because it’s not going to solve the wound that’s the
0:17:19 problem um because you know the love that you’re going to get look it’s like it’s like fame i always
0:17:25 think you know a sure sign of being a good parent is that your children have no interest in being famous
0:17:33 because you know fame is trying to satisfy um a gap that should ideally be satisfied through
0:17:38 more intimate human connections but we do live in a world which doesn’t have much time for that
0:17:43 and so um both in the sort of economy of fame and the economy of material goods
0:17:49 we’ve we’ve created a world where people are hugely incentivized to move away from what they really want
0:17:58 which is to be loved to be seen to be heard and um into a kind of vortex of material acquisition
0:18:05 what you just listened to was a most replayed moment from a previous episode if you want to listen to
0:18:09 that full episode i’ve linked it down below check the description thank you
0:00:14 natural thing for our species to be aiming at or whether it’s a new more modern thing that we’ve
0:00:19 decided to focus upon and are we causing ourself immense distress in this pursuit of this thing
0:00:24 that maybe our ancestors didn’t didn’t ever think about this whole you know we think about
0:00:28 self-actualization and they were probably thinking about survival and reproduction more
0:00:33 look these all belong to the sort of paradoxes of modern times modern times have obviously brought
0:00:39 us enormous advantages but they’ve also brought us particular complexities that i think would be wise
0:00:43 to to realize and one of them is the disappearance of religion i mean we are still among the first
0:00:50 generations in many parts of the world to be um trying to live good lives without the support of
0:00:57 religion think of our religions structure time and human experience in time as a religious person
0:01:05 you immediately feel the present moment is not as important as a hundred two hundred two thousand
0:01:10 million year history that has come before and that will continue after the present moment is a speck
0:01:17 in time and and there’s a whole narrative of which you’re part of that immediately diminishes you in
0:01:23 scale now nowadays all of us want to be rather large don’t we want to be big big people we want to make a big
0:01:31 impression but um arguably this is a fast route to mental illness because the graceful acceptance of
0:01:40 your minuscule position in the cosmos is the gateway to calm and harmony and when people say you know i went
0:01:46 into this hotel you know the person made me feel small that’s the bad way of being made to feel small
0:01:50 but there’s a good way of being made to feel small pick up an ancient text read words that were written
0:01:56 by someone in a foreign tongue three thousand years ago that’ll make you feel small go into the desert
0:02:02 notice the the age of the rocks inscribed in you know time inscribed in sand that’ll put you in your place
0:02:11 spend time with an animal that has no concern for your status your sense of importance your foiled
0:02:17 narrative of your own success all these things that drive modern humans mad these are not present
0:02:24 in an older kind of religious sphere and as i say what religions do is they tell us you’re part of a
0:02:32 bigger story they also tell us many faiths tell us that life and you particular are imperfect um you know
0:02:38 think of catholicism and its notion of original sin now lots of lots of bad stuff associated with
0:02:41 original sin i’m not you know huge fan of many aspects but let’s look at the good side right
0:02:49 what what catholicism tells us everybody’s broken everybody is flawed it’s quite a helpful starting
0:02:55 point right because um if you think well all right i’m a bit broken but so somebody else so somebody else
0:03:01 so we’re all doing our best that’s the gateway to vulnerability to friendship if you like lower
0:03:07 expectations lower expectations but also to to connection with others you know so often people
0:03:12 become successful find it really hard to make friends why because they associate success with
0:03:18 invulnerability and the more successful they get the harder it is for them to admit to the real truth
0:03:24 about being human which is that we’re all helpless children some of the time at least frightened helpless
0:03:29 children and it becomes harder to make to keep up the contact with that let alone admit that
0:03:37 to somebody else so again religions handily reduce our expectations and our sense of ourselves we are
0:03:42 merely flawed humans there is a perfect world it doesn’t exist in beverly hills it doesn’t exist in
0:03:49 you know the fancy parts of singapore or sydney it exists up there in a in another world in other words
0:03:55 um the human realm is inherently imperfect quite a good starting point i mean even if you went on a
0:04:00 date right imagine two characters you might go on a date with right first one tells you
0:04:06 yeah i’m kind of perfect and i’m achieve i’m aiming to achieve total perfection i think wow good for them
0:04:12 but slightly scary next to somebody else who goes i’m kind of flawed but i’m sort of managing my flaws and
0:04:17 i’m interested in how to get to know my flaws and work with them instantly one thinks life might be
0:04:24 easier around such a person there’s there’s something about the pursuit of perfection which
0:04:32 makes day-to-day life extremely hard and religions slightly by the by tick that box they were able to
0:04:39 reduce us in our own eyes while raising us in the eyes of you know a divine being um and and that has
0:04:44 helped us to have an that helped us to have an easier relationship with with ourselves and and
0:04:50 the notion also was you cannot perfect this life you know life becomes perfect in another realm we’ll
0:04:55 build jerusalem somewhere else not on this earth in the next world again it takes the pressure off us
0:05:02 we moderns we modern people we think the present moment is supremely important now is important everything
0:05:06 that’s going on right now is supremely important doesn’t matter remember a hundred years ago a thousand
0:05:10 years ago now is the only criteria of time you are perfectible right so if there’s something wrong with
0:05:19 you you’re failing against an ideal of perfection again very very hard um and that you are made i mean
0:05:24 the biggest the biggest challenge of all you’re made to be happy as you suggested that the true goal of
0:05:31 every human is happiness not fulfillment not you know the realization of a grand scheme not living for
0:05:38 others your own happiness and again it’s a beautiful idea but goodness me does it cause problems
0:05:46 goodness me you know think of emile dirkheim beginning of the 20th century french sociologist
0:05:53 writes this book um so contrasting the differences between ancient societies and modern societies
0:06:02 and he identifies one troubling difference between ancient societies pre-modern agricultural village-based
0:06:09 societies where religion plays a role and modern urban technologically driven success-oriented
0:06:15 individualistic societies and that’s the suicide rate he realizes in his book on suicide published in
0:06:24 1900 that modern societies for all their advantages leads their members of a share of their members often the
0:06:32 most ambitious of their members to take their own lives why what’s going on and this becomes well it’s
0:06:39 the birth of modern sociology really it’s it becomes a major inquiry into what modern times does to the soul
0:06:46 and i’m deeply fascinated by that i can’t let that one go because what’s this paradox what’s this paradox of
0:06:55 suffering amidst plenty of regress amidst progress this fascinates me i spoke to the ceo of
0:07:01 calm campaign against living miserably simon gunning and he shared some stats with me about exactly what you’re
0:07:07 talking about about suicide he said someone dies by suicide in the uk every 90 minutes six 76 percent a
0:07:13 male there’s 25 attempts for every death um the single biggest cause of death for men under 45 is suicide
0:07:20 single biggest cause of death for 15 to 49 year olds is suicide that 19 to 35 year old category are twice as
0:07:27 likely to report being in crisis than any other group in 16 to 24s is the fastest growing group in history to
0:07:34 exhibit suicidality and more recently there’s a big conversation emerging now around young women and
0:07:41 suicidality which is um a fairly recent unfortunately exploding trend this trend of young women now
0:07:50 experiencing suicidality and look people don’t just commit suicide when things are bad people commit
0:07:57 suicide when things are bad and they think it’s a delicate point they think it’s their fault they cannot
0:08:05 disassociate the trouble they feel from an intense sense of responsibility which then also entails shame
0:08:10 now what’s going on there you see when i say that we live in a individualistic world what that really
0:08:17 means is we live in a world where people feel that they control their own narratives that that what happens
0:08:26 is very tightly a reflection of who they are and what they’ve done and this was not always the case you see
0:08:35 for long periods of history um people were not necessarily tightly held to the observable outcomes
0:08:44 of their lives this happened with money for example um in old english a poor person was known as an
0:08:51 unfortunate right um what is an unfortunate let’s unpack that word unfortunate there’s the word fortuna in there
0:08:58 what was fortuna for the romans fortuna was the goddess of luck the goddess of fortune and the romans were
0:09:02 therefore all the time sacrificing things to the goddess of fortune as a way of saying you know
0:09:09 please you know it’s not me it’s you know this outside agency nowadays this sounds completely weird i mean
0:09:16 what do we call in the most individualistic country in the world united states what are poor people called
0:09:22 it’s not a nice term they’re called losers right you say that’s a loser so we’ve gone from unfortunate
0:09:29 to loser that’s a trajectory of 400 years what’s happened in that time is a story about who’s
0:09:35 responsible for people’s fate and nowadays you know if i said you see things have not been going so well
0:09:42 for me i’ve just been sacked uh you know my book hasn’t sold you know but it’s not me i’ve just had a bit
0:09:49 of bad luck you very nice person but a modern person side of you be thinking hmm you must have done
0:09:52 something wrong right you’d be thinking you must have something wrong because that’s how we think
0:10:02 we don’t allow people the benefit of luck right similarly if you said to me oh you know my podcast
0:10:06 be doing brilliantly we’ve now got eight thousand million million billion subscribe how many you got
0:10:11 nowadays um um and and you said and you said to me oh i just just a bit of good luck right i think oh
0:10:17 steven’s really you know he’s very modest but you know it’s not true he’s done something we believe
0:10:22 that people do things and that that action leads to results or failures and that’s why people take
0:10:28 their own lives because in extremists people think there is nothing other than me to explain what
0:10:32 happens to me of course the reality is much more complicated i’m not saying that’s the truth
0:10:39 but that is the perceived truth you know look we live in a world that is meritocratic
0:10:47 meritocratic right that word meritocracy is on everybody’s lips if you take politicians left and
0:10:52 right in the united states all over the world everybody wants to create a world that is meritocratic
0:10:56 some people think we’ve already got there what does that word mean i don’t know meritocratic
0:11:08 is the concept of meritocracy is a world in which um people’s outcomes are dependent on their merit
0:11:16 rather than on who their parents were some corrupt class in society the influence of whatever so you
0:11:21 know a left-wing politician and a right-wing politician say we want to make a meritocratic world
0:11:30 where your kids will go to where they deserve where if you work hard you can get there and um you know
0:11:35 where everyone has a chance to succeed we you know you know that kind of rhetoric it’s it’s the rhetoric
0:11:44 of modern times now it sounds great and in many ways it’s an enormous advance but again let’s just focus on
0:11:52 the psychological toll of that because if you really believe in a world in which those who get to the top
0:11:59 deserve to get to the top by implication you are also positing the existence of a world in which those who
0:12:06 are at the bottom deserve to be at the bottom in other words a meritocratic worldview turns success
0:12:18 and failure from chance to a necessary fate and that’s why it makes the winners quite hard potentially
0:12:22 quite heartless because they’re thinking well i got there on my own you know don’t need to thank anybody
0:12:29 might not need to pay many taxes why pay taxes you know it’s fine and similarly those at the bottom are
0:12:40 kind of crushed so we’ve created this very complicated ideology where um there’s a hidden toll
0:12:45 and this has happened within a couple of generations hasn’t it because i even think about
0:12:49 my mother she’s from i know it’s a different country and there’s different traditions there but even
0:12:55 in my mother’s generation when she grew up in africa if they wanted good fortune they would
0:12:59 take their sheep their animals and they would take it to the local witch doctor and basically offer a
0:13:06 sacrifice they’d obviously pray but they were they were so in the um opinion that their outcomes were
0:13:12 determined by a religious god of sorts and even her moving to the uk and starting businesses here i think
0:13:17 she’s moved a little bit away from that thinking to the sort of as you kind of almost posit it is
0:13:23 it’s almost like the curse of personal responsibility or at least the the pitfalls of personal responsibility
0:13:28 where she now definitely thinks that her outcomes are correlated to her hard work and it’s so
0:13:31 interesting i’ve never considered the fact that that could be bad for us on a psychological level
0:13:35 sure because you know we know that there are good sides of it of course we do and so you know i’m really
0:13:40 pointing out something that is less often spoken about because we know the good sides of course a world in
0:13:45 which people take responsibility can be good but at what moment does it crush the spirit and you know
0:13:52 talking about your mother and and you know moving away from an agricultural society a rural society
0:13:58 to an urban modern individualistic society you know in many parts of the world in in the old world in
0:14:04 the pre-modern world when people met each other for the first time they would say where are you from
0:14:09 where are your answer who are your ancestors who’s your father who’s your mother that was people’s
0:14:15 identity nowadays of course as you know what’s the first question that anyone asks anyone what do you
0:14:19 do and according to how you answer that question people are either really pleased to see you or they
0:14:23 kind of gently sideline you and you’re left by the peanuts and you know no one wants to talk to you
0:14:29 we live in a world it could sound like an odd world word we live in a world of snobs now the word
0:14:34 snob is often associated with some kind of old english interest in like people with castles or you know
0:14:41 ancient lineage i don’t mean that snobbery is really just any way of judging a human being
0:14:47 according to one but only one aspect of their whole identity right so if you meet a clothes snob
0:14:52 and you say you know my my my jumpers from you know wherever they’ll go you can’t be a good person
0:14:57 because you know you are so under invested in your fashion taste right it doesn’t matter how pure your
0:15:02 heart is or how great your poems are or whatever you look you know your clothes are wrong that’s a
0:15:08 clothes snob now the dominant form of snobbery in the modern world is of course job snobbery um and
0:15:13 that’s why you know the opposite of a snob is your mother your mother as it were one’s mother the ideal
0:15:20 mother right the ideal mother doesn’t care how you’ve performed she’s maybe fictive um caring about who you
0:15:26 are but most people do not care who we are they care how we have performed and so you know we’re often
0:15:31 told we live in such materialistic societies the world’s so materialistic you know we’re all chasing
0:15:40 money i don’t think we’re actually chasing money i think we’re chasing the love and respect that money
0:15:48 in our society brings we have connected the possession of material goods with the possession of honor and
0:15:52 respect but you know if you if you rearrange it a different way and you said you know you could own
0:15:57 a plastic token and get love and respect people would always want the plastic tokens it’s not it’s not
0:16:02 the material goods we want it’s the emotional rewards which actually you know sometimes we think
0:16:08 people are very greedy all they’re doing is shopping for more things and buying fancy cars but you know
0:16:14 the next time you see a guy driving a ferrari don’t think this guy’s a greedy person you know he’s so
0:16:24 vulgar and greedy and just think this is somebody with a really intense need for love because often the avid
0:16:30 pursuit of material goods is really masking something much more poignant which is the avid pursuit of love
0:16:36 and respect it was for my whole my whole life i you know i bought all the louis vuitton range rover
0:16:41 mansion um in that chapter of my life where i was really trying to prove something to someone or be
0:16:47 accepted by someone and that’s why i got it and in fact as the more secure i’ve gotten myself the more
0:16:52 you’ll see me every day just wearing all black no watch no sports car um and leaning towards utility
0:16:59 in the decisions that i make that’s so fascinating and i think that is a journey you know one doesn’t
0:17:03 want to say these goods shouldn’t be available to everybody of course they can be available to
0:17:09 everybody but the question is is your need for them coming from a wound or coming from a genuine desire
0:17:14 and when it comes from a wound it’s a problem because it’s not going to solve the wound that’s the
0:17:19 problem um because you know the love that you’re going to get look it’s like it’s like fame i always
0:17:25 think you know a sure sign of being a good parent is that your children have no interest in being famous
0:17:33 because you know fame is trying to satisfy um a gap that should ideally be satisfied through
0:17:38 more intimate human connections but we do live in a world which doesn’t have much time for that
0:17:43 and so um both in the sort of economy of fame and the economy of material goods
0:17:49 we’ve we’ve created a world where people are hugely incentivized to move away from what they really want
0:17:58 which is to be loved to be seen to be heard and um into a kind of vortex of material acquisition
0:18:05 what you just listened to was a most replayed moment from a previous episode if you want to listen to
0:18:09 that full episode i’ve linked it down below check the description thank you
Bạn làm tôi suy nghĩ về khái niệm hạnh phúc khi bạn đang nói — liệu đó có phải là điều tự nhiên mà loài chúng ta hướng tới, hay là một thứ mới mẻ, hiện đại hơn mà ta tự quyết định tập trung vào, và liệu chúng ta có đang làm bản thân khổ sở vô cùng trong cuộc đuổi theo thứ mà có lẽ tổ tiên ta chưa từng nghĩ đến không. Tất cả kiểu suy nghĩ về tự hiện thực hóa ấy, trong khi họ có lẽ suy nghĩ nhiều hơn về sinh tồn và sinh sản.
Nhìn chung đây đều thuộc về những nghịch lý của thời hiện đại. Thời hiện đại rõ ràng đã mang lại cho chúng ta vô số lợi ích nhưng cũng đem đến những phức tạp riêng mà tôi nghĩ ta nên nhận ra. Một trong số đó là sự mai một của tôn giáo. Ý tôi là, chúng ta vẫn còn là một trong những thế hệ đầu tiên ở nhiều nơi trên thế giới cố gắng sống một cuộc đời tốt đẹp mà không có sự hậu thuẫn của tôn giáo. Hãy nghĩ đến việc tôn giáo cấu trúc thời gian và trải nghiệm con người theo thời gian — với tư cách một người có đức tin, bạn lập tức cảm thấy khoảnh khắc hiện tại không quan trọng bằng lịch sử một trăm, hai trăm, hai nghìn, một triệu năm đã trôi qua và sẽ tiếp tục sau khoảnh khắc hiện tại. Khoảng khắc hiện tại chỉ là một chấm nhỏ trong thời gian, và có một câu chuyện lớn hơn mà bạn là một phần trong đó, điều đó ngay lập tức khiến bạn nhỏ lại về quy mô.
Ngày nay tất cả chúng ta đều muốn trở nên lớn lao, đúng không? Muốn trở thành những người lớn, muốn để lại ấn tượng mạnh. Nhưng có thể nói đây là con đường nhanh tới bệnh lý tâm thần, vì sự chấp nhận thanh thản vị trí nhỏ bé của mình trong vũ trụ là cánh cổng dẫn tới sự bình an và hài hòa. Khi người ta nói “tôi vào khách sạn này, người đó khiến tôi cảm thấy nhỏ bé”, đó là cái cách bị làm cho thấy mình nhỏ bé theo nghĩa xấu. Nhưng có cách làm cho thấy mình nhỏ bé theo nghĩa tốt: cầm một văn bản cổ, đọc những từ được viết bởi ai đó bằng một thứ ngôn ngữ lạ ba nghìn năm trước — điều đó sẽ khiến bạn thấy mình nhỏ bé. Vào sa mạc, nhận ra tuổi của những tảng đá, thời gian khắc lên cát — điều đó sẽ đặt bạn vào đúng chỗ của mình. Dành thời gian với một con vật chẳng quan tâm tới địa vị của bạn, cảm giác quan trọng của bạn, câu chuyện thành công mà bạn bịa ra — tất cả những thứ khiến con người hiện đại phát điên đó không tồn tại trong một không gian tôn giáo xưa kia. Như tôi nói, tôn giáo nói với chúng ta rằng bạn là một phần của một câu chuyện lớn hơn. Nhiều tôn giáo còn nói rằng cuộc sống và bạn nói riêng đều không hoàn hảo. Nghĩ về Công giáo và khái niệm tội nguyên tổ — dĩ nhiên có nhiều điều xấu gắn với khái niệm đó, tôi không phải là người ủng hộ mọi khía cạnh, nhưng hãy nhìn mặt tốt của nó.
Công giáo nói rằng mọi người đều bị tổn thương, mọi người đều có khuyết điểm — đó là một điểm xuất phát khá hữu ích. Bởi vì nếu bạn nghĩ “được thôi, tôi hơi hỏng hóc nhưng người kia cũng vậy, và người kia cũng vậy, chúng ta đều đang cố gắng”, thì đó là cánh cửa để mở lòng, để kết bạn — kỳ vọng thấp hơn, nhưng đồng thời cũng dễ kết nối với người khác hơn. Rất nhiều người thành công lại thấy khó kết bạn, vì họ liên hệ thành công với sự bất khả tổn thương, và họ càng thành công thì càng khó thừa nhận sự thật về nhân tính: rằng ít nhất có lúc chúng ta đều là những đứa trẻ bất lực, sợ hãi và bất lực. Việc duy trì liên hệ với trạng thái đó, chứ chưa nói đến thừa nhận với người khác, trở nên khó khăn hơn. Vì vậy, tôn giáo tiện lợi ở chỗ làm giảm kỳ vọng và tự nhận thức của chúng ta — chúng ta chỉ là những con người có khuyết điểm, còn một thế giới hoàn hảo thì không tồn tại ở Beverly Hills hay những khu sang chảnh ở Singapore hay Sydney; nó ở trên kia, ở một thế giới khác. Nói cách khác, cõi người là vốn dĩ không hoàn hảo — một điểm xuất phát khá hay. Ngay cả khi bạn đi hẹn hò, tưởng tượng hai người bạn có thể gặp: người đầu nói “tôi kiểu như hoàn hảo và tôi đang hướng tới hoàn hảo tuyệt đối” — bạn sẽ nghĩ “ồ, hay đấy”, nhưng cũng hơi đáng sợ. Cạnh đó là người nói “tôi hơi có khuyết điểm nhưng tôi đang xoay sở với chúng và quan tâm đến việc hiểu và làm việc cùng những khuyết điểm của mình” — lập tức bạn nghĩ cuộc sống có thể dễ chịu hơn khi ở bên người như vậy. Có điều gì đó trong việc theo đuổi sự hoàn hảo khiến cuộc sống hàng ngày trở nên vô cùng khó khăn, và tôn giáo theo một cách nào đó đánh dấu được điểm này: họ có thể làm cho chúng ta nhỏ đi trong mắt mình đồng thời nâng chúng ta lên trong mắt một thực thể thiêng liêng, và điều đó giúp chúng ta có mối quan hệ dễ dàng hơn với chính mình. Và còn nữa: ý tưởng rằng bạn không thể hoàn thiện cuộc đời này — cuộc đời chỉ trở nên hoàn hảo ở một cõi khác. “Chúng ta sẽ xây Jerusalem ở một nơi khác, không phải trên trái đất này, mà ở thế giới sau.” Một lần nữa, điều này giảm bớt áp lực lên chúng ta.
Chúng ta, những người hiện đại, nghĩ khoảnh khắc hiện tại là vô cùng quan trọng — bây giờ là tột cùng quan trọng, mọi thứ đang diễn ra ngay lúc này đều tột cùng quan trọng. Nhớ rằng cách đây một trăm năm hay một nghìn năm, “bây giờ” không phải là tiêu chí duy nhất của thời gian. Bạn là thứ có thể hoàn thiện được, đúng không? Vì vậy nếu có điều gì đó sai với bạn, bạn đang thất bại trước một lý tưởng hoàn hảo — lần nữa là điều rất, rất khó khăn. Và thử thách lớn nhất trong tất cả là bạn được tạo ra để được hạnh phúc, như bạn đã gợi ý: mục tiêu thực sự của mọi con người là hạnh phúc, không phải là thỏa mãn, không phải là hiện thực hóa một kế hoạch vĩ đại, không phải là sống cho người khác — mà là hạnh phúc của chính bạn. Một lần nữa đó là một ý tưởng đẹp, nhưng trời ơi, nó gây ra vấn đề. Nghĩ về Émile Durkheim, bắt đầu thế kỷ 20, nhà xã hội học người Pháp viết một cuốn sách so sánh khác biệt giữa xã hội cổ đại và xã hội hiện đại — và ông xác định một khác biệt đáng lo ngại giữa các xã hội cổ trước hiện đại, những xã hội làng nông nghiệp nơi tôn giáo đóng vai trò, và các xã hội đô thị hiện đại, được điều khiển bởi công nghệ, hướng tới thành công và cá nhân chủ nghĩa — và đó là su…
Trong cuốn sách về tự tử xuất bản năm 1900, ông nhận ra rằng các xã hội hiện đại mặc dù có nhiều lợi thế nhưng lại khiến một bộ phận thành viên — thường là những người tham vọng nhất — tự kết liễu đời mình. Tại sao? Chuyện gì đang xảy ra? Và đấy thực sự là khởi nguồn của xã hội học hiện đại; nó trở thành một cuộc điều tra lớn về thời hiện đại đã tác động thế nào tới tâm hồn. Tôi rất bị cuốn hút bởi điều đó, tôi không thể bỏ qua, bởi nghịch lý này là gì — nghịch lý của đau khổ giữa sự dư dả, suy thoái giữa tiến bộ — điều đó làm tôi mê mẩn.
Tôi đã nói chuyện với giám đốc điều hành của tổ chức CALM (Campaign Against Living Miserably), Simon Gunning, và ông ấy chia sẻ vài số liệu với tôi về đúng những gì bạn đang nói — về tự tử. Ông nói ở Vương quốc Anh có một người chết vì tự tử mỗi 90 phút; 76% là nam giới; có 25 lần cố gắng tự tử cho mỗi ca tử vong. Nguyên nhân gây tử vong lớn nhất ở nam dưới 45 tuổi là tự tử. Nguyên nhân lớn nhất gây tử vong cho nhóm 15–49 tuổi là tự tử. Nhóm 19–35 tuổi có khả năng báo cáo rằng họ đang trong khủng hoảng gấp đôi so với bất kỳ nhóm nào khác. Nhóm 16–24 tuổi là nhóm có tốc độ gia tăng nhanh nhất trong lịch sử về xu hướng tự tử. Gần đây còn có một cuộc trò chuyện lớn về phụ nữ trẻ và xu hướng tự tử — một xu hướng đáng buồn là gần đây mới bùng lên.
Và nhìn này, người ta không chỉ tự tử khi mọi thứ tồi tệ; người ta tự tử khi mọi thứ tồi tệ và họ nghĩ đó là lỗi của họ. Họ không thể tách rời những rắc rối họ cảm thấy ra khỏi một cảm giác trách nhiệm mãnh liệt, và điều đó kéo theo cả sự xấu hổ nữa. Vấn đề ở đây là gì? Khi tôi nói rằng chúng ta sống trong một thế giới cá nhân chủ nghĩa, điều đó thực sự có nghĩa là chúng ta sống trong một thế giới nơi mọi người cảm thấy họ kiểm soát câu chuyện của chính mình — rằng những điều xảy ra phản ánh chặt chẽ con người họ và những gì họ đã làm — và điều này không phải lúc nào cũng như vậy.
Trong nhiều giai đoạn lịch sử, con người không nhất thiết bị ràng buộc chặt chẽ với những kết quả có thể quan sát được trong cuộc sống của họ. Chuyện này xảy ra với tiền bạc chẳng hạn. Trong tiếng Anh cổ, một người nghèo được gọi là “an unfortunate” — “người không may”. Hãy phân tích từ “unfortunate” một chút: có từ “fortuna” trong đó. Với người La Mã, Fortuna là nữ thần của may mắn, là nữ thần vận mệnh, và người La Mã đã thường xuyên hiến tế cho nữ thần vận mệnh như một cách nói: xin hãy — không phải vì tôi, mà là vì một thế lực bên ngoài này. Ngày nay nghe điều đó thật lạ. Ở nước được xem là cá nhân chủ nghĩa nhất thế giới — Hoa Kỳ — người nghèo bị gọi là gì? Không phải một từ lịch sự: họ bị gọi là “losers” (kẻ thất bại). Bạn thấy không, chúng ta đã đi từ “unfortunate” sang “loser” — đó là một hành trình khoảng 400 năm. Chuyện gì đã xảy ra trong thời gian đó là một câu chuyện về ai phải chịu trách nhiệm với số phận con người.
Ngày nay, nếu tôi nói “ấy, mọi thứ với tôi không suôn sẻ lắm, tôi vừa bị sa thải, cuốn sách của tôi không bán được” — một người lịch sự có thể nói “ôi, chỉ là một chút xui thôi” — nhưng phần hiện đại trong bạn sẽ nghĩ “hừm, chắc anh ta đã làm gì đó sai.” Bạn sẽ nghĩ “chắc anh ấy có vấn đề gì đó,” bởi vì đó là cách chúng ta suy nghĩ: chúng ta không cho người ta lợi ích của may mắn. Tương tự, nếu bạn nói với tôi “ồ, podcast của tôi đang rất thành công, bây giờ chúng tôi có hàng triệu, hàng tỉ lượt đăng ký,” và bạn lại nói “ôi, tôi chỉ hơi may mắn một chút thôi,” tôi sẽ nghĩ “Steven thật khiêm tốn, nhưng không — anh ấy đã làm cái gì đó.” Chúng ta tin rằng người ta làm việc, và hành động đó dẫn tới kết quả hoặc thất bại.
Và đó là lý do tại sao người ta tìm đến cái chết — bởi vì ở mức cực đoan, người ta nghĩ không có gì khác ngoài bản thân mình để giải thích những gì xảy ra với mình. Dĩ nhiên thực tế phức tạp hơn nhiều, tôi không nói đó là chân lý, nhưng đó là chân lý được cảm nhận. Chúng ta sống trong một thế giới coi trọng chế độ trọng dụng dựa trên năng lực — meritocracy — từ chính trị gia cánh trái tới cánh hữu ở Mỹ và khắp nơi, ai cũng muốn tạo ra một thế giới như vậy. Meritocracy nghĩa là gì? Nôm na là một thế giới nơi kết quả của con người phụ thuộc vào năng lực của họ hơn là phụ thuộc vào cha mẹ họ là ai, hay một tầng lớp tham nhũng nào đó, hay ảnh hưởng này nọ. Một chính trị gia cánh trái hay phải đều nói “chúng tôi muốn làm cho xã hội trở nên meritocratic, nơi con cái của bạn sẽ được đến nơi xứng đáng, nơi nếu bạn làm việc chăm chỉ bạn có thể đạt được, nơi mọi người có cơ hội thành công.” Đó là thứ tuyên ngôn của thời hiện đại.
Nghe thì hay và ở nhiều khía cạnh đó là một bước tiến lớn. Nhưng hãy tập trung vào cái giá tâm lý của nó: nếu bạn thực sự tin vào một thế giới nơi những người lên tới đỉnh xứng đáng được lên đỉnh, điều đó ngụ ý bạn cũng đang đặt ra một thế giới nơi những người ở đáy xứng đáng bị ở đáy. Nói cách khác, quan điểm meritocratic biến thành công và thất bại từ ngẫu nhiên thành một định mệnh tất yếu, và đó là lý do nó có thể khiến người thắng trở nên cứng rắn, thậm chí vô tâm — họ nghĩ “tôi đã tự mình đạt được điều đó, không cần cảm ơn ai cả, cũng không cần đóng thuế nhiều, sao phải đóng thuế chứ?” Tương tự, những người ở dưới bị nghiền nát. Chúng ta đã tạo ra một hệ tư tưởng rất phức tạp mà có một khoản phí ẩn, và chuyện này xảy ra chỉ trong vài thế hệ. Tôi thậm chí nghĩ về mẹ tôi — bà ấy đến từ, tôi biết đó là một nước khác và có truyền thống khác — nhưng ngay cả trong thế hệ mẹ tôi khi bà lớn lên ở châu Phi, nếu họ…
Nếu muốn gặp may, họ sẽ mang cừu, gia súc đến thầy bùa địa phương và dâng làm lễ hiến tế; tất nhiên họ cũng cầu nguyện, nhưng họ tin rằng kết quả cuộc đời mình được quyết định bởi một vị thần tôn giáo nào đó. Ngay cả khi bà ấy sang Anh và khởi nghiệp ở đây, tôi nghĩ bà ấy đã phần nào rời xa suy nghĩ đó, chuyển sang — như bạn gần như đã nêu — gần như là “lời nguyền” về trách nhiệm cá nhân, hoặc ít nhất là những cạm bẫy của trách nhiệm cá nhân, khi bây giờ bà chắc chắn nghĩ rằng kết quả của mình tỉ lệ thuận với sự nỗ lực của bản thân.
Thật thú vị, tôi chưa từng nghĩ rằng điều đó có thể có hại về mặt tâm lý. Tất nhiên chúng ta biết mặt tốt của chuyện này — một xã hội nơi mọi người chịu trách nhiệm có thể là điều tốt — nhưng câu hỏi là: đến mức nào thì nó nghiền nát tinh thần? Nói về mẹ bạn và về việc rời khỏi xã hội nông nghiệp, xã hội nông thôn sang một xã hội đô thị hiện đại và cá nhân chủ nghĩa — ở nhiều nơi trên thế giới, trong thế giới cũ, trong tiền-hiện đại, khi người ta gặp nhau lần đầu, họ sẽ hỏi: bạn đến từ đâu? Tổ tiên bạn là ai? Cha mẹ bạn là ai? Đó là bản sắc của người ta. Ngày nay, tất nhiên, câu hỏi đầu tiên là: bạn làm nghề gì? Và dựa vào cách bạn trả lời, người ta có thể rất vui khi gặp bạn hoặc nhẹ nhàng gạt bạn sang một bên, và bạn bị bỏ rơi, chẳng ai muốn nói chuyện với bạn.
Chúng ta sống trong một thế giới có vẻ kỳ lạ: một thế giới đầy những người chảnh. Từ “snob” thường gắn với những thứ như thủy tổ quý tộc hay lâu đài cổ, nhưng sự kiêu căng ở đây đơn giản là cách đánh giá một con người chỉ dựa trên một khía cạnh duy nhất của bản sắc họ. Ví dụ một kẻ kén quần áo — nếu bạn nói áo len của bạn mua ở đâu, họ sẽ bảo bạn không thể là người tốt chỉ vì bạn không đầu tư vào gu thời trang; không quan trọng tấm lòng hay thơ ca của bạn, quần áo bạn sai thì bạn sai. Hình thức thống trị của thái độ đó trong thế giới hiện đại là kén nghề nghiệp. Và vì thế, cái đối lập của một kẻ snob chính là mẹ bạn — người mẹ lý tưởng chẳng quan tâm bạn đã thể hiện như thế nào; bà ấy quan tâm bạn là ai. Nhưng hầu hết mọi người không quan tâm bạn là ai; họ quan tâm bạn đã làm được gì.
Người ta thường nói chúng ta sống trong xã hội vật chất, ai cũng đuổi theo tiền. Tôi không nghĩ chúng ta thực sự đuổi theo tiền; tôi nghĩ chúng ta đuổi theo tình yêu và sự tôn trọng mà tiền mang lại trong xã hội. Chúng ta đã kết nối việc sở hữu hàng hóa vật chất với việc sở hữu danh dự và tôn trọng. Nếu bạn sắp xếp khác đi, giả sử bạn có thể sở hữu một vật bằng nhựa mà đổi lại lấy được tình yêu và sự tôn trọng, người ta vẫn sẽ muốn món đồ nhựa đó. Không phải hàng hóa vật chất mà chúng ta thực sự muốn, mà là phần thưởng về mặt cảm xúc. Nhiều khi chúng ta nghĩ người ta rất tham lam, chỉ đi mua sắm và mua xe sang, nhưng lần tới khi bạn thấy một người đàn ông lái Ferrari, đừng nghĩ người đó tham lam, thô tục; hãy nghĩ đó là người có nhu cầu mãnh liệt được yêu thương, bởi vì việc truy cầu vật chất thường che giấu một điều sâu sắc hơn: sự khao khát được yêu và được tôn trọng.
Cả đời tôi đã có những chương mà tôi mua toàn Louis Vuitton, Range Rover, biệt thự — ở giai đoạn đó tôi cố chứng tỏ điều gì đó với ai đó hoặc được ai đó chấp nhận, nên tôi mới làm vậy. Thật ra, càng an toàn về mặt nội tâm thì bạn càng thấy tôi hàng ngày mặc đồ đen, không đeo đồng hồ, không xe thể thao, và thiên về sự hữu dụng trong các quyết định. Thú vị lắm. Người ta không nói những món đồ đó không nên đến với mọi người — dĩ nhiên ai cũng có thể có — nhưng câu hỏi là nhu cầu sở hữu chúng xuất phát từ một vết thương hay từ một mong muốn chân thành? Nếu xuất phát từ vết thương thì đó là vấn đề, vì nó sẽ không chữa lành vết thương.
Tình yêu mà bạn sẽ nhận được — giống như danh tiếng — tôi luôn nghĩ một dấu hiệu chắc chắn của việc làm cha mẹ tốt là con cái không hứng thú với sự nổi tiếng, bởi vì danh tiếng đang cố lấp đầy một khoảng trống lẽ ra nên được lấp đầy qua các mối quan hệ thân mật hơn. Nhưng chúng ta sống trong một thế giới ít có thời gian cho những thứ đó. Về cả “nền kinh tế” của danh tiếng lẫn của hàng hóa vật chất, chúng ta đã tạo ra một thế giới mà người ta được khuyến khích rất mạnh để xa rời thứ họ thực sự muốn — được yêu, được thấy, được lắng nghe — và rơi vào một vòng xoáy mua sắm, tích lũy vật chất.
Đoạn bạn vừa nghe là một khoảnh khắc được phát lại nhiều nhất từ một tập trước. Nếu bạn muốn nghe toàn bộ tập đó, tôi đã để liên kết bên dưới, xem phần mô tả. Cảm ơn.
Nhìn chung đây đều thuộc về những nghịch lý của thời hiện đại. Thời hiện đại rõ ràng đã mang lại cho chúng ta vô số lợi ích nhưng cũng đem đến những phức tạp riêng mà tôi nghĩ ta nên nhận ra. Một trong số đó là sự mai một của tôn giáo. Ý tôi là, chúng ta vẫn còn là một trong những thế hệ đầu tiên ở nhiều nơi trên thế giới cố gắng sống một cuộc đời tốt đẹp mà không có sự hậu thuẫn của tôn giáo. Hãy nghĩ đến việc tôn giáo cấu trúc thời gian và trải nghiệm con người theo thời gian — với tư cách một người có đức tin, bạn lập tức cảm thấy khoảnh khắc hiện tại không quan trọng bằng lịch sử một trăm, hai trăm, hai nghìn, một triệu năm đã trôi qua và sẽ tiếp tục sau khoảnh khắc hiện tại. Khoảng khắc hiện tại chỉ là một chấm nhỏ trong thời gian, và có một câu chuyện lớn hơn mà bạn là một phần trong đó, điều đó ngay lập tức khiến bạn nhỏ lại về quy mô.
Ngày nay tất cả chúng ta đều muốn trở nên lớn lao, đúng không? Muốn trở thành những người lớn, muốn để lại ấn tượng mạnh. Nhưng có thể nói đây là con đường nhanh tới bệnh lý tâm thần, vì sự chấp nhận thanh thản vị trí nhỏ bé của mình trong vũ trụ là cánh cổng dẫn tới sự bình an và hài hòa. Khi người ta nói “tôi vào khách sạn này, người đó khiến tôi cảm thấy nhỏ bé”, đó là cái cách bị làm cho thấy mình nhỏ bé theo nghĩa xấu. Nhưng có cách làm cho thấy mình nhỏ bé theo nghĩa tốt: cầm một văn bản cổ, đọc những từ được viết bởi ai đó bằng một thứ ngôn ngữ lạ ba nghìn năm trước — điều đó sẽ khiến bạn thấy mình nhỏ bé. Vào sa mạc, nhận ra tuổi của những tảng đá, thời gian khắc lên cát — điều đó sẽ đặt bạn vào đúng chỗ của mình. Dành thời gian với một con vật chẳng quan tâm tới địa vị của bạn, cảm giác quan trọng của bạn, câu chuyện thành công mà bạn bịa ra — tất cả những thứ khiến con người hiện đại phát điên đó không tồn tại trong một không gian tôn giáo xưa kia. Như tôi nói, tôn giáo nói với chúng ta rằng bạn là một phần của một câu chuyện lớn hơn. Nhiều tôn giáo còn nói rằng cuộc sống và bạn nói riêng đều không hoàn hảo. Nghĩ về Công giáo và khái niệm tội nguyên tổ — dĩ nhiên có nhiều điều xấu gắn với khái niệm đó, tôi không phải là người ủng hộ mọi khía cạnh, nhưng hãy nhìn mặt tốt của nó.
Công giáo nói rằng mọi người đều bị tổn thương, mọi người đều có khuyết điểm — đó là một điểm xuất phát khá hữu ích. Bởi vì nếu bạn nghĩ “được thôi, tôi hơi hỏng hóc nhưng người kia cũng vậy, và người kia cũng vậy, chúng ta đều đang cố gắng”, thì đó là cánh cửa để mở lòng, để kết bạn — kỳ vọng thấp hơn, nhưng đồng thời cũng dễ kết nối với người khác hơn. Rất nhiều người thành công lại thấy khó kết bạn, vì họ liên hệ thành công với sự bất khả tổn thương, và họ càng thành công thì càng khó thừa nhận sự thật về nhân tính: rằng ít nhất có lúc chúng ta đều là những đứa trẻ bất lực, sợ hãi và bất lực. Việc duy trì liên hệ với trạng thái đó, chứ chưa nói đến thừa nhận với người khác, trở nên khó khăn hơn. Vì vậy, tôn giáo tiện lợi ở chỗ làm giảm kỳ vọng và tự nhận thức của chúng ta — chúng ta chỉ là những con người có khuyết điểm, còn một thế giới hoàn hảo thì không tồn tại ở Beverly Hills hay những khu sang chảnh ở Singapore hay Sydney; nó ở trên kia, ở một thế giới khác. Nói cách khác, cõi người là vốn dĩ không hoàn hảo — một điểm xuất phát khá hay. Ngay cả khi bạn đi hẹn hò, tưởng tượng hai người bạn có thể gặp: người đầu nói “tôi kiểu như hoàn hảo và tôi đang hướng tới hoàn hảo tuyệt đối” — bạn sẽ nghĩ “ồ, hay đấy”, nhưng cũng hơi đáng sợ. Cạnh đó là người nói “tôi hơi có khuyết điểm nhưng tôi đang xoay sở với chúng và quan tâm đến việc hiểu và làm việc cùng những khuyết điểm của mình” — lập tức bạn nghĩ cuộc sống có thể dễ chịu hơn khi ở bên người như vậy. Có điều gì đó trong việc theo đuổi sự hoàn hảo khiến cuộc sống hàng ngày trở nên vô cùng khó khăn, và tôn giáo theo một cách nào đó đánh dấu được điểm này: họ có thể làm cho chúng ta nhỏ đi trong mắt mình đồng thời nâng chúng ta lên trong mắt một thực thể thiêng liêng, và điều đó giúp chúng ta có mối quan hệ dễ dàng hơn với chính mình. Và còn nữa: ý tưởng rằng bạn không thể hoàn thiện cuộc đời này — cuộc đời chỉ trở nên hoàn hảo ở một cõi khác. “Chúng ta sẽ xây Jerusalem ở một nơi khác, không phải trên trái đất này, mà ở thế giới sau.” Một lần nữa, điều này giảm bớt áp lực lên chúng ta.
Chúng ta, những người hiện đại, nghĩ khoảnh khắc hiện tại là vô cùng quan trọng — bây giờ là tột cùng quan trọng, mọi thứ đang diễn ra ngay lúc này đều tột cùng quan trọng. Nhớ rằng cách đây một trăm năm hay một nghìn năm, “bây giờ” không phải là tiêu chí duy nhất của thời gian. Bạn là thứ có thể hoàn thiện được, đúng không? Vì vậy nếu có điều gì đó sai với bạn, bạn đang thất bại trước một lý tưởng hoàn hảo — lần nữa là điều rất, rất khó khăn. Và thử thách lớn nhất trong tất cả là bạn được tạo ra để được hạnh phúc, như bạn đã gợi ý: mục tiêu thực sự của mọi con người là hạnh phúc, không phải là thỏa mãn, không phải là hiện thực hóa một kế hoạch vĩ đại, không phải là sống cho người khác — mà là hạnh phúc của chính bạn. Một lần nữa đó là một ý tưởng đẹp, nhưng trời ơi, nó gây ra vấn đề. Nghĩ về Émile Durkheim, bắt đầu thế kỷ 20, nhà xã hội học người Pháp viết một cuốn sách so sánh khác biệt giữa xã hội cổ đại và xã hội hiện đại — và ông xác định một khác biệt đáng lo ngại giữa các xã hội cổ trước hiện đại, những xã hội làng nông nghiệp nơi tôn giáo đóng vai trò, và các xã hội đô thị hiện đại, được điều khiển bởi công nghệ, hướng tới thành công và cá nhân chủ nghĩa — và đó là su…
Trong cuốn sách về tự tử xuất bản năm 1900, ông nhận ra rằng các xã hội hiện đại mặc dù có nhiều lợi thế nhưng lại khiến một bộ phận thành viên — thường là những người tham vọng nhất — tự kết liễu đời mình. Tại sao? Chuyện gì đang xảy ra? Và đấy thực sự là khởi nguồn của xã hội học hiện đại; nó trở thành một cuộc điều tra lớn về thời hiện đại đã tác động thế nào tới tâm hồn. Tôi rất bị cuốn hút bởi điều đó, tôi không thể bỏ qua, bởi nghịch lý này là gì — nghịch lý của đau khổ giữa sự dư dả, suy thoái giữa tiến bộ — điều đó làm tôi mê mẩn.
Tôi đã nói chuyện với giám đốc điều hành của tổ chức CALM (Campaign Against Living Miserably), Simon Gunning, và ông ấy chia sẻ vài số liệu với tôi về đúng những gì bạn đang nói — về tự tử. Ông nói ở Vương quốc Anh có một người chết vì tự tử mỗi 90 phút; 76% là nam giới; có 25 lần cố gắng tự tử cho mỗi ca tử vong. Nguyên nhân gây tử vong lớn nhất ở nam dưới 45 tuổi là tự tử. Nguyên nhân lớn nhất gây tử vong cho nhóm 15–49 tuổi là tự tử. Nhóm 19–35 tuổi có khả năng báo cáo rằng họ đang trong khủng hoảng gấp đôi so với bất kỳ nhóm nào khác. Nhóm 16–24 tuổi là nhóm có tốc độ gia tăng nhanh nhất trong lịch sử về xu hướng tự tử. Gần đây còn có một cuộc trò chuyện lớn về phụ nữ trẻ và xu hướng tự tử — một xu hướng đáng buồn là gần đây mới bùng lên.
Và nhìn này, người ta không chỉ tự tử khi mọi thứ tồi tệ; người ta tự tử khi mọi thứ tồi tệ và họ nghĩ đó là lỗi của họ. Họ không thể tách rời những rắc rối họ cảm thấy ra khỏi một cảm giác trách nhiệm mãnh liệt, và điều đó kéo theo cả sự xấu hổ nữa. Vấn đề ở đây là gì? Khi tôi nói rằng chúng ta sống trong một thế giới cá nhân chủ nghĩa, điều đó thực sự có nghĩa là chúng ta sống trong một thế giới nơi mọi người cảm thấy họ kiểm soát câu chuyện của chính mình — rằng những điều xảy ra phản ánh chặt chẽ con người họ và những gì họ đã làm — và điều này không phải lúc nào cũng như vậy.
Trong nhiều giai đoạn lịch sử, con người không nhất thiết bị ràng buộc chặt chẽ với những kết quả có thể quan sát được trong cuộc sống của họ. Chuyện này xảy ra với tiền bạc chẳng hạn. Trong tiếng Anh cổ, một người nghèo được gọi là “an unfortunate” — “người không may”. Hãy phân tích từ “unfortunate” một chút: có từ “fortuna” trong đó. Với người La Mã, Fortuna là nữ thần của may mắn, là nữ thần vận mệnh, và người La Mã đã thường xuyên hiến tế cho nữ thần vận mệnh như một cách nói: xin hãy — không phải vì tôi, mà là vì một thế lực bên ngoài này. Ngày nay nghe điều đó thật lạ. Ở nước được xem là cá nhân chủ nghĩa nhất thế giới — Hoa Kỳ — người nghèo bị gọi là gì? Không phải một từ lịch sự: họ bị gọi là “losers” (kẻ thất bại). Bạn thấy không, chúng ta đã đi từ “unfortunate” sang “loser” — đó là một hành trình khoảng 400 năm. Chuyện gì đã xảy ra trong thời gian đó là một câu chuyện về ai phải chịu trách nhiệm với số phận con người.
Ngày nay, nếu tôi nói “ấy, mọi thứ với tôi không suôn sẻ lắm, tôi vừa bị sa thải, cuốn sách của tôi không bán được” — một người lịch sự có thể nói “ôi, chỉ là một chút xui thôi” — nhưng phần hiện đại trong bạn sẽ nghĩ “hừm, chắc anh ta đã làm gì đó sai.” Bạn sẽ nghĩ “chắc anh ấy có vấn đề gì đó,” bởi vì đó là cách chúng ta suy nghĩ: chúng ta không cho người ta lợi ích của may mắn. Tương tự, nếu bạn nói với tôi “ồ, podcast của tôi đang rất thành công, bây giờ chúng tôi có hàng triệu, hàng tỉ lượt đăng ký,” và bạn lại nói “ôi, tôi chỉ hơi may mắn một chút thôi,” tôi sẽ nghĩ “Steven thật khiêm tốn, nhưng không — anh ấy đã làm cái gì đó.” Chúng ta tin rằng người ta làm việc, và hành động đó dẫn tới kết quả hoặc thất bại.
Và đó là lý do tại sao người ta tìm đến cái chết — bởi vì ở mức cực đoan, người ta nghĩ không có gì khác ngoài bản thân mình để giải thích những gì xảy ra với mình. Dĩ nhiên thực tế phức tạp hơn nhiều, tôi không nói đó là chân lý, nhưng đó là chân lý được cảm nhận. Chúng ta sống trong một thế giới coi trọng chế độ trọng dụng dựa trên năng lực — meritocracy — từ chính trị gia cánh trái tới cánh hữu ở Mỹ và khắp nơi, ai cũng muốn tạo ra một thế giới như vậy. Meritocracy nghĩa là gì? Nôm na là một thế giới nơi kết quả của con người phụ thuộc vào năng lực của họ hơn là phụ thuộc vào cha mẹ họ là ai, hay một tầng lớp tham nhũng nào đó, hay ảnh hưởng này nọ. Một chính trị gia cánh trái hay phải đều nói “chúng tôi muốn làm cho xã hội trở nên meritocratic, nơi con cái của bạn sẽ được đến nơi xứng đáng, nơi nếu bạn làm việc chăm chỉ bạn có thể đạt được, nơi mọi người có cơ hội thành công.” Đó là thứ tuyên ngôn của thời hiện đại.
Nghe thì hay và ở nhiều khía cạnh đó là một bước tiến lớn. Nhưng hãy tập trung vào cái giá tâm lý của nó: nếu bạn thực sự tin vào một thế giới nơi những người lên tới đỉnh xứng đáng được lên đỉnh, điều đó ngụ ý bạn cũng đang đặt ra một thế giới nơi những người ở đáy xứng đáng bị ở đáy. Nói cách khác, quan điểm meritocratic biến thành công và thất bại từ ngẫu nhiên thành một định mệnh tất yếu, và đó là lý do nó có thể khiến người thắng trở nên cứng rắn, thậm chí vô tâm — họ nghĩ “tôi đã tự mình đạt được điều đó, không cần cảm ơn ai cả, cũng không cần đóng thuế nhiều, sao phải đóng thuế chứ?” Tương tự, những người ở dưới bị nghiền nát. Chúng ta đã tạo ra một hệ tư tưởng rất phức tạp mà có một khoản phí ẩn, và chuyện này xảy ra chỉ trong vài thế hệ. Tôi thậm chí nghĩ về mẹ tôi — bà ấy đến từ, tôi biết đó là một nước khác và có truyền thống khác — nhưng ngay cả trong thế hệ mẹ tôi khi bà lớn lên ở châu Phi, nếu họ…
Nếu muốn gặp may, họ sẽ mang cừu, gia súc đến thầy bùa địa phương và dâng làm lễ hiến tế; tất nhiên họ cũng cầu nguyện, nhưng họ tin rằng kết quả cuộc đời mình được quyết định bởi một vị thần tôn giáo nào đó. Ngay cả khi bà ấy sang Anh và khởi nghiệp ở đây, tôi nghĩ bà ấy đã phần nào rời xa suy nghĩ đó, chuyển sang — như bạn gần như đã nêu — gần như là “lời nguyền” về trách nhiệm cá nhân, hoặc ít nhất là những cạm bẫy của trách nhiệm cá nhân, khi bây giờ bà chắc chắn nghĩ rằng kết quả của mình tỉ lệ thuận với sự nỗ lực của bản thân.
Thật thú vị, tôi chưa từng nghĩ rằng điều đó có thể có hại về mặt tâm lý. Tất nhiên chúng ta biết mặt tốt của chuyện này — một xã hội nơi mọi người chịu trách nhiệm có thể là điều tốt — nhưng câu hỏi là: đến mức nào thì nó nghiền nát tinh thần? Nói về mẹ bạn và về việc rời khỏi xã hội nông nghiệp, xã hội nông thôn sang một xã hội đô thị hiện đại và cá nhân chủ nghĩa — ở nhiều nơi trên thế giới, trong thế giới cũ, trong tiền-hiện đại, khi người ta gặp nhau lần đầu, họ sẽ hỏi: bạn đến từ đâu? Tổ tiên bạn là ai? Cha mẹ bạn là ai? Đó là bản sắc của người ta. Ngày nay, tất nhiên, câu hỏi đầu tiên là: bạn làm nghề gì? Và dựa vào cách bạn trả lời, người ta có thể rất vui khi gặp bạn hoặc nhẹ nhàng gạt bạn sang một bên, và bạn bị bỏ rơi, chẳng ai muốn nói chuyện với bạn.
Chúng ta sống trong một thế giới có vẻ kỳ lạ: một thế giới đầy những người chảnh. Từ “snob” thường gắn với những thứ như thủy tổ quý tộc hay lâu đài cổ, nhưng sự kiêu căng ở đây đơn giản là cách đánh giá một con người chỉ dựa trên một khía cạnh duy nhất của bản sắc họ. Ví dụ một kẻ kén quần áo — nếu bạn nói áo len của bạn mua ở đâu, họ sẽ bảo bạn không thể là người tốt chỉ vì bạn không đầu tư vào gu thời trang; không quan trọng tấm lòng hay thơ ca của bạn, quần áo bạn sai thì bạn sai. Hình thức thống trị của thái độ đó trong thế giới hiện đại là kén nghề nghiệp. Và vì thế, cái đối lập của một kẻ snob chính là mẹ bạn — người mẹ lý tưởng chẳng quan tâm bạn đã thể hiện như thế nào; bà ấy quan tâm bạn là ai. Nhưng hầu hết mọi người không quan tâm bạn là ai; họ quan tâm bạn đã làm được gì.
Người ta thường nói chúng ta sống trong xã hội vật chất, ai cũng đuổi theo tiền. Tôi không nghĩ chúng ta thực sự đuổi theo tiền; tôi nghĩ chúng ta đuổi theo tình yêu và sự tôn trọng mà tiền mang lại trong xã hội. Chúng ta đã kết nối việc sở hữu hàng hóa vật chất với việc sở hữu danh dự và tôn trọng. Nếu bạn sắp xếp khác đi, giả sử bạn có thể sở hữu một vật bằng nhựa mà đổi lại lấy được tình yêu và sự tôn trọng, người ta vẫn sẽ muốn món đồ nhựa đó. Không phải hàng hóa vật chất mà chúng ta thực sự muốn, mà là phần thưởng về mặt cảm xúc. Nhiều khi chúng ta nghĩ người ta rất tham lam, chỉ đi mua sắm và mua xe sang, nhưng lần tới khi bạn thấy một người đàn ông lái Ferrari, đừng nghĩ người đó tham lam, thô tục; hãy nghĩ đó là người có nhu cầu mãnh liệt được yêu thương, bởi vì việc truy cầu vật chất thường che giấu một điều sâu sắc hơn: sự khao khát được yêu và được tôn trọng.
Cả đời tôi đã có những chương mà tôi mua toàn Louis Vuitton, Range Rover, biệt thự — ở giai đoạn đó tôi cố chứng tỏ điều gì đó với ai đó hoặc được ai đó chấp nhận, nên tôi mới làm vậy. Thật ra, càng an toàn về mặt nội tâm thì bạn càng thấy tôi hàng ngày mặc đồ đen, không đeo đồng hồ, không xe thể thao, và thiên về sự hữu dụng trong các quyết định. Thú vị lắm. Người ta không nói những món đồ đó không nên đến với mọi người — dĩ nhiên ai cũng có thể có — nhưng câu hỏi là nhu cầu sở hữu chúng xuất phát từ một vết thương hay từ một mong muốn chân thành? Nếu xuất phát từ vết thương thì đó là vấn đề, vì nó sẽ không chữa lành vết thương.
Tình yêu mà bạn sẽ nhận được — giống như danh tiếng — tôi luôn nghĩ một dấu hiệu chắc chắn của việc làm cha mẹ tốt là con cái không hứng thú với sự nổi tiếng, bởi vì danh tiếng đang cố lấp đầy một khoảng trống lẽ ra nên được lấp đầy qua các mối quan hệ thân mật hơn. Nhưng chúng ta sống trong một thế giới ít có thời gian cho những thứ đó. Về cả “nền kinh tế” của danh tiếng lẫn của hàng hóa vật chất, chúng ta đã tạo ra một thế giới mà người ta được khuyến khích rất mạnh để xa rời thứ họ thực sự muốn — được yêu, được thấy, được lắng nghe — và rơi vào một vòng xoáy mua sắm, tích lũy vật chất.
Đoạn bạn vừa nghe là một khoảnh khắc được phát lại nhiều nhất từ một tập trước. Nếu bạn muốn nghe toàn bộ tập đó, tôi đã để liên kết bên dưới, xem phần mô tả. Cảm ơn.
你這麼一說讓我開始思考幸福這個概念，是不是我們這個物種本來就自然會去追求的目標，還是我們近代才決定把注意力放在這上面？我們在追求這個東西的過程，是不是反而讓自己承受極大的痛苦──也許我們的祖先根本沒怎麼去想這些。你知道，我們談到自我實現，而他們可能更多在想生存和繁衍。
這些都是現代的悖論之一。現代確實帶給我們巨大的好處，但也帶來一些複雜性，值得我們警覺。其中之一就是宗教的消失。事實上，在世界上許多地方，我們仍然是首批試圖在沒有宗教支撐下過好日子的一代。想想看，宗教如何為時間與人在時間中的經驗建構結構：作為一個有宗教信仰的人，你會立刻感到當下並不如之前的一百年、兩百年、兩千年、甚至一百萬年的歷史那樣重要；當下只是時間中的一個微小點，而你是那個更大敘事的一部分，這立刻就從尺度上把你縮小了。
現今我們都想要變得很大，不是嗎？想做重要人物、留下深刻印象。但可以說，這是走向心理失衡的快速捷徑。優雅地接受自己在宇宙中微小的位置，是通往平靜與和諧的門徑。當人們說「我走進那間飯店，裡頭的人讓我覺得渺小」，那是被貶低的壞感受；但也有讓人感到渺小的好方式。拿起一本古文，讀那些三千年前異國語言寫下的文字，那會讓你覺得渺小；走進沙漠，看刻在岩石與沙中的歲月，那會把你放回自己的位置；與一隻對你地位、重要感或關於自己成功的精心編織故事毫不在意的動物相處，這些都能讓現代人從那些驅使他們發瘋的事物中抽離出來。在古老的宗教範疇中，這些並不罕見。
正如我所說，宗教會告訴我們你是更大故事的一部分；許多信仰也會告訴我們，生命以及你個人是不完美的。想想天主教的原罪觀念吧。原罪當然伴隨很多壞東西，我並不是特別喜歡其諸多面向，但我們也可以看看它的好處。天主教告訴我們每個人都有缺陷，人人有破碎之處，這其實是一個很有用的起點。因為如果你想，「好吧，我有點破碎，但別人也是，大家都在努力」，那就是通往脆弱與友誼的門檻──降低期望值，同時也更容易與他人建立聯結。
所以人們常常在成功之後發覺交朋友變得困難；為什麼？因為他們把成功與刀槍不入聯想在一起，越成功就越難承認人作為一個人的真實面貌──我們有時候都是無助的孩子，至少在某些時候會害怕、無助。要保持並承認這一點、甚至向他人承認，對他們來說變得越來越困難。宗教恰好在這點上幫了忙：它在降低我們對自己的期望的同時，又把我們在神的眼中抬高，這幫助我們與自己建立較為輕鬆的關係。它也提出一個觀念：你無法把這一生圓滿完成，完美存在於另一個境界。我們會在另一個世界築起耶路撒冷，而不是在地上的比佛利山、也不是新加坡或雪梨那些華麗地段。換句話說，人間本來就是不完美的，這是一個相當好的出發點。
甚至在約會這件小事上也能看出來。想像約會對象可能有兩種人：一個告訴你「我有點完美，我的目標是達到完全完美」，你會想，哇，替他高興，但也有點可怕。另一個會說「我有缺點，但我在努力處理我的缺點，想了解並與它們相處」，立刻會讓人覺得和這樣的人相處應該更容易。追求完美會讓日常生活變得非常困難，宗教在某種程度上恰好勾住那個格子：它能把我們在自身眼中縮小，同時在神的眼中抬高我們。
再者，現代人把當下看得至關重要──現在很重要，現在發生的一切似乎是最高準則。回想一百年前、一千年前，當下並不是唯一的時間標準。若以「現在」作為唯一評判標準，且認為你是可以被完美化的，那如果你有哪裡不對，就是在對抗一個完美的理想，這就非常非常艱難。還有一個最大、最艱鉅的挑戰是，你被打造出來的目標，是為了要快樂。正如你所說，每個人的真正目標是幸福──不是成就感、不是實現宏大計畫、不是為他人而活，而是你自己的快樂。這固然是一個美好的理念，但天哪，它會造成問題。
想想法國社會學家艾米爾·迪爾克海姆（Émile Durkheim）在二十世紀初所寫的書，他對古代社會與現代社會之間的差異作了對比，並指出一個令人不安的差別：古代的、前現代以農業和村落為基礎且宗教發揮作用的社會，與現代都市化、科技驅動、以成功為導向和高度個人主義的社會之間的不同，而那就是 su…
在他1900年出版的自殺專著裡，他意識到：現代社會儘管帶來許多好處，卻使一部分人——常常是最有抱負的那群人——選擇結束自己的生命。為什麼會這樣？發生了什麼事？這其實是現代社會學的誕生：成為一個重要的探問——現代時代對靈魂造成了什麼影響。我對此深感著迷，無法放手。這是個悖論：在豐足與進步之中為何有人受苦、為何會倒退？這令我著迷。
我曾和反自殺組織 CALM（Campaign Against Living Miserably）的執行長西蒙·甘寧（Simon Gunning）交談，他和我分享了一些與你所說的自殺相關的統計數據：他說英國每90分鐘就有人死於自殺，約76%是男性；每一宗死亡大約對應25次未遂。45歲以下男性的最大死因是自殺；15至49歲族群的最大死因也是自殺。19至35歲這個年齡層比其他任何群體更有可能報告自己處於危機狀態，機率大約是其他群體的兩倍；16至24歲是歷史上自殺傾向增長最快的族群。最近也出現了關於年輕女性自殺傾向的重大討論，這是個相當近期且不幸地快速擴大的趨勢。
而且要注意，人們並不只是生活一團糟時才自殺。很多人在遭遇困境時會把一切歸於自身——這是一個微妙的點。他們無法把所感受到的痛苦與強烈的責任感分開，這又牽扯出羞愧感。
這是怎麼回事？當我說我們生活在一個個人主義的世界，真正的意思是：人們覺得自己掌控人生敘事，認為所發生的一切都緊密反映出他們是誰以及他們做了什麼。但情況並非自古以來都如此。歷史上很長一段時間，人們未必要為生活中可見的結果負全責。舉例來說，在古英語中，窮人被稱為「unfortunate」（不幸者）。拆解這個字，你會看到 fortuna——對羅馬人而言，Fortuna 是幸運或命運之女神，羅馬人常常向命運女神獻祭，以示「這不是我的錯，是外在的力量」。如今聽起來很奇怪。在世界上最個人主義的國家──美國，人們怎麼稱呼窮人？用的是不雅的說法，叫他們「losers」（失敗者）。也就是說，我們已從「不幸者」變成「失敗者」，這是四百年的變遷。這段期間，實際上發生的是關於誰應為命運負責的觀念轉變。
今天，如果我說「你看，我最近過得不太好，我剛被解僱、我的書沒賣好，但這不是我的錯，只是運氣不好」，一個現代人可能會想：「嗯，你一定做錯了什麼。」我們通常不會給人「只是運氣不好」的好處。相反地，如果有人說「我的Podcast做得非常好，我們現在有上千萬訂閱──」然後又謙虛地說「其實只是有點好運」，我們大多會覺得這人在謙虛，實際上他一定做了什麼努力。我們相信人會做事，而這些行動會導致成功或失敗。
這也是為何有人會選擇結束生命：在極端情況下，人們認為除了「我」之外沒有其他東西可以解釋發生在我身上的事。當然現實遠比這複雜，我不是說那就是事實，但那是人們的感知。
看看我們生活的世界：「精英績效主義」（meritocracy）這個字眼人人都在談。無論左右派政治人物，在美國或世界各地，大家都想創造一個「績效社會」。有些人認為我們已經接近那樣的社會。所謂的「績效主義」是指一個人的結果應該取決於他的能力或努力，而不是看他父母是誰、或某個腐敗階級的影響。左派或右派的政客都會說：「我們要建立一個績效社會，你的孩子會進到他們應該去的地方；只要你努力，你就能成功，人人都有機會。」這種話語是現代的主流話術，聽起來很好，在很多方面也確實是巨大的進步。但我們要關注其心理代價：如果你真心相信上位者是應當上位的，那麼隱含地你也在認定下位者理所當然地該處於下位。換言之，績效主義把成功與失敗從機運，變成了必然的命運。
這就是為什麼它會讓贏家變得冷酷──可能變得無情，因為他們會想：「我靠自己爬上來的，沒必要感謝誰，也不一定要多繳稅，幹嘛要繳那麼多稅？」同樣地，處於底層的人會被壓得很慘。我們創造了一種很複雜的意識形態，而其中有一個隱藏的代價。這種變化只在幾代人之間就發生了，不是嗎？我甚至想到我母親──她來自（另一個國家），那裡有不同的傳統，但即使在我母親那一代，當她在非洲長大的時候，如果他們…
如果想要好運，他們就會帶著羊、家畜去找當地的巫醫，基本上獻個祭——他們當然也會祈禱——但他們堅信自己的命運是由某種宗教神祇決定的。即便她搬到英國、在這裡創業，我覺得她也稍微擺脫了那種想法，像你剛剛幾乎指出的，幾乎成了「個人責任的詛咒」，或者至少是個人責任的陷阱：她現在確信自己的結果與她的努力有關。
這很有趣，我從沒想過這在心理層面上可能是件壞事。當然我們知道個人責任有好的方面，所以我在指出一個不常被討論的面向。會承擔責任的世界可以是好的，但什麼時候它會壓垮人的精神？談到你母親，從農業、鄉村社會遷徙到城市、現代、個人主義社會——在很多舊世界、前現代的地方，人們初次見面會問「你從哪裡來？你的祖先是誰？你父親是誰？你母親是誰？」那是人們的身分認同。現在當然第一個被問的問題是「你做什麼？」人們會依你怎麼回答，對你或高興或冷待，然後把你擺在一旁，沒人想跟你聊。
我們生活在一個有點奇怪的勢利世界。snob（勢利）這個詞常被聯想到英國那種有城堡或古老血統的人，但我指的勢利並不是那種特殊的出身，而是任何僅以一個面向來評判一個人的做法。比如遇到一個衣著勢利的人，若你說「我的毛衣是哪裡買的」，他就會說「你不可能是個好人，因為你對時尚不夠講究」。不管你的內心多純淨、詩作多美，他只看你的衣著，那就是衣著勢利。現代最主要的勢利形式當然是職業勢利——所以勢利的相對面就是你的母親，理想的母親不在乎你的表現，她關心的是你是誰。但大多數人不在乎你是誰，他們在乎你表現得怎麼樣。
我們常被說生活在物質主義社會、大家都在追錢，但我不認為我們在追錢本身，我認為我們在追錢在社會上能帶來的愛與尊重。我們把擁有物質財富和擁有榮譽、尊重連在一起。如果換個角度說，你可以拿一塊塑膠代幣就換到愛與尊重，人們也會搶著要那塊塑膠代幣。問題不是我們想要物品，而是我們想要的是那些情感回報。有時候看起來人很貪婪、只是買更多東西、買豪車，但當你下次看到某人開法拉利，不要立刻認定他是個貪婪、粗俗的人，想想那可能是一個極度渴望愛的人。因為很多對物質的貪求，實際上掩蓋的是更令人心痛的事：對愛與尊重的強烈追求。
我整個人生也是如此，曾經買過路易威登、Range Rover、買房子——在那個人生階段，我真的想向某人證明什麼、或被某人接受，所以我買了那些東西。事實上，越來越有安全感後，你會看到我每天穿全黑、不戴錶、不開跑車，而在決策上偏向實用。這非常有意思。當然不是說這些物品不該人人都能擁有，當然可以；但問題是你對它們的需求是源自傷痛還是真正的渴望。若來自傷痛，那就是問題，因為它不會治癒那道傷口。你因此得到的愛，就像名聲一樣——我總覺得，一個好父母的明顯標誌是孩子對成名沒興趣，因為成名是在試圖填補本該透過更親密的人際連結來滿足的缺口。
我們生活在一個沒太多時間去建立那種親密連結的世界，所以無論是在名聲的經濟或物質財富的經濟中，我們創造了一個強烈激勵人們遠離他們真正想要的東西──被愛、被看見、被聽見──而陷入物質獲取的漩渦。
你剛才聽到的是前一集節目中被重複播放最多的片段。如果你想聽那整集，我已在下方連結它，請查看說明。謝謝。
這些都是現代的悖論之一。現代確實帶給我們巨大的好處，但也帶來一些複雜性，值得我們警覺。其中之一就是宗教的消失。事實上，在世界上許多地方，我們仍然是首批試圖在沒有宗教支撐下過好日子的一代。想想看，宗教如何為時間與人在時間中的經驗建構結構：作為一個有宗教信仰的人，你會立刻感到當下並不如之前的一百年、兩百年、兩千年、甚至一百萬年的歷史那樣重要；當下只是時間中的一個微小點，而你是那個更大敘事的一部分，這立刻就從尺度上把你縮小了。
現今我們都想要變得很大，不是嗎？想做重要人物、留下深刻印象。但可以說，這是走向心理失衡的快速捷徑。優雅地接受自己在宇宙中微小的位置，是通往平靜與和諧的門徑。當人們說「我走進那間飯店，裡頭的人讓我覺得渺小」，那是被貶低的壞感受；但也有讓人感到渺小的好方式。拿起一本古文，讀那些三千年前異國語言寫下的文字，那會讓你覺得渺小；走進沙漠，看刻在岩石與沙中的歲月，那會把你放回自己的位置；與一隻對你地位、重要感或關於自己成功的精心編織故事毫不在意的動物相處，這些都能讓現代人從那些驅使他們發瘋的事物中抽離出來。在古老的宗教範疇中，這些並不罕見。
正如我所說，宗教會告訴我們你是更大故事的一部分；許多信仰也會告訴我們，生命以及你個人是不完美的。想想天主教的原罪觀念吧。原罪當然伴隨很多壞東西，我並不是特別喜歡其諸多面向，但我們也可以看看它的好處。天主教告訴我們每個人都有缺陷，人人有破碎之處，這其實是一個很有用的起點。因為如果你想，「好吧，我有點破碎，但別人也是，大家都在努力」，那就是通往脆弱與友誼的門檻──降低期望值，同時也更容易與他人建立聯結。
所以人們常常在成功之後發覺交朋友變得困難；為什麼？因為他們把成功與刀槍不入聯想在一起，越成功就越難承認人作為一個人的真實面貌──我們有時候都是無助的孩子，至少在某些時候會害怕、無助。要保持並承認這一點、甚至向他人承認，對他們來說變得越來越困難。宗教恰好在這點上幫了忙：它在降低我們對自己的期望的同時，又把我們在神的眼中抬高，這幫助我們與自己建立較為輕鬆的關係。它也提出一個觀念：你無法把這一生圓滿完成，完美存在於另一個境界。我們會在另一個世界築起耶路撒冷，而不是在地上的比佛利山、也不是新加坡或雪梨那些華麗地段。換句話說，人間本來就是不完美的，這是一個相當好的出發點。
甚至在約會這件小事上也能看出來。想像約會對象可能有兩種人：一個告訴你「我有點完美，我的目標是達到完全完美」，你會想，哇，替他高興，但也有點可怕。另一個會說「我有缺點，但我在努力處理我的缺點，想了解並與它們相處」，立刻會讓人覺得和這樣的人相處應該更容易。追求完美會讓日常生活變得非常困難，宗教在某種程度上恰好勾住那個格子：它能把我們在自身眼中縮小，同時在神的眼中抬高我們。
再者，現代人把當下看得至關重要──現在很重要，現在發生的一切似乎是最高準則。回想一百年前、一千年前，當下並不是唯一的時間標準。若以「現在」作為唯一評判標準，且認為你是可以被完美化的，那如果你有哪裡不對，就是在對抗一個完美的理想，這就非常非常艱難。還有一個最大、最艱鉅的挑戰是，你被打造出來的目標，是為了要快樂。正如你所說，每個人的真正目標是幸福──不是成就感、不是實現宏大計畫、不是為他人而活，而是你自己的快樂。這固然是一個美好的理念，但天哪，它會造成問題。
想想法國社會學家艾米爾·迪爾克海姆（Émile Durkheim）在二十世紀初所寫的書，他對古代社會與現代社會之間的差異作了對比，並指出一個令人不安的差別：古代的、前現代以農業和村落為基礎且宗教發揮作用的社會，與現代都市化、科技驅動、以成功為導向和高度個人主義的社會之間的不同，而那就是 su…
在他1900年出版的自殺專著裡，他意識到：現代社會儘管帶來許多好處，卻使一部分人——常常是最有抱負的那群人——選擇結束自己的生命。為什麼會這樣？發生了什麼事？這其實是現代社會學的誕生：成為一個重要的探問——現代時代對靈魂造成了什麼影響。我對此深感著迷，無法放手。這是個悖論：在豐足與進步之中為何有人受苦、為何會倒退？這令我著迷。
我曾和反自殺組織 CALM（Campaign Against Living Miserably）的執行長西蒙·甘寧（Simon Gunning）交談，他和我分享了一些與你所說的自殺相關的統計數據：他說英國每90分鐘就有人死於自殺，約76%是男性；每一宗死亡大約對應25次未遂。45歲以下男性的最大死因是自殺；15至49歲族群的最大死因也是自殺。19至35歲這個年齡層比其他任何群體更有可能報告自己處於危機狀態，機率大約是其他群體的兩倍；16至24歲是歷史上自殺傾向增長最快的族群。最近也出現了關於年輕女性自殺傾向的重大討論，這是個相當近期且不幸地快速擴大的趨勢。
而且要注意，人們並不只是生活一團糟時才自殺。很多人在遭遇困境時會把一切歸於自身——這是一個微妙的點。他們無法把所感受到的痛苦與強烈的責任感分開，這又牽扯出羞愧感。
這是怎麼回事？當我說我們生活在一個個人主義的世界，真正的意思是：人們覺得自己掌控人生敘事，認為所發生的一切都緊密反映出他們是誰以及他們做了什麼。但情況並非自古以來都如此。歷史上很長一段時間，人們未必要為生活中可見的結果負全責。舉例來說，在古英語中，窮人被稱為「unfortunate」（不幸者）。拆解這個字，你會看到 fortuna——對羅馬人而言，Fortuna 是幸運或命運之女神，羅馬人常常向命運女神獻祭，以示「這不是我的錯，是外在的力量」。如今聽起來很奇怪。在世界上最個人主義的國家──美國，人們怎麼稱呼窮人？用的是不雅的說法，叫他們「losers」（失敗者）。也就是說，我們已從「不幸者」變成「失敗者」，這是四百年的變遷。這段期間，實際上發生的是關於誰應為命運負責的觀念轉變。
今天，如果我說「你看，我最近過得不太好，我剛被解僱、我的書沒賣好，但這不是我的錯，只是運氣不好」，一個現代人可能會想：「嗯，你一定做錯了什麼。」我們通常不會給人「只是運氣不好」的好處。相反地，如果有人說「我的Podcast做得非常好，我們現在有上千萬訂閱──」然後又謙虛地說「其實只是有點好運」，我們大多會覺得這人在謙虛，實際上他一定做了什麼努力。我們相信人會做事，而這些行動會導致成功或失敗。
這也是為何有人會選擇結束生命：在極端情況下，人們認為除了「我」之外沒有其他東西可以解釋發生在我身上的事。當然現實遠比這複雜，我不是說那就是事實，但那是人們的感知。
看看我們生活的世界：「精英績效主義」（meritocracy）這個字眼人人都在談。無論左右派政治人物，在美國或世界各地，大家都想創造一個「績效社會」。有些人認為我們已經接近那樣的社會。所謂的「績效主義」是指一個人的結果應該取決於他的能力或努力，而不是看他父母是誰、或某個腐敗階級的影響。左派或右派的政客都會說：「我們要建立一個績效社會，你的孩子會進到他們應該去的地方；只要你努力，你就能成功，人人都有機會。」這種話語是現代的主流話術，聽起來很好，在很多方面也確實是巨大的進步。但我們要關注其心理代價：如果你真心相信上位者是應當上位的，那麼隱含地你也在認定下位者理所當然地該處於下位。換言之，績效主義把成功與失敗從機運，變成了必然的命運。
這就是為什麼它會讓贏家變得冷酷──可能變得無情，因為他們會想：「我靠自己爬上來的，沒必要感謝誰，也不一定要多繳稅，幹嘛要繳那麼多稅？」同樣地，處於底層的人會被壓得很慘。我們創造了一種很複雜的意識形態，而其中有一個隱藏的代價。這種變化只在幾代人之間就發生了，不是嗎？我甚至想到我母親──她來自（另一個國家），那裡有不同的傳統，但即使在我母親那一代，當她在非洲長大的時候，如果他們…
如果想要好運，他們就會帶著羊、家畜去找當地的巫醫，基本上獻個祭——他們當然也會祈禱——但他們堅信自己的命運是由某種宗教神祇決定的。即便她搬到英國、在這裡創業，我覺得她也稍微擺脫了那種想法，像你剛剛幾乎指出的，幾乎成了「個人責任的詛咒」，或者至少是個人責任的陷阱：她現在確信自己的結果與她的努力有關。
這很有趣，我從沒想過這在心理層面上可能是件壞事。當然我們知道個人責任有好的方面，所以我在指出一個不常被討論的面向。會承擔責任的世界可以是好的，但什麼時候它會壓垮人的精神？談到你母親，從農業、鄉村社會遷徙到城市、現代、個人主義社會——在很多舊世界、前現代的地方，人們初次見面會問「你從哪裡來？你的祖先是誰？你父親是誰？你母親是誰？」那是人們的身分認同。現在當然第一個被問的問題是「你做什麼？」人們會依你怎麼回答，對你或高興或冷待，然後把你擺在一旁，沒人想跟你聊。
我們生活在一個有點奇怪的勢利世界。snob（勢利）這個詞常被聯想到英國那種有城堡或古老血統的人，但我指的勢利並不是那種特殊的出身，而是任何僅以一個面向來評判一個人的做法。比如遇到一個衣著勢利的人，若你說「我的毛衣是哪裡買的」，他就會說「你不可能是個好人，因為你對時尚不夠講究」。不管你的內心多純淨、詩作多美，他只看你的衣著，那就是衣著勢利。現代最主要的勢利形式當然是職業勢利——所以勢利的相對面就是你的母親，理想的母親不在乎你的表現，她關心的是你是誰。但大多數人不在乎你是誰，他們在乎你表現得怎麼樣。
我們常被說生活在物質主義社會、大家都在追錢，但我不認為我們在追錢本身，我認為我們在追錢在社會上能帶來的愛與尊重。我們把擁有物質財富和擁有榮譽、尊重連在一起。如果換個角度說，你可以拿一塊塑膠代幣就換到愛與尊重，人們也會搶著要那塊塑膠代幣。問題不是我們想要物品，而是我們想要的是那些情感回報。有時候看起來人很貪婪、只是買更多東西、買豪車，但當你下次看到某人開法拉利，不要立刻認定他是個貪婪、粗俗的人，想想那可能是一個極度渴望愛的人。因為很多對物質的貪求，實際上掩蓋的是更令人心痛的事：對愛與尊重的強烈追求。
我整個人生也是如此，曾經買過路易威登、Range Rover、買房子——在那個人生階段，我真的想向某人證明什麼、或被某人接受，所以我買了那些東西。事實上，越來越有安全感後，你會看到我每天穿全黑、不戴錶、不開跑車，而在決策上偏向實用。這非常有意思。當然不是說這些物品不該人人都能擁有，當然可以；但問題是你對它們的需求是源自傷痛還是真正的渴望。若來自傷痛，那就是問題，因為它不會治癒那道傷口。你因此得到的愛，就像名聲一樣——我總覺得，一個好父母的明顯標誌是孩子對成名沒興趣，因為成名是在試圖填補本該透過更親密的人際連結來滿足的缺口。
我們生活在一個沒太多時間去建立那種親密連結的世界，所以無論是在名聲的經濟或物質財富的經濟中，我們創造了一個強烈激勵人們遠離他們真正想要的東西──被愛、被看見、被聽見──而陷入物質獲取的漩渦。
你剛才聽到的是前一集節目中被重複播放最多的片段。如果你想聽那整集，我已在下方連結它，請查看說明。謝謝。
Alain de Botton is a philosopher, author, and the founder of The School of Life. He is known for his insights into the intersection of philosophy, love, and the modern world, often exploring how societal structures impact mental well-being.
In today’s Moments episode, Alain explores the psychological toll of living in an individualistic, meritocratic society. He reflects on the regression in mental health despite societal progress, and how ancient views could offer us a healthier path.
Listen to the full episode here!
Spotify: https://g2ul0.app.link/Dy8GbYDXDVb
Apple: https://g2ul0.app.link/tmgaYAJXDVb
Watch the episodes on YouTube: https://www.youtube.com/c/%20TheDiaryOfACEO/videos
Learn more about your ad choices. Visit megaphone.fm/adchoices