Improve Your Lymphatic System for Overall Health & Appearance

0
0
中文
Tiếng Việt
AI transcript
0:00:05 Welcome to the Huberman Lab podcast, where we discuss science and science-based tools for everyday life.
0:00:14 I’m Andrew Huberman, and I’m a professor of neurobiology and ophthalmology at Stanford School of Medicine.
0:00:17 Today, we are discussing the lymphatic system.
0:00:21 For many of you, the lymphatic system probably sounds a little bit esoteric.
0:00:28 And for many of you, the lymphatic system may even drop notions of people talking about lymphatic clearance
0:00:35 or doing bizarre-seeming types of very light massage or jade rollers or bouncing on trampolines.
0:00:43 And I must say, in researching this episode, I came to three general conclusions that I think are important to point out right now.
0:00:48 First of all, your lymphatic system is absolutely essential to your immediate and long-term health.
0:00:54 It’s an incredible system that is serving you right now as you listen to this, and it’s a system that you need to support.
0:01:06 The second conclusion is that the lymphatic system is somewhat cryptic, and it doesn’t get as much attention as, say, the cardiovascular system or your brain and nervous system or even the gut microbiome.
0:01:14 And then the third conclusion is that the lymphatic system and what is sometimes just generally referred to as lymphatics often get kind of a bad rap.
0:01:24 And the reason is that a lot of the practices that are out there in the wellness space and health space that relate to lymphatics can often seem a little bit goofy or odd or kind of new-agey or woo.
0:01:29 Things like rebounding, like bouncing on a trampoline or shaking, things of that sort.
0:01:35 And to some extent, they look odd because typically those aren’t behaviors that most people engage in every day.
0:01:48 But once you understand the structure and function of the lymphatic system, which you soon will, you’ll realize why things like rebounding, things like treading water, things like specific ways of breathing actually serve the lymphatic system quite well.
0:01:52 And there’s a real basis for why those practices actually work.
0:01:57 So those are three general points about the lymphatic system to keep in mind today as we move forward.
0:02:02 Another thing to keep in mind is that the lymphatic system is directly related to your appearance.
0:02:14 Later, you’ll learn why if you were to stay up for one night and not get any sleep or even just get a poor night’s sleep and you look at your face in the morning, you look very different after a poor night’s sleep than you do after a great night’s sleep.
0:02:20 Sometimes you even look very different immediately upon waking after a great night’s sleep as opposed to a couple of hours later.
0:02:22 Many people wake up with kind of bags under their eyes.
0:02:23 They look kind of groggy.
0:02:34 They look much older and then a couple of hours later, they look fresh and that stuff is all cleared away and certainly not by doing anything cosmetic in terms of makeup or anything.
0:02:42 That transition from bags under the eyes, feeling, you know, a heaviness in the face, the eyes tired, a sort of lack of life in the face and eyes.
0:02:49 And then later, just a couple of hours looking vibrant, the face looking very fresh and ready for the day.
0:02:56 That has everything to do with what’s called a glymphatic clearance and the lymphatic system of the face and neck.
0:02:59 So today you’re going to learn how the lymphatic system works.
0:03:25 You’re going to learn how to support your lymphatic system for your immediate and long-term health as well as for appearance and you’re going to learn about if you were to have, say, an injury to the body or God forbid if you were suffering from cancer, how you could support your lymphatic system and in talking about all of this, you’ll be able to make sense of why it is that things like lymphatic massage or the various tools and treatments that are out there may actually work.
0:03:27 and why some of them perhaps should be avoided.
0:03:43 And as a final point, you’re also going to realize by the end of today’s episode that the lymphatic system is one of the major reasons why exercise supports longevity and heart health and brain health and all the other things that we’ve heard that exercise can provide.
0:03:51 The point here is that your lymphatic system sits central to everything we care about in terms of immediate and long-term health.
0:03:54 And as you’ll soon see, it’s also just a really cool system.
0:03:59 Before we begin, I’d like to emphasize that this podcast is separate from my teaching and research roles at Stanford.
0:04:07 It is, however, part of my desire and effort to bring zero cost to consumer information about science and science-related tools to the general public.
0:04:10 In keeping with that theme, today’s episode does include sponsors.
0:04:19 Okay, let’s get into the lymphatic system, but in order to get into the lymphatic system, we need to talk briefly about the circulatory system for blood.
0:04:22 Now, everybody knows what the heart is.
0:04:24 The heart is this organ that pumps blood.
0:04:39 Many of you are probably familiar with the fact that the heart has different chambers, different compartments, but the heart also has two major jobs that are quite different from one another and two major anatomical distinctions that allow those functions to occur.
0:04:51 And those functions, broadly speaking, are to deliver oxygenated blood to all the tissues of your body, including your brain, your spleen, every organ and tissue in the body needs oxygenated blood.
0:05:01 And also to return the non-oxygenated blood back to the heart and back to the lungs so that it can get re-oxygenated.
0:05:05 So I’m just going to briefly describe the blood circulatory system in very broad terms.
0:05:08 We probably should do an entire episode about heart health and heart function, and we will.
0:05:16 But for those of you not familiar with how the heart works, basically, the heart is going to pump blood out through what are called arteries.
0:05:21 You’ve all heard of arteries, which are fairly large diameter tubes.
0:05:33 They have walls of those tubes that can resist a lot of pressure, and that’s important because we need to put a lot of pressure to be able to pump blood far out into the body, out to your fingertips, your toes and everything in between.
0:05:34 Okay.
0:05:43 Oxygenated blood is going to travel out through those arteries, and then eventually, as those arteries approach the tissues that they need to oxygenate.
0:05:53 And by the way, the blood is delivering not just oxygen, but also glucose, blood sugar, hormones, different proteins, amino acids, all the stuff that your tissues need, not just oxygen.
0:05:59 But then those arteries are going to transition into smaller diameter tubes that we call the arterioles.
0:06:06 And then eventually, as those arterioles approach the tissues, they need to deliver all that stuff, all those goodies within the blood.
0:06:12 Those arterioles are going to transition and start branching into what are called capillaries.
0:06:14 Most of you have probably heard of capillaries.
0:06:29 Capillaries have a very, very thin wall, just one cell thick, which allows things within the blood, like oxygen, amino acids, and other things that the cells and the tissues of your body need to actually get out into those tissues.
0:06:29 Okay.
0:06:39 So most of us think about the blood system as pumping stuff out there, but we probably haven’t thought about how the stuff that needs to get to our cells actually gets out of the blood and into those cells.
0:06:40 And I just explained how.
0:06:57 By having a very thin walled set of capillaries carrying that oxygenated amino acid containing glucose containing blood, those nutrients and that oxygen can actually get out of the vasculature, out of those capillaries, and into the cells that need them.
0:06:57 Okay.
0:07:03 At a future date, I’ll talk about the actual mechanics of how that’s done, but for right now, I think that’s sufficient.
0:07:15 Now, once that stuff arrives in the tissue, and here when I say tissue, it could be brain tissue, it could be muscle tissue, it could be liver tissue.
0:07:19 Once that stuff gets out into the cells, the cells are going to use it.
0:07:20 They’re going to use the oxygen.
0:07:21 They’re going to use the glucose.
0:07:22 They’re going to use the amino acids.
0:07:24 They’re going to use the hormones.
0:07:27 And as a consequence, they are going to create some waste products.
0:07:30 There’s going to be carbon dioxide that’s created.
0:07:35 There’s going to be cellular waste in the form of actual physical debris.
0:07:37 There are going to be metabolites.
0:07:38 There’s going to be ammonia.
0:07:45 Basically, a bunch of waste product is going to then get kicked out of those cells into what’s called the extracellular space.
0:07:50 Now, a couple of times today, I’ll talk about what’s referred to as the interstitial space.
0:07:56 The interstitial space is the area around the cells of the various tissues and organs of your body.
0:08:03 And fluid and these waste products gets kicked out into that interstitial space between the cells.
0:08:06 So, once it’s there, it needs to be cleared out of there.
0:08:08 How is it cleared out of there?
0:08:11 Some of it will be taken back up into the blood supply.
0:08:15 And with it, a lot of water, a lot of fluid.
0:08:28 I didn’t mention this yet, but a lot of fluid, a lot of water gets out of the vasculature and into those cells and into the interstitial space around those cells while it’s delivering all those nutrients and goodies that we talked about a minute ago.
0:08:34 Now, some of the waste product and the water, so carbon dioxide and water, et cetera, will be taken back up by the blood supply.
0:08:35 How does that happen?
0:08:40 Well, there are capillaries that are referred to as venous capillaries, okay?
0:08:44 So, we talked about the arterial system, which delivers oxygenated blood.
0:08:53 There’s also another system called the venous system, which takes deoxygenated blood back up to be oxygenated by the lungs.
0:08:56 And it does that, of course, in concert with the heart.
0:09:00 So, we have the arterial system that delivers oxygenated blood.
0:09:07 There are rare exceptions of arteries that deliver non-oxygenated blood to tissues such as the lungs, but let’s just set that aside for now.
0:09:10 We’ve got these arterial system that delivers oxygenated blood.
0:09:13 And then now we have the venous systems.
0:09:17 We have these little venous capillaries that are also just one cell wall thick.
0:09:22 And the water, the carbon dioxide, the ammonia, the waste products is going to get reabsorbed there.
0:09:43 It’s going to then go from small diameter tubes, the venous capillaries, up to larger diameter tubes and eventually into the veins that are going to deliver that blood and the waste products and the carbon dioxide back to the heart and lungs to be reoxygenated and then sent back out to the body.
0:09:45 And you may have heard the pulmonary system.
0:09:46 And you may have heard the word pulmonary before.
0:09:47 If you haven’t, that’s okay.
0:09:55 The pulmonary system is the aspect of the circulatory system that is directed towards the lungs to oxygenate the blood.
0:10:01 Okay, so we’ve got this really nice looped system where oxygenated blood can get out to the tissues of the body.
0:10:23 The cells in those tissues can use the oxygen, the nutrients, et cetera, and the water and the carbon dioxide and ammonia and other waste products that come from just cells doing their business, from them doing all the things that they need to do as a liver cell, as a brain cell, et cetera, is then going to be passed back into the circulatory system and then back to the heart and lungs.
0:10:29 So that the waste products can be expelled, for instance, when you exhale, the carbon dioxide is expelled from your body.
0:10:37 And when you inhale, you bring in more oxygen that then gets on hemoglobin and then back through the arterial system and so on and so forth.
0:10:38 Okay, so it’s a beautiful system.
0:10:52 And even if you only captured 5% to 10% of what I just said, you certainly will have in mind now that your circulatory system for your blood is sending out oxygenated stuff, returning non-oxygenated stuff that also has a lot of waste product in it.
0:10:54 And that there’s a lot of water in that whole business.
0:10:58 This is all liquid and proteins and glucose, et cetera.
0:11:01 But there’s a lot of water in this whole thing.
0:11:02 After all, your blood is liquid.
0:11:20 So the important thing to understand about the lymphatic system is that the lymphatic system is there waiting at the interstitial space and at the interface between this arterial system that delivers oxygenated blood and the venous system of capillaries that collects the deoxygenated blood and all these waste products.
0:11:34 And it’s right there as a series of tubes ready to catch the excess fluid and the waste products and bring them back to the heart also, but to do a lot of really important things with them along the way.
0:11:36 And you might say, why would you have this third system, right?
0:11:39 The circulatory system for blood sounds nearly perfect.
0:11:43 It’s not perfect and the key is it’s not perfect.
0:11:52 Your lymphatic system is responsible for taking the fluid that remains in the extracellular space and all the gunk, all the waste products from cellular metabolism.
0:12:07 Again, proteins, ammonia, carbon dioxide, and bringing that back into the circulatory system of blood, but along the way doing a number of very important things, including checking it out to see whether or not there are any contaminants, right?
0:12:28 Any infections, bacterial or viral infections that occurs in structures called the lymph nodes, which you’ve probably heard of, and we will return to a little bit later, but leaving aside the immune surveillance role of the lymphatic system, just the mere role of needing to clear away what really is about three to four liters of excess fluid in the interstitial space is so important.
0:12:31 So, you might say, well, how important can it really be, right?
0:12:33 Three or four liters, is it really that important?
0:12:35 It is absolutely crucial.
0:12:36 Why?
0:12:49 Because if too much fluid and amino acids and cellular waste products build up in the tissues that are using the oxygenated blood and need all the nutrients, that is ripe for infection, right?
0:12:53 Bacteria love to grow in warm environments with lots of amino acids.
0:13:08 It’s ripe for inflammation because of the CO2 and because of the ammonia and the waste products, and if that inflammation occurs, you get buildup of tissue, in particular, adipose tissue can really thicken, skin can thicken, and it starts becoming chronically inflamed.
0:13:11 And this is something that, believe it or not, is fairly common.
0:13:13 It’s common in people who are obese.
0:13:15 It’s common in people that don’t move enough.
0:13:16 We’ll talk about why that’s so in a moment.
0:13:27 The lymphatic system’s just basic role for draining that fluid out of the interstitial space is something that all of us should really care about, healthy or unhealthy.
0:13:34 So, even if you’re not obese, you need to get your lymphatic system tuned up so that it’s clearing that stuff.
0:13:41 It’s clearing what we call lymph, which is kind of like a sticky, kind of sticky fluid because it’s got stuff other than water in there.
0:13:48 It’s got all those waste products, and it rarely has red blood cells in it, but it often can have a few white blood cells, and it can have some other stuff in it.
0:13:52 And we need to clear that out, so it’s semi-viscous.
0:13:53 It’s not super fluid.
0:13:55 It’s not a gel.
0:13:58 It’s kind of somewhere in between, and we need to clear that out.
0:14:08 In fact, if we don’t clear it out, our body very quickly goes into local or systemic inflammation, and if we don’t clear it out within the brain, we get what’s called brain fog.
0:14:18 You get cognitive impairment, and the brain fog that occurs from lack of lymphatic clearance from brain tissue comes on very quickly, even after one poor night’s sleep, and it is very severe.
0:14:22 If any of you have ever experienced brain fog, it is awful.
0:14:29 The inability to kind of hold a thought and maintain a thought, and you’re kind of somewhere between sleep and awake, and then you’re kind of stressed about that is serious.
0:14:37 So the mere clearance of the stuff from the extracellular space, the water, CO2, and waste products by the lymphatic system is crucial.
0:14:48 So before I talk about the immune surveillance role of the lymphatic system, I want to talk about what you can do to encourage the collection and drainage of all that extracellular fluid and the waste products with it.
0:14:51 I’d like to take a quick break and acknowledge one of our sponsors, Element.
0:14:56 Element is an electrolyte drink that has everything you need and nothing you don’t.
0:15:01 That means the electrolytes, sodium, magnesium, and potassium, all in the correct ratios, but no sugar.
0:15:05 Proper hydration is critical for brain and body function.
0:15:09 Even a slight degree of dehydration can diminish your cognitive and physical performance.
0:15:12 It’s also important that you get adequate electrolytes.
0:15:20 The electrolytes, sodium, magnesium, and potassium are vital for the functioning of all cells in your body, especially your neurons or your nerve cells.
0:15:26 Drinking Element makes it very easy to ensure that you’re getting adequate hydration and adequate electrolytes.
0:15:31 My days tend to start really fast, meaning I have to jump right into work or right into exercise.
0:15:40 So to make sure that I’m hydrated and I have sufficient electrolytes, when I first wake up in the morning, I drink 16 to 32 ounces of water with an Element packet dissolved in it.
0:15:49 I also drink Element dissolved in water during any kind of physical exercise that I’m doing, especially on hot days when I’m sweating a lot and losing water and electrolytes.
0:15:51 Element has a bunch of great tasting flavors.
0:15:52 In fact, I love them all.
0:15:56 I love the watermelon, the raspberry, the citrus, and I really love the lemonade flavor.
0:16:03 So if you’d like to try Element, you can go to drinkelement.com slash Huberman to claim a free Element sample pack with any purchase.
0:16:08 Again, that’s drinkelement.com slash Huberman to claim a free sample pack.
0:16:10 Today’s episode is also brought to us by David.
0:16:13 David makes a protein bar unlike any other.
0:16:19 It has 28 grams of protein, only 150 calories, and zero grams of sugar.
0:16:24 That’s right, 28 grams of protein, and 75% of its calories come from protein.
0:16:27 That’s 50% higher than the next closest protein bar.
0:16:30 These bars from David also taste amazing.
0:16:37 Right now, my favorite flavor is the new cinnamon roll flavor, but I also like the chocolate chip cookie dough flavor, and I also like the salted peanut butter flavor.
0:16:39 Basically, I like all the flavors.
0:16:40 They’re all delicious.
0:16:43 Also, big news, David bars are now back in stock.
0:16:48 They were sold out for several months because they are that popular, but they are now back in stock.
0:17:00 By eating a David bar, I’m able to get 28 grams of protein in the calories of a snack, which makes it very easy for me to meet my protein goals of one gram of protein per pound of body weight per day, and to do so without eating excess calories.
0:17:08 I generally eat a David bar most afternoons, and I always keep them with me when I’m away from home or traveling because they’re incredibly convenient to get enough protein.
0:17:13 As I mentioned, they’re incredibly delicious, and given that 28 grams of protein, they’re pretty filling
0:17:16 for just 150 calories, so they’re great between meals as well.
0:17:21 If you’d like to try David, you can go to Davidprotein.com slash Huberman.
0:17:24 Again, that’s Davidprotein.com slash Huberman.
0:17:30 Okay, so let’s talk about the lymphatic system, focusing on the lymphatic vessels, which are basically just tubes.
0:17:35 Okay, tubes of different sizes, depending on where you are in the body and what you need to accomplish.
0:17:37 But here’s a really key point that everyone should know.
0:17:42 We spend so much time and attention thinking about the lymph nodes, which, of course, are super important, right?
0:17:43 Go to the doctor.
0:17:44 You say you’re not feeling well.
0:17:46 They’re going to feel your lymph nodes.
0:17:47 I’ll explain why they do that in a minute.
0:17:48 They’re going to feel under your jaw.
0:17:54 You know, maybe you’ve had swollen lymph nodes where your legs meet your groin.
0:17:55 You have your armpits.
0:17:59 You’ll occasionally feel some swelling or some kind of dull pain.
0:18:04 By the way, that dull pain or swelling isn’t necessarily a sign of a systemic infection.
0:18:08 It could be, but it’s not necessarily a sign of an infection.
0:18:15 We’ll talk about what the lymph nodes do, but the lymphatic vessels don’t get nearly enough attention, in my opinion.
0:18:21 Your entire body is innervated, as we say, by these lymphatic vessels, right?
0:18:28 From your little pinky toe and all your toes and your feet, any tissue in your body, because it needs blood and oxygen and nutrients,
0:18:34 and because the cells there create waste products, and because some of that fluid remains in the interstitial space,
0:18:39 doesn’t make it back into the vasculature, you need lymphatic vessels everywhere.
0:18:40 You need them in your brain.
0:18:41 You need them in your skin.
0:18:44 You need them in your adipose tissue, your fat, that is.
0:18:45 You need them everywhere.
0:18:51 And so if I were to give you a map of the lymphatic vessels across the body, it would just look like spaghetti everywhere.
0:19:03 Lymph nodes are going to be those larger compartments where some of the lymphatic fluid and the stuff within it is sequestered for a bit, monitored for infections, and then passed along.
0:19:05 We’ll get back to that later.
0:19:12 The lymphatic vessels have a very important property, which is that they are one-way vessels, okay?
0:19:15 Fluid can only pass one direction through them.
0:19:24 And that unidirectionality of the vessels is oh so important when thinking about how to encourage lymphatic drainage and lymphatic flow.
0:19:32 And when I say lymphatic flow, what I really mean is the passage of fluid from the interstitial extracellular space into these lymphatic vessels.
0:19:36 Sometimes people will call them lymphatic ducts, but that’s actually a technical term related to something else.
0:19:45 But into these lymphatic vessels, then through these vessels and back into the venous blood supply where all sorts of good things happen, and we’ll talk about it in a bit.
0:20:01 So they’re one-way vessels, and if you think about the lymph that accumulates and then goes into the vessels in, say, your feet, if it’s a one-way vessel, you know you need, that vessel is going to be directed towards the heart, right?
0:20:03 The fluid will be able to go towards the heart, right?
0:20:05 Because eventually that’s where this stuff needs to go.
0:20:12 It needs to dump back into the venous blood supply, get oxygenated and so forth, and the waste has to be disposed.
0:20:18 And we have this thing called gravity, which is pulling down, right?
0:20:19 And it’s pulling down.
0:20:26 It’s a force that’s literally pulling down, and you’ve got these one-way vessels trying to pass the lymph, which is fluid, but it’s kind of a slightly viscous fluid up toward the heart.
0:20:35 You also have lymphatic vessels in your hands, in your arms, and gravity is, of course, pulling down on the fluid within them as well, and your brain, etc.
0:20:45 Now, here’s a critical feature of the lymphatic system that is different from the cardiovascular system, which is there’s no pump.
0:20:56 In the cardiovascular system, you have a pump, you have a heart that can generate a lot of force to move that liquid out through the arteries and back through the veins, and you’ve got a lot of mechanical force coming from that heart.
0:20:59 The lymphatic system doesn’t have that at all.
0:21:05 On its own, it’s a passive system, no pump, and it’s fighting gravity all the time.
0:21:08 So, how does lymph move through these lymphatic vessels?
0:21:12 Nature came up with a brilliant solution.
0:21:29 It’s actually the movement of your body that creates the movement of lymph up through these vessels from the lower half of your body, or down from the vessels in the upper part of your body, or in from your arms and fingers toward the center of your body, to eventually be returned back to the venous blood supply.
0:21:45 This is really important to understand, the movement of your muscles, not necessarily resistance training, although that would contribute to it, but low-level muscular contractions of the sort that occur when you walk, when you stand up and sit down again, when you make little micro-movements.
0:22:03 But certainly, the movement of the large musculature of your body, in particular, like your legs and your trunk and your arms, that’s what’s going to move this lymphatic fluid along, because the lymphatic vessels can sit very superficially, just underneath the skin, right, very, very close to the surface.
0:22:17 The lymphatic system also has these, you know, small diameter things we call lymphatic capillaries, but it has bigger diameter vessels within the deeper tissues, closer to the muscle, and intimately related to what’s called the fascia.
0:22:43 I know some of you have heard of the fascia, some of you perhaps have not, if you’ve ever prepared a steak, and you saw there’s kind of a, not the fatty stuff, but the, it’s like a white fibrous sheet that you can almost peel off the meat, your muscles are surrounded by fascia, and those deep lymphatic vessels are closely tied to the fascia and to the muscular system, so that when you move your body, walking or running, could be exercise, but even just everyday activities,
0:22:54 that lymphatic fluid is being carried back up toward the heart to return and join the blood supply, so hopefully you’re getting a sense of the organizational logic of the lymphatic system.
0:23:10 Nature has co-opted movement as a way to move lymphatic fluid along and encourage lymphatic drainage, and you want lymphatic drainage, you want that fluid pulled out of the extracellular space, into those vessels, and then returned back to the heart, and as I mentioned before, a bunch of other great things happen along the way in terms of immune surveillance.
0:23:23 So, if we’re going to discuss protocols, one of the most important ways to encourage lymphatic drainage, which is a good thing, and to encourage the general health of your lymphatic system, because you don’t want lymph
0:23:37 sitting stagnant in those vessels, especially if it has contaminants within it, is to make sure that you’re moving enough each day, and we hear a lot these days about, you know, you need 10,000 steps a day, or maybe it’s just 7,000, or maybe it’s 3,000.
0:23:50 No one can really come up with a single answer, because it depends on which system you’re trying to create support for, the cardiovascular system, the brain system, but I think a good number, a good thing to shoot for is at least 7,000 steps per day.
0:23:59 You know, I happen to have some steps in my home, not a lot of them, but I find that if I’m going up and down those stairs a lot per day, that’s good, and probably is a little different than if I was just walking on a flat surface.
0:24:14 Sometimes I’ll get out and get 12,000 steps in a day, or if I’m visiting a new city and I’m walking a lot, 20,000 steps, but I really strive to get enough steps per day, and you will notice that if you don’t get enough steps per day, your system, your body will feel kind of sluggish.
0:24:19 If you’re sitting a lot because of travel, you know, you should really strive to get as much movement in the airport as you can.
0:24:22 Maybe ideally you take the stairs, you don’t get on the conveyors.
0:24:38 If you can manage to do that, getting a lot of steps will help your body feel less sore, less sluggish, and not all, but a fair amount of the sluggishness that we feel when we don’t move around a lot, when inactivity leads us to feel less energy, is the slow movement and the buildup of that lymphatic fluid.
0:24:47 And keep in mind that lymphatic fluid isn’t “bad,” but it contains a lot of waste products that you do not want sitting around in the local tissues.
0:25:01 And I’ll underscore that later when we talk about lymphedema that occurs under conditions where somebody is being treated for, say, cancer, and their lymph nodes and their lymph vessels are intentionally destroyed as a way to try and eradicate the cancers that have invaded the lymphatic system.
0:25:04 When that happens, you get a lot of swelling of tissue.
0:25:05 It can be painful.
0:25:11 The tissue can become necrotic, infected, and inflamed, and it can lead to all sorts of local and systemic issues.
0:25:14 And cosmetically, of course, it’s not good either.
0:25:19 Movement, movement, movement is the way you’re going to encourage lymphatic flow.
0:25:20 Walking is one way to do it.
0:25:23 Yes, cardiovascular exercise is excellent for that.
0:25:28 And later we’ll talk a little bit about the specifics of how cardiovascular exercise benefits your heart.
0:25:32 Little hint, it’s through growth of lymphatic vessels.
0:25:33 Did you know that?
0:25:42 Much of the benefit of aerobic exercise for your heart is because of the way that exercise stimulates growth and health of lymphatic vessels, not heart cells directly.
0:25:43 We’ll get back to that.
0:25:45 Walking is terrific.
0:25:52 Cardiovascular exercise, you know, these days we are all told we need about 150 to 200 minutes of so-called zone 2 cardio.
0:25:55 People debate whether or not it’s better to do high-intensity interval training.
0:25:58 Look, I think it’s all good.
0:25:59 It’s all excellent.
0:26:04 But none of it really is a replacement for just as much movement during the day as possible.
0:26:05 I work a desk job.
0:26:08 I’m mainly researching podcast episodes or doing research.
0:26:12 Back in the days when I was doing experiments in my lab, I was getting up and standing up and moving around a lot.
0:26:20 I’ve noticed that with each passing year, I’m 50 now, with each passing year, I tend to move a lot less just spontaneously and as a requirement of my life.
0:26:21 So I do more exercise.
0:26:23 But if you move a lot during your day, that’s great.
0:26:24 Vacuuming, cleaning.
0:26:27 This is a great thing for your lymphatic system, okay?
0:26:33 This is also an appropriate time to talk about some of the quote-unquote kind of goofy practices that you’ll see out there.
0:26:42 I’m not calling them goofy, but they can look a little odd where people, you know, are talking about like shaking their body or they’re talking about jumping up and down or rebounding, jumping on a small trampoline.
0:26:45 I confess, I own a small trampoline that I jump on in the morning.
0:26:46 I just think it’s fun.
0:26:50 And it turns out to be really good for your lymphatic system as is treading water.
0:26:52 Excellent for your lymphatic system.
0:26:54 Swimming, excellent for your lymphatic system.
0:26:56 There are great studies showing that.
0:27:04 And you might say, how is it that jumping up and down is moving lymphatic fluid up toward my heart because I’m jumping down.
0:27:07 Wouldn’t this be like stamping the fluid down toward gravity?
0:27:12 When I was a kid, we used to go to 7-Eleven and we’d get Slurpees and we wanted to get as much Slurpee in there as well.
0:27:16 We couldn’t, so we used to just like bend the cups there and we used to get yelled at, no Slurpee stamping.
0:27:18 And we were like, we would do it anyway.
0:27:27 I don’t drink Slurpees anymore, but so no Slurpee stamping, but we were pushing that ice and fluid down so we could get more in there.
0:27:34 Why would rebounding, jumping on a small trampoline or, you know, even shaking or jumping at all, why would it bring the fluid up?
0:27:36 Wouldn’t it stamp it down?
0:27:39 Ah, those lymphatic vessels are one-way vessels.
0:27:44 So as you shake the fluid, right, it’s going up, up, up, up, up.
0:27:47 There’s another way to really encourage a lot of lymphatic flow.
0:27:55 And this will serve people cosmetically and just generally in terms of feeling of more energetic and it’s kind of a lightness in your lower limbs.
0:27:59 If you’ve ever felt a lot of heaviness in your lower limbs, there could be a variety of reasons for that.
0:28:04 It could be related to something in your vascular system, could be because you trained your legs too hard.
0:28:15 Almost always, some of that is due to not moving around enough and the buildup of lymphatic fluid in the interstitial space or within the lymphatic vessels themselves.
0:28:25 One of the best documented ways to improve lymphatic flow, to improve the rate and the extent of the lymphatic drainage is actually through breathing.
0:28:28 When I first heard this, I thought, oh boy, we’re now we’re getting into breath work.
0:28:32 My lab has studied breath work, AKA respiration physiology, and it’s known to be powerful.
0:28:42 But, you know, the domain of breath work oftentimes has naming of breath work practices and stuff that can start seeming a little counterculture, new age, ooh, biohacking, which is not my flavor.
0:28:49 But get this, along the network of lymphatic vessels, some of those vessels are somewhat larger.
0:28:55 And there’s a particularly large compartment that sits within your abdomen called the cisterna kylae.
0:29:04 The cisterna kylae, okay, fancy name, but cisterna kylae is an outpouching or a swelling of the vessels that contains a lot of lymph.
0:29:14 And we haven’t quite gotten to how lymphatic fluid gets back into the venous supply and joins up for the blood, etc.
0:29:28 And the cisterna kylae is kind of like the sink or the drain for a lot of the lymphatic fluid that’s made it back to your body, but has not yet made it back to the blood supply.
0:29:30 It hasn’t cleared the lymphatic system yet.
0:29:45 So it turns out one of the best ways to encourage the movement of lymph fluid that’s already been checked out for infections, etc., and that’s been taken out of the interstitial space to go back into your blood supply, which is what you want, is through what’s called diaphragmatic breathing.
0:29:51 And the reason for this is that when you do diaphragmatic breathing, and I’ll explain how to do that in a moment, it’s very simple.
0:30:03 The reason diaphragmatic breathing is so useful for encouraging lymph drainage and lymph flow is because when you do diaphragmatic breathing, which is having your belly extend as you inhale.
0:30:06 So you have this thing called the diaphragm, which is a muscle inside your body.
0:30:12 And when you inhale, the diaphragm moves down, of course the lungs inflate, and ideally your belly moves out a little bit, right?
0:30:23 We generally tell people that it’s not so good to breathe by lifting your chest and using your ribs, although you can use the muscles between your ribs, the intercostals and your ribs to breathe, but you don’t want to be breathing like this.
0:30:34 Ideally, diaphragmatic breathing is what you do most of the time, unless you need to breathe much harder, and you’re inhaling and your belly’s moving out, okay?
0:30:39 When you inhale and your belly’s moving out, you are certain that you’re doing diaphragmatic breathing.
0:30:44 Diaphragmatic breathing creates a pressure differential between this cisterna kylia, right?
0:30:48 This reservoir of lymph and your blood supply, which has a different pressure within it.
0:30:53 And so if you do a few rounds of diaphragmatic breathing, and when I say rounds, I just mean a few breaths.
0:30:57 So inhale deeply and have your belly move out.
0:31:06 And then exhale, you’re greatly encouraging the passage of lymph from the lymph vessels back into the blood supply, okay?
0:31:17 Doing this just two or three times when you wake up in the morning, doing this two or three times in the afternoon or in the evening, or really any time that you remember will really encourage lymphatic drainage.
0:31:20 It will really encourage the movement of that lymph fluid.
0:31:26 And this is especially important to do if you’re stuck on a plane or behind a desk, or you haven’t had the opportunity to move quite as much as you would like.
0:31:32 Because again, the other way to move lymph fluid along is through low level muscular contractions.
0:31:35 But if you’re trapped behind a desk or an airplane seat, you can’t do that.
0:31:42 So make it a point to do a few diaphragmatic breaths per day, and you will greatly encourage the movement and drainage of lymphatic fluid.
0:31:46 And it actually can make a cosmetic difference.
0:31:53 It can actually make a real difference in terms of less swelling of your lower body tissues, because as you clear the cisterna kylia,
0:31:58 you allow the lymph coming up from your legs and from other locations to also move up, right?
0:32:02 Because you’re just creating room for it to move into those now empty tubes.
0:32:11 So while things like rebounding and turns out treading water in a pool or swimming in a pool is an excellent way to create lymphatic drainage.
0:32:18 I mean, it’s one of the best ways just because of the way that the physics of the water interacts with those superficial vessels of the skin.
0:32:22 You know, as you swim, there’s kind of a shearing along of the skin.
0:32:27 You might not notice it unless you use a slow motion camera, but there’s kind of a rippling of the skin.
0:32:32 And those lymphatic vessels that sit just below the skin, those really tiny little capillaries,
0:32:37 they’re getting kind of squeezed along by the movement, that shearing of the skin along the top.
0:32:38 So swimming is great.
0:32:40 It’s sometimes hard to get access to a pool.
0:32:46 A really fun way to do this as well is you can kind of go down to the bottom of the pool and then blast off the bottom,
0:32:49 grab a gulp of air, go back down and blast it up and grab a gulp of air.
0:32:56 For those of you that have ever seen Laird Hamilton, the great surfer Laird Hamilton,
0:33:01 and Gabby Reese, who’s also great, his wife, they’ve developed tools and protocols for this called XPT.
0:33:08 I don’t have any formal affiliation with XPT, but they’ve developed a whole set of workouts related to this for general health reasons,
0:33:15 for athletic performance, and it will also improve lymphatic drainage and lymphatic passage up from the bottom of the body.
0:33:21 And you can think about the physics of bouncing off the bottom of the pool, like doing a squat and then grabbing a gulp of air and going back down and up.
0:33:30 That’s almost perfect for what we’re trying to accomplish when we talk about the movement of lymphatic fluid up and back toward the heart.
0:33:32 And most people don’t have access to a pool.
0:33:36 So low level muscular contraction from walking, diaphragmatic breathing.
0:33:39 If you want to get a rebound or a little trampoline, they’re kind of fun.
0:33:41 I think they’re fun anyway.
0:33:42 Hard to travel with.
0:33:50 If you ever see people doing Tai Chi type movements in the park in the morning, oftentimes they’ll also include some shaking and things like that.
0:33:57 It might look a little goofy, but there’s a clear, clear structural functional basis for why that would actually work.
0:34:06 And along those lines, if you ever were to look up lymphatic massage, either lymphatic massage or sometimes called manual lymphatic relief.
0:34:07 It comes by different names.
0:34:15 Keep in mind, there are a lot of quality peer reviewed studies exploring this mostly in the context of treating lymphedema,
0:34:19 the clearance of lymphatic buildup under conditions of cancer.
0:34:21 Lots and lots of peer reviewed studies.
0:34:26 I’ve linked to some of those in the show note captions, which show over and over again, this can be a very useful practice.
0:34:32 There are also drugs that are being developed for clearing out of lymph fluid, so-called lymphedema.
0:34:36 Actually, a lab at Stanford School of Medicine is working hard.
0:34:41 They’ve identified some of the molecular players that can help move lymph fluid out under conditions of lymphedema.
0:34:44 I’ll provide a link to an interesting discussion about that.
0:34:50 If you’re curious about it, if you know someone who’s undergoing cancer treatment and suffering from lymphedema.
0:34:55 But lymphatic massage is a very common medical practice.
0:34:58 A couple of things about lymphatic massage that you should know.
0:35:03 I’ve had a lymphatic massage before, and I was struck by how light the touch is.
0:35:06 This is not a deep tissue massage.
0:35:13 Lymphatic massage is intentionally rather light, and sometimes will transition from kind of a pushing-up,
0:35:15 kind of a pushing along of the skin.
0:35:19 For those of you that do this professionally, forgive my lack of specificity here.
0:35:24 I’m going to make the point in a moment that the people who are skilled at doing this really need to be the ones doing this.
0:35:25 You could do it too for yourself.
0:35:28 Like if you wanted to do self-lymphatic massage, there are ways to do this.
0:35:30 There’s instructions online.
0:35:35 And it generally goes from, you know, people rubbing their skin fairly gently.
0:35:38 People are always encouraged to do this more gently than they think they have to.
0:35:44 To then usually there’s some slapping or tapping, which seems kind of odd to those of us that aren’t familiar with this.
0:35:48 But it all makes perfect sense given that those lymphatic capillaries are so small diameter.
0:35:56 You don’t want to be pushing hard on the surface of the skin because those lymphatic capillaries will collapse or in some cases rupture.
0:36:07 And so deep tissue massage is kind of the opposite of what we’re talking about when we talk about lymphatic massage, which is also why when people talk about, you know, gua sha or a jade roller, it seems kind of woo.
0:36:11 But the whole point is that you’re applying gentle pressure.
0:36:22 And I think it’s really important to point out that there’s a lot of discrepancy out there in terms of the direction and places to start and finish when doing lymphatic massage.
0:36:24 And we’ll talk about that in a little bit.
0:36:34 This is actually crucial because you really don’t want to be squeezing or pushing on the lymphatic nodes, especially because they often contain infections that are being battled there.
0:36:40 Right. So massaging your lymph nodes directly should be left to professionals.
0:36:45 And in many cases, those professionals told me it’s not generally a good idea, right?
0:36:52 Because within those lymph nodes is where you’ve got the battle between infections and bacteria and things that just need to be cleared by your immune system.
0:36:55 We’re talking about massaging the lymphatic vessels.
0:36:58 So we’ve talked about a couple of practices for improving lymphatic drainage.
0:37:03 We’ve talked about some of the practices that might seem odd when you first encounter them,
0:37:08 but they make perfect sense when you understand the structure function of the lymphatic system.
0:37:13 I want to talk a little bit more about how the lymphatic system is organized so that you can leverage any practices,
0:37:17 including the ones I talked about and some that I’m going to talk about more in a few minutes,
0:37:24 in order to get drainage of lymphatic buildup in the areas of your body and/or face that you want and need.
0:37:29 We’ve known for a long time that there are things that we can do to improve our sleep.
0:37:35 And that includes things that we can take, things like magnesium threonate, theanine, chamomile extract and glycine,
0:37:38 along with lesser known things like saffron and valerian root.
0:37:44 These are all clinically supported ingredients that can help you fall asleep, stay asleep and wake up feeling more refreshed.
0:37:50 I’m excited to share that our long time sponsor AG1 just created a new product called AGZ,
0:37:55 a nightly drink designed to help you get better sleep and have you wake up feeling super refreshed.
0:37:59 Over the past few years, I’ve worked with the team at AG1 to help create this new AGZ formula.
0:38:05 It has the best sleep supporting compounds in exactly the right ratios in one easy to drink mix.
0:38:10 This removes all the complexity of trying to forge the vast landscape of supplements focused on sleep
0:38:13 and figuring out the right dosages and which ones to take for you.
0:38:17 AGZ is, to my knowledge, the most comprehensive sleep supplement on the market.
0:38:19 I take it 30 to 60 minutes before sleep.
0:38:21 It’s delicious, by the way.
0:38:24 And it dramatically increases both the quality and the depth of my sleep.
0:38:28 I know that both from my subjective experience of my sleep and because I track my sleep.
0:38:34 I’m excited for everyone to try this new AGZ formulation and to enjoy the benefits of better sleep.
0:38:38 AGZ is available in chocolate, chocolate mint, and mixed berry flavors.
0:38:40 And as I mentioned before, they’re all extremely delicious.
0:38:45 My favorite of the three has to be, I think, chocolate mint, but I really like them all.
0:38:50 If you’d like to try AGZ, go to drinkagz.com/huberman to get a special offer.
0:38:54 Again, that’s drinkagz.com/huberman.
0:38:57 Okay, so now you have a picture of your lymphatic system, right?
0:39:09 It’s a bunch of vessels, tubes that are collecting this fluid and all the waste products within them headed back toward the heart to get that stuff back in with the venous blood supply so it can be re-oxygenated.
0:39:19 There are a couple of really important features to how it gets back to the blood that, if you understand, you will be able to facilitate your own lymphatic health and, as a consequence, general health.
0:39:31 If you’ve ever seen anything about the lymphatic system or lymphatic drainage or massage or anything related to lymphatics, as they’re called, this region.
0:39:33 In fact, I’ve been pointing to this region throughout today’s episode.
0:39:39 For those of you just listening, I’m pointing to my clavicle region, to my upper chest and where the neck meets the chest in particular.
0:39:49 This area is extremely important because it’s the area where lymph fluid is returned to join up with the blood supply.
0:39:53 Remember that fluid started off in the blood supply, got out into the interstitial space.
0:39:59 It could have, but didn’t rejoin the blood supply out in the tissues.
0:40:05 The lymphatic vessels grabbed it, maybe way down in your feet, maybe in your liver, maybe in your spleen, maybe in your brain.
0:40:08 And now it’s got to get back in with the blood.
0:40:09 How does that happen?
0:40:11 Well, you have two ducts, okay?
0:40:12 Two tubes, right?
0:40:15 Biology, we’ve got so many names for tubes.
0:40:17 You have two ducts.
0:40:27 You have the right lymphatic duct, which is on the right, and you have the left lymphatic duct, which is the thoracic lymphatic duct on the left.
0:40:28 Okay?
0:40:29 Here’s the deal.
0:40:43 If you were to draw a line right down the middle of your face or so, and out towards your shoulder and below it on the right, maybe a little bit of torso and your right arm,
0:40:57 that right side of your face, your right arm, your right shoulder, kind of upper part of your torso on the right-hand side, that’s all going to drain to the right side, that right thoracic duct.
0:41:03 And that right thoracic duct is going to take all the lymph fluid and it’s going to dump it back into the venous blood supply.
0:41:04 It’s literally going to join up with there.
0:41:13 There’s a not so little, actually, vascular tube delivering that deoxygenated blood back to the heart and the lymph is going to dump into there.
0:41:14 Okay?
0:41:26 The rest of your body, both your left and right feet, left and right legs, the torso, that’s everything I didn’t describe for the right thoracic duct, left arm, shoulder, all of that.
0:41:30 That’s all going to drain to the left thoracic duct.
0:41:32 It’s actually just called the thoracic duct.
0:41:34 And it’s going to join up with the venous supply there.
0:41:40 The veins that the lymphatic system feed into before all of that gets back to the heart are called the subclavian veins.
0:41:41 Okay?
0:41:43 You have one on your right and you have one on your left.
0:41:49 And as the name suggests, you sort of sit below sub your clavicles.
0:41:50 Okay?
0:41:53 So you have your clavicles, which are, you know, your collar bone.
0:41:54 Sometimes people call them.
0:42:02 And below those are these vessels that feed back to the heart with deoxygenated blood and a bunch of other stuff that needs dealing with by your cardiovascular system.
0:42:08 The lymphatic drainage into these subclavian veins is a major drainage site.
0:42:12 So these are big tubes dropping lymphatic fluid into big tubes.
0:42:14 So this is the end point of the lymphatic system.
0:42:24 Remember, it’s a one-way system up from your legs, out and in from your arms, up through the cisterna cili, and then dumping all that lymphatic fluid back into your blood supply.
0:42:45 This is why in most practices that encourage lymphatic flow or what’s often talked about lymphatic massage, whether or not it’s for lymphedema or whether or not it’s for cosmetic purposes, very often you hear about people encouraging some light rubbing first, followed by some gentle tapping, and maybe even eventually some harder slapping of the region around the clavicles.
0:42:54 Very important that you start with light touch and move up towards a more forceful touch, although never particularly forceful because you don’t want to collapse those clavicles.
0:42:55 lymphatic vessels.
0:42:56 They’re very small.
0:42:57 You don’t want to crush them.
0:43:00 You don’t want to pinch them because then the lymphatic fluid won’t move through them.
0:43:05 So there’s kind of this progression from lighter touch and kind of gentle rubbing or shearing of the skin.
0:43:11 Very, very light to maybe some light tapping to encourage movement of the fluid along and then maybe some slightly more vigorous.
0:43:13 It’s not really slapping, but kind of like a padding of the skin.
0:43:14 That’s it.
0:43:15 A padding of the skin.
0:43:24 Almost always that somewhere in a lymphatic massage protocol, whether the protocol is for lymphedema under conditions of, you know,
0:43:28 cancer treatment or it’s for purely cosmetic purposes.
0:43:42 Almost always there’s an encouragement of movement of lymphatic fluid from that cisterna kylia as well, because again, that’s a major reservoir just below where the lymphatic system is going to drain back into the blood supply.
0:43:45 People debate where to start these lymphatic massages.
0:43:46 This is a whole field.
0:43:49 And frankly, I found differing opinions on this.
0:43:54 Some people say, well, you have to start, you know, at the distal limbs, meaning out towards the hands and fingers, move things in.
0:43:59 Other people say, well, no, you actually want to push down to the legs, then up through the legs.
0:44:01 There’s a lot of debate here.
0:44:07 I think if you look at the mechanics of the lymphatic system, a couple of things become clear.
0:44:10 You don’t want to use firm pressure.
0:44:12 This is not deep tissue massage.
0:44:20 At some point in the protocol, you’re going to want to include some encouragement of drainage from the clavicle reasons for all the reasons to be discussed and from the cisterna kylia.
0:44:29 And then in terms of the lower legs and the legs and the arms, the out to in progression makes perfect sense.
0:44:33 How you order those differs depending on the practitioner.
0:44:36 And indeed, even in different research papers, they use different approaches.
0:44:39 I’m not so sure that it matters.
0:44:43 What does seem to be very important is that you’re not impinging or pushing hard on the lymph nodes
0:44:53 because you want lymph fluid in the lymph nodes for a certain period of time so that your immune system can surveil that lymph fluid
0:44:59 and decide whether or not there are indeed any bacterial or viral infections or other contaminants that need to be dealt with by the immune system.
0:45:04 Let’s take a couple of minutes and talk about the immune functions of the lymphatic system.
0:45:08 Now, for most people, when they think about the lymphatic system, they think about the immune system.
0:45:16 And that’s because most anyone who’s ever had a cold or some other virus has had the experience of having their lymph nodes feel kind of swollen
0:45:18 and maybe even a little bit painful.
0:45:22 Typically, that occurs in the throat or the area right below the jaw.
0:45:25 If you go to the doctor, you say you’re not feeling well.
0:45:32 One of the first things they’re going to do is they’re going to kind of palpate gently and touch gently behind your ears,
0:45:35 along your jawline, along your throat.
0:45:36 They’re going to do this.
0:45:41 They might ask you if you have any swollen lymph nodes in your armpits or in your groin.
0:45:44 You may even be able to sense that swelling yourself.
0:45:50 And what that swelling reflects is the accumulation of lymph fluid in so-called lymph nodes.
0:45:58 Lymph nodes are these outpouchings or swellings along the lymph vessels where lymph fluid and the stuff within lymph fluid is sequestered.
0:46:03 So it’s kept there for a while as opposed to just passing along through those one-way tubes.
0:46:05 And it is surveilled by the immune system.
0:46:07 Why and how is it surveilled by the immune system?
0:46:15 Well, first of all, remember, when your cells are active, your liver cells, your brain cells, your muscle cells, by doing the things they do,
0:46:25 they use nutrients and energy, glucose, they use oxygen, they use amino acids, they rely on hormones and all that stuff, and they generate waste.
0:46:29 They generate waste products in the form of little bits of cellular debris.
0:46:32 They generate ammonia.
0:46:34 There’s carbon dioxide.
0:46:36 We listed off some of these earlier.
0:46:39 But keep in mind that those cells are fed by the blood supply.
0:46:43 And stuff gets into the blood supply by way of what you breathe, okay?
0:46:46 So you can inhale a virus, for instance.
0:46:48 Bacteria that could be in food.
0:46:55 Bacteria from things that you touch that somehow gets beneath the skin and into your blood supply through a scratch or a cut, maybe a bite.
0:47:01 These sorts of things or you, you know, maybe you cut yourself with a knife that had some bacteria, gets into your blood supply.
0:47:07 And so you have foreign bodies, contaminants within your blood supply.
0:47:11 Some of that is going to get out into the interstitial space.
0:47:14 Some of that will be taken up by the lymphatic system.
0:47:19 You also have things, again, waste products that are being generated by the cells of your body.
0:47:24 And the lymph nodes are the place where all that stuff can be surveilled by the immune system.
0:47:26 What do I mean surveilled by the immune system?
0:47:30 Well, within the lymph node, you have immune cells.
0:47:33 You have things like T cells and B cells.
0:47:40 So named because the T cells mature in the thymus, which is a structure that is very prominent when you’re young, as a baby and as a kid.
0:47:45 And then over time, you actually lose your thymic tissue as you become an adult.
0:47:51 And by the time you reach out of 40s and 50s and 60s, 70s, you may not even have any thymic tissue whatsoever.
0:47:55 You have T cells, you have B cells, which come from the bone marrow.
0:47:58 These are different types of lymphocytes, different types of white blood cells.
0:48:00 Again, these are all different categories.
0:48:16 So I’m talking about lymphocytes, white blood cells, T cells and B cells, different subcategories that go into the lymph nodes and then check out and see whether or not there are bacteria and viruses and other kinds of foreign invaders that might need to be dealt with by the immune system.
0:48:27 In addition to that, you have cells that go out into your body, things like macrophages, things like dendritic cells, okay, the names don’t matter so much, that are looking for foreign invaders.
0:48:34 Again, it could be viruses, bacteria, funguses, could be even just the physical bodies that somehow made it into your system one way or the other.
0:48:50 And they will literally present things to the T cells and B cells and other immune cells within the lymph nodes so that the T cells and B cells can generate through a process, this takes some time, to generate antibodies to fight those things off.
0:48:51 Okay?
0:48:53 I’ve talked about the immune system in previous episodes.
0:49:04 You have an innate immune system, which is a kind of generic response to all forms of foreign invaders that causes some local inflammation, some swelling, sometimes some symptomology in response to a virus.
0:49:11 That’s just very generic, like feeling stuffy, lethargic, you know, a little bit of a headache or a stomach ache, this kind of thing.
0:49:26 And then you have your adaptive immune system, which recognizes the specific surface of foreign invaders and generates antibodies to essentially bind that specific surface and its properties and neutralize that foreign invader.
0:49:29 So innate immune system and adaptive immune system.
0:49:40 So within your lymph nodes, you basically have a confluence of a lot of different immune cell types evaluating what’s coming through in the lymph fluid, which reflects, of course, what’s in the blood.
0:49:45 Because remember, the blood supply is giving oxygen and nutrients and other things to your cells.
0:49:48 A lot of the fluid that’s put out into the interstitial space.
0:49:54 Remember, about 16 or 17 of the 20 liters per day will be drawn back up into the blood supply.
0:50:03 But then some significant portion, that three to four liters of fluid that ends up in the lymphatic system is going to reflect what’s in the global circulation system.
0:50:12 And these lymph nodes are a place where what’s in the lymphatic system can be evaluated to determine whether or not you’ve got something in your body that you shouldn’t or that you would like to eradicate.
0:50:19 So the lymphatic system, which we’ve mostly been talking about up until this point as a drainage system, has a second purpose, right?
0:50:20 It’s a multitasker.
0:50:27 It also serves an immune system role to evaluate what’s in the lymph and therefore in the blood and therefore in the entire body.
0:50:38 Now, while we have lymph nodes in our jaw, behind our ears, in the back of our head, in the occipital area, lower back part of our head, we also have them behind our knees, our groin, inner elbow region.
0:50:42 We have collections of lymph nodes distributed essentially across the entire body.
0:50:49 Okay, you’re not going to see them continuously across the body, but every area needs to be surveilled, right?
0:51:00 And so you have these checkpoints everywhere along the lymph system where viruses, bacteria, other foreign invaders can be evaluated and combated by your immune system.
0:51:09 Now, does that mean that if you have, for instance, sore lymph nodes in your left armpit that you necessarily have something wrong with your left arm?
0:51:12 No, not necessarily because of the way the lymphatic drainage occurs.
0:51:17 However, many people who have a sore lymph node in their armpit will, you know, they’ll kind of rub it.
0:51:18 And that makes perfect sense.
0:51:28 The way the pain system works, we have a natural reflex to rub, to provide, you know, sort of broadly distributed medium pressure to an area that’s in pain.
0:51:32 It actually deactivates some of the pain response within that area.
0:51:37 So like the rubbing of a wound, like we don’t just rub our boo-boos because we learned to do that when we were kids.
0:51:39 It actually shuts down some of the nerves that transmit pain.
0:51:41 So that’s why we have that reflex.
0:51:45 But you want to make sure that you don’t squeeze your lymph nodes or put too much pressure on them.
0:51:54 Because again, your immune system is fighting things within those lymph nodes or is evaluating whether or not something needs to be destroyed by your immune system within those lymph nodes.
0:52:00 Now, some soreness can exist in the lymph nodes simply as a matter of swelling of the lymph nodes.
0:52:02 And that doesn’t necessarily reflect infection.
0:52:03 Okay.
0:52:06 It can, but it doesn’t necessarily reflect infection.
0:52:13 If it’s, of course, coupled with symptoms, you know, stuffy nose, lethargy, things of that sort, chances are you’re battling something.
0:52:30 And if you do notice that your lymph nodes are particularly swollen and you haven’t done, for instance, like a really hard workout recently or not slept as much as usual recently, then you may be at the threshold of potentially getting sick and you want to take some measures to get some extra rest, extra hydration.
0:52:32 Probably don’t want to exercise too hard those days.
0:52:34 We’ve talked about this in previous episodes.
0:52:36 You’re feeling a little rundown, not sick.
0:52:38 Exercise can probably help you.
0:52:40 You’re a little sleep deprived one night.
0:52:41 Exercise definitely can help you.
0:52:47 Two nights sleep deprivation, and you certainly don’t want to be exercising with a ton of intensity because you will get sick.
0:52:52 So those sore lymph nodes are a flag that your system is combating something.
0:52:56 They’re a flag that your immune cells are being recruited to that area.
0:53:01 The lymph is staying in those areas longer because your immune system is trying to fight something back.
0:53:05 So you should pay attention to that, but you don’t want to be squeezing those lymph nodes.
0:53:08 And as a general theme, I should have mentioned this earlier.
0:53:11 If you’ve ever had deep tissue massage, right?
0:53:18 You may notice afterwards, even if you weren’t lying face down in that halo-like thing where your face is there, constricting your breathing a little bit.
0:53:19 Those things aren’t that bad.
0:53:22 They’re actually kind of pleasant, lie on your stomach, get a massage.
0:53:30 But if you’ve ever had a deep tissue massage, you may notice afterwards that your face is kind of puffy and you feel a little bit inflamed.
0:53:33 And they’ll often say, oh, you know, make sure to drink a lot of water.
0:53:46 It turns out that deep tissue massage can encourage enough movement along those deeper lymphatic vessels and can push things through the lymph nodes earlier than it would have been pushed through.
0:53:51 And in some sense generate an inflammation response, not a major one, but a minor one.
0:53:54 And usually this resolves within a couple of hours if you’re up and walking around a bit.
0:53:59 Again, gently pushing through the lymphatic flow as it’s supposed to be pushed through.
0:54:03 The point here is that your lymph nodes are a site for combating infection.
0:54:14 You don’t want to push things through them any faster than it normally would occur, but you also don’t want accumulation of lymph to occur in the nodes too long.
0:54:19 And the way you ensure that it doesn’t happen for too long is to keep the general lymphatic circulation going.
0:54:21 And we’ve talked about ways to do that earlier.
0:54:32 Earlier in our discussion about lymphedema, which is the swelling of typically the lower limbs that can occur, for instance, in people who are being treated for breast cancer or for other cancers,
0:54:37 where the lymph nodes are intentionally destroyed by chemo or radiation therapy.
0:54:43 And that’s because cancer cells can actually get into the lymph nodes and they can proliferate there.
0:54:46 We often hear that, you know, the cancer has spread to the lymph nodes.
0:54:57 And that’s one of the reasons why often the lymph nodes are removed prior to the spreading or early in the spreading of a cancer to try and prevent the broader migration or so-called metastasis of that cancer to other tissues.
0:55:10 The lymphatic system is targeted in this way because if you think about it, the lymphatic system is in a position to distribute all sorts of things, including bad things like cancer cells that could proliferate further in other tissues.
0:55:15 So that’s why lymph nodes and vessels are often intentionally destroyed as part of cancer treatment.
0:55:18 And as a consequence, there’s less drainage leading to so-called lymphedema.
0:55:22 Now, lymphedema can occur for other reasons and it has various stages.
0:55:23 You know, it’s actually been mapped out.
0:55:27 I’ll provide a link to this, but, you know, there’s stage one, two, three and four.
0:55:30 And to briefly summarize, you know, stage one is asymptomatic.
0:55:38 So the lymphatic system has some abnormal flow, but no real fluid buildup in a tissue that you necessarily see.
0:55:40 It might be just slight swelling.
0:55:43 In stage two, you see swelling due to accumulation of the lymph fluid.
0:55:47 And that may subside if you elevate that limb.
0:55:57 So if you’re getting some swelling of the ankles, for instance, you put your legs up and it disappears after, you know, putting your legs up for, you know, 20 or 30 minutes, then it’s so-called stage two lymphedema.
0:56:01 Stage three and four are where you get a more permanent swelling.
0:56:07 So an accumulation of fluid and waste products in that interstitial space, that extracellular space.
0:56:14 And that’s when things start to become problematic because that buildup of fluid and waste products leads to a local immune response,
0:56:20 which then causes thickening of the tissue above it, which then makes it even harder to clear out waste products.
0:56:22 And the whole thing starts to cascade.
0:56:30 And this is a particular problem, again, for people being treated for cancers where the lymphatic vessels or the lymph nodes are intentionally destroyed.
0:56:35 And that’s why these people often need a fair amount of lymphatic manual drainage or massage.
0:56:39 It’s sometimes called in order to encourage the movement of the lymph fluid out.
0:56:46 And as I mentioned earlier, there are drugs being developed to try and treat lymphedema through non-manual massage techniques.
0:56:48 But that’s still very much in development.
0:56:55 But there’s great hope for that because, as you can imagine, not everyone has access to proper lymphatic massage for lymphedema.
0:57:00 But it’s a very important aspect of cancer treatment and management of cancer treatment.
0:57:04 Lymphedema is something that we should all be mindful of, even minor lymphedema.
0:57:10 And this means even if you’re not dealing with cancer treatment, you should be cognizant of whether or not you’re getting some limb swelling due to lymphedema.
0:57:11 A little bit, fine.
0:57:12 You put your feet up.
0:57:15 You know, we’ll talk about ways to clear it from your brain in a few minutes.
0:57:19 But, you know, lymphedema in that buildup causes a number of problems.
0:57:30 First of all, the waste products in the interstitial fluid that’s accumulating there because you’re not getting enough lymph drainage can cause local inflammation, which can give way to more global inflammation.
0:57:35 It also so happens that you get a thickening of the tissue in that area in response to that inflammation.
0:57:43 And that thickening of the tissue causes a hypoxia or a low oxygen availability for the cells in that area.
0:57:49 So that now you’ve got more cells that get less oxygen that they need and the whole thing starts to cascade.
0:57:59 So while I’m not trying to alarm anybody, you do want to do things to encourage that clearance of fluid and waste products from the interstitial space into the lymphatic system.
0:58:02 And we talked about some of the things you can do for that earlier.
0:58:05 There are other tools, by the way, that are more sophisticated.
0:58:07 Like for instance, they have compression boots.
0:58:15 If you’ve ever been on a plane or you’ve been running a lot or basically using the tissues of your lower body or upper body a lot.
0:58:25 If you’ve ever run a 10K or a half marathon or a marathon, the heaviness of your legs, the soreness of your legs the next day, I highly recommend you get into a pool and tread some water, do some light swimming.
0:58:40 Again, not an intense workout, but compression boots can be very helpful because they basically fill up with air and compress your lower limbs and then pulse your lower limbs to move that lymphatic fluid up toward the drainage system back into your venous blood supply.
0:58:43 These lymphatic boots can be very, very useful.
0:58:47 There’s some costs to them, but if you have access to them, those can be great.
0:58:53 If not, just try and walk around a lot, put your legs up, do anything you can to get that lymphatic flow going.
0:58:59 You do not want too much buildup of fluid and waste products in the interstitial space to occur for too long.
0:59:05 And if you’ve been using a tissue a lot, there’s going to be a lot of buildup of cellular waste products.
0:59:12 Which brings us to the glymphatic system, which is basically just the lymphatic system for the brain.
0:59:23 In fact, as beautiful as the system is and as delighted I am and everybody else is that in 2012, it was finally verified that the brain also has a lymphatic system.
0:59:24 I don’t like the branding.
0:59:25 I don’t like the naming.
0:59:31 Yes, glia are involved, but by calling it the glymphatic system, people think that it’s entirely different.
0:59:36 And in fact, it’s just somewhat different from the rest of the lymphatic system.
0:59:43 And I think this so-called glymphatic system, which is the lymphatic drainage system of the brain, is so important to all of us.
0:59:58 If you understand a little bit about how it’s designed, its architecture, there are some very straightforward protocols that we’ll discuss in a moment that will allow you to experience less brain fog, less swelling of your face in the morning, less bags underneath your eyes.
1:00:01 And in general, improved wakefulness and cognition.
1:00:06 And that just cascades into everything we know about how to support health.
1:00:10 I’d like to take a quick break and acknowledge our sponsor, Eight Sleep.
1:00:14 Eight Sleep makes smart mattress covers with cooling, heating and sleep tracking capacity.
1:00:19 One of the best ways to ensure a great night’s sleep is to make sure that the temperature of your sleeping environment is correct.
1:00:26 And that’s because in order to fall and stay deeply asleep, your body temperature actually has to drop by about one to three degrees.
1:00:33 And in order to wake up feeling refreshed and energized, your body temperature actually has to increase by about one to three degrees.
1:00:38 Eight Sleep automatically regulates the temperature of your bed throughout the night according to your unique needs.
1:00:41 Eight Sleep has just launched their latest model, the Pod 5.
1:00:44 And the Pod 5 has several new important features.
1:00:46 One of these new features is called Autopilot.
1:00:53 Autopilot is an AI engine that learns your sleep patterns to adjust the temperature of your sleeping environment across different sleep stages.
1:00:57 It also elevates your head if you’re snoring and it makes other shifts to optimize your sleep.
1:01:04 The base on the Pod 5 also has an integrated speaker that syncs to the Eight Sleep app and can play audio to support relaxation and recovery.
1:01:11 The audio catalog includes several NSDR, non-sleep deep rest scripts, that I worked on with Eight Sleep to record.
1:01:20 If you’re not familiar, NSDR involves listening to an audio script that walks you through a deep body relaxation combined with some very simple breathing exercises.
1:01:24 It’s an extremely powerful tool that anyone can benefit from the first time and every time.
1:01:31 If you’d like to try Eight Sleep, go to eightsleep.com/huberman to get up to $350 off the new Pod 5.
1:01:35 Eight Sleep ships to many countries worldwide, including Mexico and the UAE.
1:01:41 Again, that’s eightsleep.com/huberman to save up to $350.
1:01:45 Okay, the glymphatic system, which is the proper name for the lymphatic system of the brain.
1:01:46 I was sort of joking earlier.
1:01:51 I just want to make the point that our brain does have a lymphatic system.
1:02:01 Up until 2012, no scientist, no physician believed that there was a lymphatic system for the brain, that lymphatic clearance or flow or any of that occurred in the brain.
1:02:11 It was assumed that it was not because it had not been discovered, except there was one scientist who had discovered it earlier and was told that she was wrong about it.
1:02:12 We’ll return to that a little bit later.
1:02:24 But the point is that in 2012, a neuroscientist by the name of Michael Niedergaard, who studies glia, a form of support cell that also plays an active role in brain function and plasticity, etc.
1:02:38 She discovered that the brain has a system for clearing out waste that by all accounts looks a lot like the lymphatic clearance system in the rest of the body and that it involves these cells we call glia.
1:02:43 So I’ll just briefly describe the system because it’s incredible.
1:02:44 It’s beautiful in its organization.
1:02:54 In fact, if you understand that organization just a little bit, you’ll be in a position to resolve some things that chances are you and many other people you know suffer from.
1:03:00 Things like brain fog, things like puffiness of the face and under the eyes when you wake up in the morning.
1:03:10 Things like changes in your cosmetic appearance that occur throughout the day and when you don’t sleep as well as you might have wished you had slept the night before.
1:03:14 In fact, let’s just do a little mental experiment for a moment.
1:03:21 Have you ever had a poor night’s sleep and compared the way that you look after a poor night’s sleep versus after a great night’s sleep?
1:03:24 Just next time that happens, take a picture of yourself, right?
1:03:25 You don’t have to show it to anybody.
1:03:32 Just take a picture of yourself after a great night’s sleep and take a picture ideally in the same location under the same lighting.
1:03:41 But even if it’s under different lighting of yourself after a poor night’s sleep where you either didn’t sleep at all or you got maybe two hours less than usual sleep.
1:03:44 And you will see that you look very different.
1:03:46 Your eyes will be sagging.
1:03:48 You have those bags under your eyes.
1:03:50 The eyebrows generally drop.
1:03:54 There’s a kind of a change in the tone of the eyes.
1:03:56 You’ll notice that’s very typical.
1:04:01 And any creases or wrinkles that you have will become more apparent.
1:04:04 You know, like if you think about it, that’s wild.
1:04:11 You sleep two hours less or three hours less than usual where you get one poor night’s sleep and you look very, very different.
1:04:20 And equally impressive is if you then get a great night’s sleep the next night, you’re going to bounce back and you look yourself again, as we say.
1:04:22 And your mind also parallels these changes, right?
1:04:28 If you get three hours less than your usual allocation of sleep, your brain just does not work as well.
1:04:29 We know that.
1:04:30 And you don’t feel as well.
1:04:31 You’re more reactive.
1:04:36 You’re more likely to have kind of attention deficit-like symptoms, right?
1:04:41 You might not have full-blown ADHD, but you’ll tend to be a bit more moody.
1:04:46 You’re certainly more susceptible to infections, but at the level of the brain, your brain is not the same as when you get a great night’s sleep.
1:04:51 Get a great night’s sleep and you’re just right back where you normally are.
1:04:56 And if you don’t sleep well for a few nights or many nights, you’ll notice that your appearance will very rapidly change.
1:04:58 I’m not trying to scare people, right?
1:05:00 We have lots of episodes on how to get great sleep.
1:05:02 We have zero cost toolkit on how to get great sleep.
1:05:04 All that’s available at hubermanlab.com.
1:05:10 Just put sleep, sleep toolkit, perfect your sleep, all that, and you’ll find all those tools in whatever format you want.
1:05:16 But what is it about sleep that is so markedly changing our appearance and the way that our brain works?
1:05:25 And the answer is the clearance of waste products from your brain, which occurs through essentially what is the lymphatic system of your brain during sleep,
1:05:28 doesn’t get the opportunity to do that when you don’t get enough sleep.
1:05:30 It is that straightforward.
1:05:36 So let me explain this brain lymphatic system and how you can get it to operate at its best.
1:05:39 And I’m not just going to tell you to do that by getting enough sleep.
1:05:40 You certainly should try to do that.
1:05:45 But there are some things that you can do to encourage better lymphatic clearance within the brain while you sleep.
1:05:54 And maybe even get by with a little less sleep than you think you need, but making that sleep better suited for lymphatic clearance within the brain.
1:05:55 Okay.
1:06:01 So it wasn’t even two decades ago that this system was discovered of clearing out a waste products from the brain.
1:06:08 And what Dr. Nedegaard so beautifully hypothesized was there has to be a system for this, right?
1:06:09 There has to be a system.
1:06:10 Why?
1:06:15 Because your brain cells are some of the most metabolically active cells in your entire body, right?
1:06:20 You know, your brain is just a small portion of your total body weight and volume, but it has a super high metabolism.
1:06:21 The cells, they need things.
1:06:22 They need oxygen.
1:06:23 They need glucose.
1:06:28 Even if you’re on a keto diet, they need nutrients and they’re kicking out waste products like crazy.
1:06:30 And that stuff has to get cleared from the brain.
1:06:36 Now you have a fluid within your brain called cerebral spinal fluid that moves within the so-called ventricles of the brain.
1:06:38 So the space is within the brain.
1:06:42 And really your whole brain is bathed in cerebral spinal fluid.
1:06:43 Your brain is floating in this stuff.
1:06:47 And it essentially has access to all the cells in your brain.
1:06:52 So as your cells make waste, it’s picked up by the cerebral spinal fluid.
1:06:56 Now the cerebral spinal fluid is circulated, right?
1:06:58 You create the cerebral spinal fluid.
1:07:05 It’s actually manufactured in a very interesting tissue, kind of collection of tissues, broadly referred to as the choroid plexus.
1:07:07 But, you know, there’s stuff like meninges.
1:07:11 If you go to medical school or you become a neuroscientist, you learn all about the details of these things.
1:07:14 But for today’s discussion, I understand that the cerebral spinal fluid is made.
1:07:18 It bathes your brain and it can collect the waste products from the brain.
1:07:26 Beautiful observations by Dr. Niedergaard and others found that in animal models, and now we know this is also true in humans.
1:07:33 When you go to sleep at night, the vasculature that goes into your brain because of course your brain does get artery inflow, okay?
1:07:38 You have to give blood supply, oxygenated blood to the brain, and actually comes up from the bottom of the brain.
1:07:40 There’s a structure down there called the circle of Willis.
1:07:46 So your brain is actually resting on kind of a little trampoline of vasculature down at the bottom.
1:07:52 If you ever flip over a brain and the vasculature is intact, there’s a little circle down there called the circle of Willis.
1:07:54 And those arteries, remember, they’re thick.
1:07:55 They generate a lot of pressure.
1:08:00 So your brain is kind of bouncing on those, like a little, you know, kind of rebounding itself, seriously.
1:08:07 And then the vasculature climbs up along the top of the brain and it makes basically a right angle and then dive into the brain.
1:08:15 And then it branches out to basically make sure that all the cells and areas of the brain get blood supply for oxygen and nutrients and so forth.
1:08:20 Now that’s the case during the daytime and it’s also the case at night.
1:08:28 However, during sleep, what happens is the areas around the vasculature that goes into the brain literally spreads out.
1:08:30 They call it the perivascular space.
1:08:36 Literally it’s as if every bit of vasculature has a little area around it where there aren’t neurons.
1:08:41 And that space gets 60% larger in sleep.
1:08:58 It literally clears away so that there’s big tubes or big areas along the blood vessels where cerebrospinal fluid, this fluid that’s bathing the brain, can then run up to the surface of the brain and out to the areas of the brain away from the cells.
1:09:02 And then literally get cleared out of the brain and into the venous blood supply.
1:09:03 Okay.
1:09:09 That’s a very general description of how this works, but I want to put a slightly more detailed picture into your mind because this is amazing.
1:09:12 You have these cells, these glial cells called astrocytes.
1:09:15 They’re a bunch of different glial cells, but astrocytes are one of them.
1:09:18 And the astrocytes have what a little called end feet.
1:09:24 And the end feet can touch the synapses, the connection points between neurons, and they can also touch the vasculature.
1:09:32 And at night when you go to sleep, what these astrocytes do is they literally push out and create more perivascular space.
1:09:34 Peri just means near, near the vasculature.
1:09:39 They create more perivascular space and they express a protein, a channel, which is really cool, called aquaporin-4.
1:09:42 Someone won the Nobel Prize for discovering aquaporin-4.
1:09:45 And aquaporin-4 is under circadian regulation.
1:09:48 So it tends to be more active at night.
1:10:00 And when you go to sleep, you basically create these spaces around the vasculature so that all the waste that’s built up in the cerebral spinal fluid can flow out along the vasculature and get cleared from the brain.
1:10:06 Now there’s a whole process by which it goes out and then from the brain, and then it travels in different ducts and different pathways.
1:10:16 It even can travel along your cranial nerves, out of your brainstem and out, but it eventually all joins up in the blood supply, just like the rest of the lymphatic flow.
1:10:17 So this is incredible.
1:10:20 While you sleep, you clear out the garbage from your brain.
1:10:25 Although I don’t really like calling it garbage because it’s the natural byproduct of healthy cellular function.
1:10:31 But I find it so interesting that people didn’t think that there was a lymphatic system in the brain, or at least they couldn’t find it.
1:10:33 But Dr. Nedegaard found it.
1:10:36 And I’ll just briefly tell you, she wasn’t the first one to find it.
1:10:43 The first person to find it, this is just kind of brief science anecdote here, but it’s pretty important to hear.
1:10:47 The first person to find it was a woman by the name of Patricia Grady.
1:10:50 She was at the University of Maryland and she was doing some experiments.
1:10:56 And she discovered that the brain has something kind of like a lymphatic system.
1:10:57 Okay.
1:11:00 She was doing some injections of this dye, which gets circulated.
1:11:05 And she knows some of this dye was making it, you know, along the perivascular areas and now into the surface of the brain and so on.
1:11:09 Basically the same observation that was made in 2012, but much earlier.
1:11:16 And she talked to her colleagues about it and she talked about it at meetings and other groups in particular.
1:11:17 I won’t mention names.
1:11:24 Two very large, famous scientific groups tried to replicate her work, but in a different experimental model.
1:11:28 And they tried to image the movement of dye out of the brain at night and they did not observe it.
1:11:35 But the reason they didn’t observe it was not because they were bad scientists, but they made a mistake.
1:11:42 They weren’t aware of, which is they created a little hole in the skull in order to image the movement of the dye in the brain.
1:11:48 And they didn’t close that hole in the skull with a lens or something else to keep the pressure in.
1:11:49 So all the pressure was gone.
1:11:51 So the lymph couldn’t move along at all.
1:11:52 They didn’t observe it.
1:11:53 They concluded it wasn’t there.
1:11:59 And everyone believed them, not her, because, you know, they were the more famous larger groups.
1:12:00 She moved off to a different field.
1:12:12 Fortunately, she ended up at the National Institutes of Health, funded a lot of great work, including the later work that Dr. Nedegaard used to discover that there is in fact a lymphatic system in the brain.
1:12:14 So give credit where credit’s due.
1:12:21 And also remember just because somebody observed something and somebody else doesn’t does not mean that it doesn’t exist.
1:12:30 Going back to the lymphatic system, how can you encourage better clearance of waste product from your brain at night, which is something you absolutely want to do.
1:12:39 If you want to have less brain fog and wake up from sleep, perhaps even less sleep than you think you need feeling fresh and cognitively focused, et cetera.
1:12:44 Well, it turns out there’ve been a number of studies looking at sleeping position.
1:12:48 Every animal, or at least every mammal puts its head down to sleep.
1:12:49 Okay.
1:12:54 My bulldog Costello, because he had a big thick skull, he used to put his chin down and he’d sleep basically with his chin along the floor.
1:12:55 I saw a picture of giraffes.
1:12:56 I don’t know if they all sleep like this.
1:12:58 Well, I should put their head down and sleep.
1:13:00 Perhaps because lying on their side is tough.
1:13:01 Some animals sleep on their side.
1:13:02 Some animals sleep on their side.
1:13:03 Some animals sleep on their back.
1:13:11 Humans, of course, can sleep in any of those different configurations, but all mammals make some attempt to put their head down in sleep.
1:13:12 Okay.
1:13:15 So what sleeping position is best for humans to encourage glymphatic drainage?
1:13:18 And it turns out the answer is to sleep on your side.
1:13:19 Okay.
1:13:32 There haven’t been a ton of systematic studies of this, but if you were to compare sleeping on your back, sleeping on your stomach, or sleeping on your side, as it relates to the efficiency of glymphatic drainage, you would say that sleeping on your side is best.
1:13:41 So much so that there are even people, or not, in sleep studies that are putting on what equates to like a fanny pack and putting the fanny in the fanny position.
1:13:44 I know everyone carries the fanny pack up front, so it’s not really a fanny pack.
1:13:47 Use your imagination what it should be called.
1:14:02 But in any case, there are studies where people are taking the fanny pack, putting it behind them so that they can’t roll onto their back, at least not easily in sleep at night, forcing them to sleep on their side, either right or left side does not seem to matter.
1:14:05 So if you want to experiment with this, you can.
1:14:16 I’m a back sleeper, sometimes a side sleeper, what they call, I think it’s like crawling soldier stance, where I find myself, you know, if I wake up with one arm bent and one extended, not like reaching out for the wall or something like that, one knee bent.
1:14:25 But I actually have been making some effort to sleep on my side as a reflection of what I learned in the preparation for this episode and the papers that I read about glymphatic clearance.
1:14:31 And I’m going to make more of an effort to do that because I personally would like to get by with a little less sleep.
1:14:32 I love getting eight hours.
1:14:36 I generally get somewhere between six and seven.
1:14:37 I feel pretty good.
1:14:44 But I’ve noticed with each successive year that I wake up a little bit foggier from that six or seven hours of sleep than I did previously.
1:14:47 And I haven’t changed anything else dramatically.
1:14:48 What is changing?
1:14:49 My age.
1:14:50 What changes with age?
1:14:56 The amount of inflammatory molecules that you release in the brain as a consequence of its normal levels of activity.
1:14:59 And this has a detrimental feedback loop, right?
1:15:08 Same level of mental attention, same level of mental demand, more inflammatory response because of more waste product created.
1:15:12 More clearance of that waste product therefore is a good thing for brain health.
1:15:24 So much so that there are really nice studies showing that a, if you impair glymphatic clearance by disrupting sleep or use some other method to impair glymphatic clearance like disrupt the aquaporin 4 channel.
1:15:39 That you get more buildup of things like amyloid plaques, things associated with dementia like diseases like Alzheimer’s, but also more buildup of inflammatory molecules like interleukins and TNF alpha generally, which make the brain more susceptible to micro strokes.
1:15:45 And at a very low level are probably what’s relating to this thing that we call brain fog.
1:15:51 So I really would encourage everyone to try and emphasize side sleeping if you can.
1:16:01 If you are sleeping your normal ration or even if you’re not getting your normal ration of sleep to really try and optimize your sleep environment a bit in order to improve glymphatic clearance.
1:16:09 A couple of things that we know reduce glymphatic clearance are alcohol intake in the day and night before, which reduces REM sleep, which reduces glymphatic clearance.
1:16:18 We know that exercise actually can have a beneficial effect on glymphatic clearance provided it’s not too late in the day, not too much caffeine or anything with that exercise to impair your sleep.
1:16:23 But cardiovascular exercise in particular can improve glymphatic clearance later that night.
1:16:29 We know that keeping your sleep environment cool, which optimizes sleep, all the things that promote sleep will promote glymphatic clearance.
1:16:41 But there are a couple things in particular sleeping on your side as well as perhaps elevating your feet a bit, maybe five to 10 degrees, just putting a pillow underneath your feet to get a little bit of elevation of the feet for more lymphatic clearance in the legs.
1:16:48 And some people have even hypothesized that sleeping on your side with a pillow that isn’t super flat, so your head at least isn’t tilted down.
1:16:50 Remember the lymphatic system fights gravity all the time.
1:16:54 So you don’t want your head falling back at the very least.
1:16:59 And maybe instead of sleeping flat or having your head falling back, you have your head slightly tilted up.
1:17:01 Usually a pillow will accomplish that.
1:17:03 So all of these things are very simple to implement.
1:17:05 They’re essentially zero cost to implement.
1:17:14 But all the studies of disrupting sleep and looking at glymphatic clearance and waste products and the downstream effects on cognition and brain longevity all point in the same direction.
1:17:17 You need the waste cleared out of your brain at night, which means getting great sleep.
1:17:26 And you also need the lymphatic system to be positioned literally, pun intended, for you to get the maximal amount of glymphatic clearance while you sleep.
1:17:33 And as it relates to the cosmetic effects that I think most people want, I don’t think anyone wants to wake up with puffy eyes and puffy face.
1:17:36 Sleeping with your head a little bit elevated will also assist there.
1:17:37 Okay.
1:17:46 I talked to two dermatologists who confirm that, that a lot of the puffiness that people are concerned about with their eyes in the morning, and they feel like they need to, you know, ice underneath their eyes.
1:17:49 Some people even sell these patches that go on the eyes.
1:17:51 It’s kind of interesting, those patches, by the way.
1:17:59 The dermatologist I spoke to said the reason those patches probably work is they just provide some gentle pressure to encourage the lymph out of that area.
1:18:05 Maybe as simple as that, something you probably could accomplish with your fingers just as easily, but it makes sense why those stickers would probably help.
1:18:13 A lot of them are aligned with other things these days, you know, peptides and collagen and things to make them more attractive as a commercial product, but you don’t necessarily need those.
1:18:19 And there is this business of lymphatic massage and fascial massage for the face.
1:18:34 And there, I have to say, there are some very, very striking examples of before and afters of people who do just a little bit of pressure-based and, you know, very specific, meaning in the proper order and in the proper locations.
1:18:48 For the neck, we already talked about why the neck and clavicle region is so important, under the jaw, the face, for the lymphatic system and for the fascia, which as we talked about earlier, is intimately related to those lymphatic vessels.
1:18:58 And especially in the face, the lymphatic vessels, that is the lymphatic capillaries that innervate the eyelids, around the eyes, those are going to be tiny, tiny, tiny, and very easy to impinge, to pinch shut.
1:19:05 So the degree of pressure that one requires at different locations in the face and the proper order to do all that is indeed very important.
1:19:23 And the before and afters of people’s kind of, let’s just call it what it is, youthfulness and kind of levels of alertness appearance, the height of the natural kind of resting place for the eyebrows, the, you know, as opposed to sunken eyes and sunken eyebrows, you know, open eyes and even what appears to be like the cheekbones.
1:19:30 Those can undergo very traumatic shifts with proper fascial and lymphatic massage.
1:19:32 And those approaches are out there.
1:19:49 So one person who’s considered one of the best experts in this area and who has tutorials about this, how you can use fascial and lymph drainage and massage for the face in order to make it look more useful is somebody, by the way, I have no financial relationship to, is Anastasia Beauty Fascia.
1:19:50 It’s an account on Instagram.
1:19:54 I believe there are also accounts on other social media channels.
1:19:56 Put a link to it in the show note captions.
1:20:08 The before and afters that she shows there of the people who apply these methods, which are non-surgical, non-drug, non-Botox methods, she makes it very clear that’s the case, are absolutely striking.
1:20:16 I mean, you see some before and afters after two weeks, 30 days, 60 days that are like absolutely striking, really.
1:20:18 You know, how could that possibly be?
1:20:29 Well, when you learn how the lymphatic system works, when you understand about how lymph can pool, how fluid can accumulate in the interstitial space, if it’s not getting cleared by the lymphatic system.
1:20:48 And when you understand the both superficial vessels and deeper vessels of the lymphatic system are related to light touch at the surface in the proper directions and the drainage out of the head and neck, as well as accessing the deeper lymphatic vessels that are associated with the fascia, it all makes perfect sense.
1:20:56 There’s absolutely no reason why those sorts of results couldn’t be accomplished, but the order of operations for something like that is very important.
1:21:01 It’s not the case that one can just rub under the eyes and, you know, rub a bit on the forehead or hold up the eyebrows.
1:21:03 If it were, of course, everyone would be doing it.
1:21:09 So it’s nice that there are people such as Anastasia Beauty Fascia who are providing the methods for people to do that.
1:21:14 So if you’re interested in those methods, again, I have no financial relationship to them whatsoever.
1:21:20 But makes sense why they could, should, and indeed appear to work.
1:21:24 I’d like to take a quick break and acknowledge one of our sponsors, Function.
1:21:29 Last year, I became a Function member after searching for the most comprehensive approach to lab testing.
1:21:35 Function provides over 100 advanced lab tests that give you a key snapshot of your entire bodily health.
1:21:42 This snapshot offers you with insights on your heart health, hormone health, immune functioning, nutrient levels, and much more.
1:21:50 They’ve also recently added tests for toxins such as BPA exposure from harmful plastics and tests for PFASs or forever chemicals.
1:21:55 Function not only provides testing of over 100 biomarkers key to your physical and mental health,
1:22:01 but it also analyzes these results and provides insights from top doctors who are expert in the relevant areas.
1:22:07 For example, in one of my first tests with Function, I learned that I had elevated levels of mercury in my blood.
1:22:15 Function not only helped me detect that, but offered insights into how best to reduce my mercury levels, which included limiting my tuna consumption.
1:22:21 I’d been eating a lot of tuna, while also making an effort to eat more leafy greens and supplementing with NAC and acetylcysteine,
1:22:24 both of which can support glutathione production and detoxification.
1:22:28 And I should say, by taking a second function test, that approach worked.
1:22:30 Comprehensive blood testing is vitally important.
1:22:36 There’s so many things related to your mental and physical health that can only be detected in a blood test.
1:22:39 The problem is blood testing has always been very expensive and complicated.
1:22:44 In contrast, I’ve been super impressed by Function’s simplicity and at the level of cost.
1:22:45 It is very affordable.
1:22:51 As a consequence, I decided to join their scientific advisory board and I’m thrilled that they’re sponsoring the podcast.
1:22:55 If you’d like to try Function, you can go to functionhealth.com/huberman.
1:23:02 Function currently has a wait list of over 250,000 people, but they’re offering early access to Huberman podcast listeners.
1:23:07 Again, that’s functionhealth.com/huberman to get early access to function.
1:23:13 The other thing about the lymphatic system and appearance, not just puffiness of the face, but swelling.
1:23:19 You know, we talk about water retention, edema, and we generally don’t want that, right?
1:23:21 Most people don’t want water retention.
1:23:24 You can clear a lot of water retention simply by hydrating well.
1:23:26 You know, you’re going to urinate more.
1:23:28 You’re going to balance the amount of fluid and salt appropriately.
1:23:30 I’ve done an entire episode about this.
1:23:33 You talk about kidney function, aldosterone, et cetera.
1:23:35 But the point is this.
1:23:41 A lot of fluid accumulation occurs in the interstitial space because the lymphatic flow is not sufficient.
1:23:44 The rate of the lymphatic flow is not sufficient, I should say.
1:23:49 Hydration will definitely support lymphatic flow and drainage.
1:23:50 Okay.
1:23:53 This is one of the major reasons why you need to make sure you’re drinking enough water.
1:23:58 It’s very important to maintain proper blood volume and your lymphatic flow will be improved.
1:23:59 How much is enough water?
1:24:01 We’ve talked about that in previous episodes.
1:24:04 If you’re exercising or sweating a lot, you can use the Galpin equation.
1:24:07 I’ll put that in the show note captions if you really want to get technical.
1:24:10 For most people, the best thing to do is the following.
1:24:15 When you wake up, drink 16 to 32 ounces of water in addition to whatever other fluids you happen to be drinking.
1:24:21 Yerba monte if you’re me, coffee perhaps if you’re you, or both for me on some days if I really need to get caffeinated.
1:24:23 But also drink enough water.
1:24:29 And then just make sure that every hour or two, you drink eight to 16 ounces of water.
1:24:30 It might seem like a lot.
1:24:40 Yes, you might take a few extra trips to the restroom, but by doing that, you can ensure that your blood volume, your sodium balance, as well as your lymphatic system are operating about as well as they could be.
1:24:45 As long as you’re doing all the other things that we talked about to encourage your lymphatic system to be flowing along.
1:24:55 So by now you’re probably realizing that a lot of the things that you and other people are already doing are probably helping you in part through the lymphatic system.
1:24:56 Okay.
1:24:57 I think we all know that we should hydrate.
1:24:59 Well, I just gave you another reason why you should hydrate.
1:25:02 Well, because of its effects on the lymphatic system.
1:25:08 Most everybody knows that we should be doing cardiovascular exercise and resistance exercise every week.
1:25:09 Okay.
1:25:11 For some people will be a bit more of one versus the other.
1:25:13 Some people are doing an equal amount of both.
1:25:22 You do resistance training to strengthen your muscles, your bones, your tendons, to offset loss of power, speed and muscle that occurs as you age.
1:25:33 Also for the aesthetic reasons, for many people, cardiovascular exercise also for aesthetic reasons, but also of course, to improve the functioning of your cardiovascular system, your heart, right?
1:25:36 Most people believe that you do cardio to improve your heart function.
1:25:42 You increase stroke volume in your heart, for instance, how much blood you can beat out to your body by strengthening.
1:25:44 And in some cases, even enlarging your heart a bit.
1:26:03 What most people probably don’t realize is that many of the positive effects of exercise, in particular cardiovascular exercise, occur because cardiovascular exercise promotes what’s called lymphoneogenesis, the growth of new lymphatic vessels that innervate the heart, remove waste products from the cells of the heart.
1:26:04 Remember your heart.
1:26:04 Remember your heart.
1:26:05 Remember your heart.
1:26:10 Remember your heart cells are active all the time, generating tons of waste, also consuming tons of oxygen and nutrients.
1:26:12 And that needs to be cleared out.
1:26:17 And as we age, our heart gets less efficient at clearing out that waste.
1:26:27 Cardiovascular exercise increases literally the number of lymphatic vessels that allow the drainage of those toxins away from the heart, which greatly supports the cells of the heart.
1:26:36 But also because this whole thing is a loop, if you remember the lymphatic system feeds back to the venous blood supply, then that blood gets oxygenated and it goes back to the heart.
1:26:39 The heart, of course, has supplied its own blood system, right?
1:26:41 The heart also needs oxygen and blood supply.
1:26:43 That’s why we have so-called coronary arteries, right?
1:26:45 The arteries that serve the heart itself.
1:26:52 So by increasing the amount of lymphatic vessels, you can increase the amount of lymphatic drainage from the heart and the whole system functions much better.
1:26:56 In fact, there are several papers and I’ll link to these in the show note captions.
1:26:58 I’ll just read you the titles of these.
1:27:00 They make obvious what the conclusions are.
1:27:07 One is lymphoneogenesis contributes to exercise induced physiological cardiac growth.
1:27:14 The actual growth of the heart is enabled by the development of these new lymph vessels to the heart that are induced by exercise.
1:27:15 So that’s really cool.
1:27:22 And in addition, I hate to break it to you, but for all of us, your heart gets less healthy as you age, even if you stay very healthy as you age.
1:27:26 In part, that’s due to inflammation from the buildup of waste products within the heart.
1:27:29 There are other reasons for this too, but is now been demonstrated in here.
1:27:31 I’m quoting the title of this paper.
1:27:33 Again, I’ll put a link to it in the show note captions.
1:27:38 Exercise induced cardiac lymphatic remodeling mitigates inflammation in the aging heart.
1:27:41 So this isn’t the addition of new lymphatic vessels.
1:27:50 This is remodeling the branching and extension of existing lymphatic vessels into areas that they weren’t before so they can pull waste from the cells in those areas.
1:28:03 So the exact opposite of lymphedema, where there’s not enough drainage and there’s buildup of waste products and fluid, and you end up with a bunch of issues there of local inflammation that makes that tissue sick and then eventually can spread to other tissues.
1:28:04 It’s quite serious.
1:28:06 This is the exact opposite of that.
1:28:10 You’re getting more entry of the lymphatic vessels.
1:28:14 You’re getting new lymphatic vessels from cardiovascular exercise.
1:28:18 And as a consequence, more clearance of waste product from the heart and the heart can function better.
1:28:26 So much so that at least the conclusion of this paper was that it significantly contributes to the offset of inflammation of the aging heart.
1:28:32 So again, this isn’t pushing you to necessarily do something you’re not doing already.
1:28:34 If you’re doing your cardio, keep up your cardio.
1:28:35 You should also be resistance training.
1:28:36 We all should.
1:28:41 But if you’re not doing cardiovascular exercise and you’re just lifting, I know a number of people that do that.
1:28:46 They think, well, my heart rate gets up and, you know, I can hop on the bike every once in a while and I don’t get too fatigued.
1:28:48 My VO2 max is decent and this sort of thing.
1:28:49 Yeah.
1:28:55 Well, resistance training has its own set of benefits and it probably can positively impact the lymphatic system as well.
1:29:12 But there’s just now, oh, so much data supporting the fact that regular cardiovascular exercise can really improve heart function by improving lymphoneogenesis and the growth and extension of existing lymphatic vessels into areas of the heart that they weren’t before or that they were slowly receding from.
1:29:19 So I really encourage you to keep up that cardiovascular exercise if you’re already doing it and if you’re not to start.
1:29:31 And if keeping your heart healthy is not incentive enough, turns out that here I quote again, aerobic exercise improves clearance of amyloid beta by the lymphatic system.
1:29:42 And this isn’t a mouse model of Alzheimer’s disease, but this is just one example of many, many examples whereby, as I’ve talked about before, exercise improves sleep.
1:29:51 Sleep improves glymphatic clearance, which clears away toxins in the brain, which can offset age-related dementia and a bunch of other negative effects like brain fog.
1:30:00 But in addition to that, exercise has direct effects in increasing the amount of glymphatic clearance that’s occurring in those perivascular spaces of the brain while you sleep.
1:30:09 So more and more evidence that we should, yes, get enough sleep, but we should also exercise, not just because it improves our sleep, but because it can improve glymphatic clearance from the brain.
1:30:16 And this is probably the major reason, in my opinion, why cardiovascular exercise done regularly improves brain function.
1:30:19 I know people love to talk about BDNF, brain-derived nootrophic factor.
1:30:21 I’ve worked on brain-derived nootrophic factor.
1:30:23 I know a lot about brain growth factors.
1:30:24 I think it’s super interesting.
1:30:29 And indeed, I think that high-intensity interval training, anything where you experience a burn, a lactate accumulation,
1:30:32 in the muscles, yes, can stimulate more BDNF.
1:30:35 And I think there’s, oh, so much evidence that that’s great.
1:30:58 But I think when you look at the literature carefully, most of the positive effects of regular cardiovascular exercise on brain function, working memory, declarative memory, focus ability, and a number of other things occur because you’re getting excellent glymphatic clearance during sleep, and you’re getting just more clearance of waste products even in wakefulness.
1:30:59 So here we are again.
1:31:04 So here we are again, exercise, exercise, exercise, sleep, sleep, sleep.
1:31:12 And to really hit on this theme of things that you may already be doing, and if you’re not, you probably should, I want to just briefly mention one or two other things.
1:31:16 First of all, this wouldn’t be a Huberman Lab podcast episode if we didn’t talk about light.
1:31:25 And no, I’m not going to tell you to get morning sunlight in your eyes to set your circadian rhythm and boost your morning cortisol, because I’ve said that many times before, and you should already be doing that.
1:31:27 And if you’re not, you should do it.
1:31:34 However, there is a place for light, in particular, long wavelength light in supporting lymphatic health.
1:31:36 So perhaps you know, perhaps you don’t.
1:31:38 Light has many different wavelengths.
1:31:41 Short wavelengths tend to be things like UV, blue light, green light.
1:31:45 Longer wavelength light is red light, near infrared, and infrared light.
1:31:47 You can’t see infrared light.
1:31:48 Pit vipers can, you can’t.
1:31:54 However, long wavelength light and short wavelength light and everything in between does come from the sun.
1:32:05 When the sun is low in the sky, such as near sunrise and around sunset, you see more of the long wavelength light in the form of oranges, reds, pinks, and so forth.
1:32:12 And anytime the sun is out, you can feel the warmth of the sun, especially when there’s not too much overcast clouds in the way.
1:32:17 And that warmth from the sun, that’s infrared light, okay?
1:32:20 The light you can’t see but feels warm, that’s infrared light.
1:32:22 The red light, of course, is red light.
1:32:24 Near infrared is somewhere in between.
1:32:33 It turns out that the long wavelengths of light that come from the sun or that come from so-called red light devices, which most commonly are not just red light, but they’re red light, near infrared, and infrared.
1:32:39 What we refer to as somewhere between about 620 and maybe a thousand nanometers.
1:32:41 So that’s long wavelengths.
1:32:46 By comparison, short wavelengths would be down to the 300s and 400s and 500s.
1:33:00 But the long wavelength light of, say, 620 nanometers all the way out to, usually it’s about 850 nanometers that comes from a red light device, near infrared light device, infrared light device, that can penetrate deep into the skin.
1:33:01 So it has effects on the skin.
1:33:02 So it has effects on the skin.
1:33:03 It has effects deep to the skin.
1:33:07 And there are a lot of different ways that it can affect our health.
1:33:11 But one of the main ways is that it improves the mitochondrial function of cells.
1:33:24 Now there’s a lot of data out there now showing that red light exposure from a red light device, and even from the sun, can improve wound healing in the skin, reduce symptoms of acne, and can reduce inflammation.
1:33:33 There are now also data showing that long wavelength light exposure can reduce lymphedema in conditions like people who are being treated for breast cancer.
1:33:44 Or can simply reduce inflammation for people that are not suffering from cancer or full-blown lymphedema, but have some puffiness of the face or some other tissue that’s experiencing swelling.
1:33:46 Long wavelength light can help.
1:33:53 And that much of that effect is by way of improvements of blood flow to that area, as well as improvements in mitochondrial function.
1:33:59 And that’s because the long wavelength light can actually have impact on the skin itself and deep to the skin.
1:34:09 And I’ve talked about the mechanism before, but to make a long story short, the long wavelength light, those photons, can actually impact the electrons on mitochondria.
1:34:17 And for lack of a better way to put it, charge the mitochondria, which leads to more ATP, more cellular energy, and so forth.
1:34:28 What’s interesting is that there are now more and more data showing that long wavelength light exposure to the skin can reduce inflammation, improve skin appearance, reduce acne, etc.
1:34:31 in part by improving the function of the lymphatic system.
1:34:41 And it does that apparently through the same mechanism that it does to improve skin cells and the circulatory system for blood, meaning the capillaries and blood vessels and so forth.
1:34:56 So when we hear that red light devices, near infrared light devices, and infrared saunas, and getting some low solar angle sunlight on our skin, either near sunrise, and perhaps also in the evening, at sunset, or in the late afternoon, is beneficial for our skin.
1:35:08 It appears that that quote unquote benefit for the skin is direct to the skin cells, also to the vascular cells that are delivering blood, and also to the lymphatic vessels that are removing waste from the general area.
1:35:17 So the point is that long wavelength light exposure, either from a device or from low solar angle sunlight, can reduce inflammation in your skin and can improve appearance.
1:35:20 And in part, that effect is occurring through the lymphatic system.
1:35:33 And in terms of protocols, the typical kind of, you know, 10 to 30 minutes of morning sunlight viewing, as well as getting some long wavelength light on your skin at a time where the UV index isn’t too high, so maybe in the late afternoon or evening, can be very beneficial.
1:35:46 If you’re trying to decide whether or not to get long wavelength light exposure for sake of appearance and lymphatic clearance from a device or from the sun, just keep in mind that the sun always includes some UV in it, right?
1:35:52 The sun is going to be the highest in the middle of the day, less when the sun is low in the sky, near sunrise and near sunset.
1:36:04 A long wavelength light device that delivers red light, near infrared and infrared light, of course, has no UV in it, so you’re just purely getting the benefits of the long wavelength light for your lymphatic system and the other systems that are local to the skin.
1:36:09 Okay, so we’ve taken quite the tour through the lymphatic system.
1:36:13 And I’m guessing for most of you, this is the first time that you’ve explored or heard about the lymphatic system in depth.
1:36:16 And I just want to underscore again, what an incredible system it is.
1:36:21 It’s intimately related to every organ and tissue in our entire body.
1:36:24 And it’s crucial for the removal of waste from those tissues.
1:36:27 And it’s crucial for immune surveillance.
1:36:33 So if nothing else, I hope that you can now thoroughly appreciate this incredible system that is the lymphatic system.
1:36:35 It’s not just a passive system.
1:36:37 And yet, as you recall, it does not have a pump.
1:36:42 So you need to do things to help move that lymphatic fluid along to support all its critical roles.
1:36:48 In researching this episode, I personally was just blown away by how many important roles the lymphatic system plays.
1:36:53 And I was surprised that I hadn’t heard about a lot of these important roles before.
1:37:02 And I think in large part, that’s because it’s only recently, in the last decade and a half or so, that we’ve really come to appreciate just how critical the lymphatic system is.
1:37:09 For instance, in the brain and the relationship between brain and body dynamics and the circulatory system that make it central to everything.
1:37:11 So I’m amazed by it.
1:37:12 I hope you’re amazed by it.
1:37:17 And I hope you will indeed take action to support your lymphatic system because it’s super important.
1:37:22 If you’re learning from and or enjoying this podcast, please subscribe to our YouTube channel.
1:37:24 That’s a terrific zero cost way to support us.
1:37:29 In addition, please follow the podcast by clicking the follow button on both Spotify and Apple.
1:37:32 And on both Spotify and Apple, you can leave us up to a five star review.
1:37:36 And you can now leave us comments at both Spotify and Apple.
1:37:40 Please also check out the sponsors mentioned at the beginning and throughout today’s episode.
1:37:42 That’s the best way to support this podcast.
1:37:51 If you have questions for me or comments about the podcast or guests or topics that you’d like me to consider for the Huberman Lab podcast, please put those in the comments section on YouTube.
1:37:54 I do read all the comments for those of you that haven’t heard.
1:37:55 I have a new book coming out.
1:37:56 It’s my very first book.
1:38:00 It’s entitled protocols and operating manual for the human body.
1:38:02 This is a book that I’ve been working on for more than five years.
1:38:06 And that’s based on more than 30 years of research and experience.
1:38:14 And it covers protocols for everything from sleep to exercise to stress control protocols related to focus and motivation.
1:38:20 And of course, I provide the scientific substantiation for the protocols that are included.
1:38:24 The book is now available by presale at protocols book.com.
1:38:26 There you can find links to various vendors.
1:38:28 You can pick the one that you like best.
1:38:32 Again, the book is called protocols and operating manual for the human body.
1:38:37 And if you’re not already following me on social media, I am Huberman Lab on all social media platforms.
1:38:41 So that’s Instagram X threads, Facebook and LinkedIn.
1:38:49 And on all those platforms, I discuss science and science related tools, some of which overlaps with the content of the Huberman Lab podcast, but much of which is distinct from the information.
1:39:11 And if you haven’t already subscribed to our neural network newsletter, the neural network newsletter is a zero cost monthly newsletter that includes podcast summaries, as well as what we call protocols in the form of one to three page PDFs that cover everything from how to optimize your sleep, how to optimize dopamine, deliberate cold exposure.
1:39:15 We have a foundational fitness protocol that covers cardiovascular training and resistance training.
1:39:18 All of that is available completely zero cost.
1:39:24 You simply go to Huberman lab.com, go to the menu tab in the top right corner, scroll down to newsletter and enter your email.
1:39:28 And I should emphasize that we do not share your email with anybody.
1:39:37 Thank you for tuning in for today’s discussion about the lymphatic system and all the incredible ways that it supports your health and the things that you can do to support your lymphatic system.
1:39:41 And last, but certainly not least, thank you for your interest in science.
1:39:42 Thank you.
1:39:42 Thank you.
1:39:42 Thank you.
1:39:42 Thank you.
Chào mừng bạn đến với podcast Huberman Lab, nơi chúng tôi thảo luận về khoa học và các công cụ dựa trên khoa học cho cuộc sống thường nhật.
Tôi là Andrew Huberman, và tôi là giáo sư về sinh học thần kinh và nhãn khoa tại Trường Y Đại học Stanford.
Hôm nay, chúng ta sẽ bàn về hệ bạch huyết.
Với nhiều người trong các bạn, hệ bạch huyết có lẽ nghe có phần hàn lâm, khó nắm bắt.
Và với nhiều người khác, hệ bạch huyết có thể gợi nhớ đến những ý tưởng như việc “thải” bạch huyết hay thực hiện các kiểu massage rất nhẹ trông kỳ quặc, hay dùng con lăn đá ngọc, hay nhảy bật trên tấm trampoline.
Tôi phải nói rằng khi nghiên cứu cho tập này, tôi rút ra ba kết luận chung mà tôi nghĩ cần nêu ra ngay bây giờ.
Thứ nhất, hệ bạch huyết của bạn cực kỳ thiết yếu cho sức khỏe trước mắt và lâu dài.
Đó là một hệ thống tuyệt vời đang phục vụ bạn ngay lúc bạn đang nghe điều này, và đó là một hệ thống mà bạn cần phải hỗ trợ.
Kết luận thứ hai là hệ bạch huyết khá kín đáo, và nó không được chú ý nhiều như, chẳng hạn, hệ tim mạch hoặc não và hệ thần kinh, hoặc thậm chí là hệ vi sinh đường ruột.
Và kết luận thứ ba là hệ bạch huyết và những gì đôi khi được gọi chung là “hệ bạch huyết” thường bị mang tiếng xấu.
Lý do là nhiều phương pháp có trong không gian chăm sóc sức khỏe và wellness liên quan tới bạch huyết thường trông hơi buồn cười, lạ lùng hoặc mang màu sắc hơi huyền bí, mê tín.
Những thứ như rebounding, tức bật nẩy trên trampoline hoặc rung lắc, những thứ tương tự như vậy.
Ở một mức độ nào đó, chúng trông kỳ lạ vì những hành vi đó thường không phải thứ mọi người làm hàng ngày.
Nhưng một khi bạn hiểu cấu trúc và chức năng của hệ bạch huyết, điều mà bạn sắp làm, bạn sẽ nhận ra tại sao những việc như rebounding, việc đạp nước tại chỗ, hay những cách thở cụ thể lại thực sự có lợi cho hệ bạch huyết.
Và có cơ sở thực sự cho việc những phương pháp đó hoạt động.
Vậy đó là ba điểm chung về hệ bạch huyết cần ghi nhớ hôm nay khi chúng ta tiếp tục.
Một điều nữa cần nhớ là hệ bạch huyết có liên quan trực tiếp đến vẻ bề ngoài của bạn.
Bạn sẽ hiểu tại sao về sau: nếu bạn thức trắng một đêm và chẳng ngủ được hoặc chỉ ngủ không ngon, và bạn nhìn vào mặt mình vào buổi sáng, bạn trông rất khác sau một đêm ngủ kém so với sau một đêm ngủ ngon.
Đôi khi bạn thậm chí trông rất khác ngay khi vừa tỉnh dậy sau một giấc ngủ tốt so với vài giờ sau đó.
Nhiều người thức dậy với túi bọng dưới mắt.
Họ trông uể oải.
Trông họ già hơn, rồi chỉ sau vài giờ, họ trông tươi tỉnh và tất cả những thứ đó đã được “dọn dẹp” — chắc chắn không phải do trang điểm hay bất cứ phương pháp thẩm mỹ nào.
Sự chuyển đổi từ bọng mắt, cảm giác mặt nặng nề, mắt mệt mỏi, khuôn mặt thiếu sức sống, rồi chỉ sau vài giờ trông rạng rỡ, mặt tươi và sẵn sàng cho ngày mới — tất cả điều đó liên quan đến cái gọi là quá trình thanh lọc glymphatic và hệ bạch huyết ở mặt và cổ.
Vậy hôm nay bạn sẽ biết hệ bạch huyết hoạt động như thế nào.
Bạn sẽ biết cách hỗ trợ hệ bạch huyết vì sức khỏe trước mắt và lâu dài cũng như vì vẻ bề ngoài, và bạn sẽ biết nếu chẳng may bạn gặp chấn thương cơ thể hoặc tệ hơn nữa là mắc ung thư, bạn có thể hỗ trợ hệ bạch huyết như thế nào; khi bàn về tất cả điều này, bạn sẽ hiểu vì sao các liệu pháp như massage bạch huyết hay các công cụ và phương pháp điều trị khác có thể thực sự hiệu quả,
và vì sao một số trong đó có lẽ nên tránh.
Và một điểm cuối cùng, bạn cũng sẽ nhận ra vào cuối tập hôm nay rằng hệ bạch huyết là một trong những lý do chính khiến tập thể dục hỗ trợ kéo dài tuổi thọ, sức khỏe tim mạch, sức khỏe não bộ và tất cả những lợi ích khác mà chúng ta thường nghe về tác dụng của tập thể dục.
Ý chính là hệ bạch huyết của bạn nằm ở trung tâm của mọi thứ chúng ta quan tâm về sức khỏe trước mắt và lâu dài.
Và như bạn sắp thấy, đó cũng là một hệ thống rất thú vị.
Trước khi bắt đầu, tôi muốn nhấn mạnh rằng podcast này tách biệt khỏi vai trò giảng dạy và nghiên cứu của tôi tại Stanford.
Tuy nhiên, nó là một phần trong mong muốn và nỗ lực của tôi nhằm cung cấp thông tin miễn phí cho người dân về khoa học và các công cụ liên quan đến khoa học.
Phù hợp với chủ đề đó, tập hôm nay có nhà tài trợ.
Được rồi, hãy đi vào hệ bạch huyết, nhưng để vào được hệ bạch huyết, chúng ta cần nói sơ về hệ tuần hoàn của máu.
Bây giờ, ai cũng biết tim là gì.
Tim là cơ quan bơm máu.
Nhiều bạn có lẽ biết rằng tim có các buồng khác nhau, các ngăn khác nhau, nhưng tim cũng có hai nhiệm vụ lớn khá khác nhau và hai khác biệt giải phẫu chính cho phép những chức năng đó xảy ra.
Những chức năng đó, nói một cách rộng rãi, là cung cấp máu giàu oxy tới tất cả các mô trong cơ thể bạn, bao gồm cả não, lách, mọi cơ quan và mô đều cần máu giàu oxy;
và trả máu nghèo oxy về tim và về phổi để được tái bão hòa oxy.
Vậy tôi sẽ mô tả ngắn gọn hệ tuần hoàn máu theo những thuật ngữ rất tổng quát.
Chúng ta có lẽ nên làm hẳn một tập riêng về sức khỏe tim mạch và chức năng tim, và chúng tôi sẽ làm.
Nhưng cho những ai chưa quen với cách tim hoạt động, cơ bản là tim sẽ bơm máu ra qua những thứ gọi là động mạch.
Các bạn đều nghe về động mạch, đó là những ống có đường kính khá lớn.
Chúng có thành ống dày để chịu được áp lực lớn, và điều đó quan trọng vì chúng ta cần tạo ra áp lực cao để bơm máu đi xa trong cơ thể, tới đầu ngón tay, ngón chân và mọi nơi giữa đó.
Được rồi.
Máu giàu oxy sẽ đi qua những động mạch đó, và rồi cuối cùng khi những động mạch đó tiến gần tới các mô mà chúng cần cung cấp oxy.
À này, máu không chỉ mang oxy mà thôi, mà còn mang cả glucose (đường huyết), hormone, các protein khác nhau, axit amin, tất cả những thứ mà mô của bạn cần, chứ không chỉ mỗi oxy.
Nhưng rồi những động mạch đó sẽ chuyển thành các ống có đường kính nhỏ hơn mà chúng ta gọi là tiểu động mạch.
Và rồi cuối cùng, khi các tiểu động mạch tiến gần tới mô, chúng cần phải vận chuyển tất cả những thứ đó, tất cả những “món ngon” có trong máu.
Những tiểu động mạch đó sẽ tiếp tục phân nhánh thành thứ gọi là mao mạch.
Hầu hết các bạn có lẽ đã nghe về mao mạch.
Mao mạch có thành rất, rất mỏng, chỉ dày một tế bào, điều này cho phép các chất trong máu, như oxy, axit amin, và những thứ khác mà tế bào và mô của cơ thể cần, thực sự thoát ra đến các mô đó.
Được rồi.
Nhiều người trong chúng ta nghĩ về hệ tuần hoàn như việc bơm những thứ ra ngoài, nhưng có lẽ chưa nghĩ kỹ về cách những thứ cần đến tế bào thực sự thoát khỏi máu và đi vào các tế bào đó.
Và tôi vừa giải thích cách đó.
Bằng việc có một lớp mao mạch thành rất mỏng mang máu giàu oxy, chứa axit amin, glucose…, những dưỡng chất và oxy đó có thể thực sự thoát khỏi hệ mạch, ra khỏi mao mạch, và vào các tế bào cần chúng.
Được rồi.
Một lúc khác tôi sẽ nói về cơ chế thực sự của việc đó, nhưng bây giờ tôi nghĩ thế là đủ.
Bây giờ, khi những chất đó đến mô — và ở đây khi tôi nói mô, có thể là mô não, mô cơ, mô gan — một khi những chất đó vào trong tế bào, các tế bào sẽ sử dụng chúng.
Chúng sẽ dùng oxy.
Chúng sẽ dùng glucose.
Chúng sẽ dùng axit amin.
Chúng sẽ dùng hormone.
Và hệ quả là, chúng sẽ tạo ra một số sản phẩm cặn bã.
Sẽ có carbon dioxide được tạo ra.
Sẽ có chất thải tế bào dưới dạng mảnh vụn vật lý.
Sẽ có các chất chuyển hóa.
Sẽ có amoniac.
Về cơ bản, một đống sản phẩm thải sẽ bị đẩy ra khỏi các tế bào đó vào cái gọi là không gian ngoại bào.
Bây giờ, vài lần hôm nay tôi sẽ nói về cái gọi là không gian kẽ.
Không gian kẽ là vùng xung quanh các tế bào của các mô và cơ quan trong cơ thể bạn.
Các dịch và những chất thải này bị đẩy ra vào không gian kẽ giữa các tế bào.
Vậy khi đã ở đó, chúng cần được dọn dẹp khỏi đó.
Làm sao để dọn?
Một phần sẽ được hấp thu trở lại vào hệ tuần hoàn.
Và cùng với nó, rất nhiều nước, rất nhiều dịch.
Tôi chưa nói điều này trước đó, nhưng rất nhiều dịch, nhiều nước thoát ra khỏi hệ mạch vào trong tế bào và vào không gian kẽ xung quanh các tế bào khi nó đang vận chuyển tất cả những dưỡng chất và “món ngon” mà chúng ta đã nói đến lúc nãy.
Giờ thì một số sản phẩm thải và nước, như carbon dioxide và nước, v.v., sẽ được hấp thu lại bởi hệ tuần hoàn.
Làm sao điều đó xảy ra?
Có những mao mạch gọi là mao mạch hướng tĩnh mạch.
Vậy nên, chúng ta đã nói về hệ động mạch, hệ thống đưa máu giàu oxy.
Cũng có một hệ khác gọi là hệ tĩnh mạch, hệ đưa máu đã khử oxy quay trở lại để được phổi oxy hóa lại.
Và tất nhiên điều đó phối hợp với tim.
Vậy là chúng ta có hệ động mạch đưa máu giàu oxy.
Có những ngoại lệ hiếm hoi là động mạch mang máu không giàu oxy tới các mô như phổi, nhưng tạm thời bỏ qua chuyện đó.
Chúng ta có hệ động mạch đưa máu giàu oxy.
Rồi giờ chúng ta có hệ tĩnh mạch.
Chúng ta có những mao mạch tĩnh mạch nhỏ cũng chỉ dày một tế bào.
Và nước, carbon dioxide, amoniac, các chất thải sẽ được hấp thu lại ở đó.
Rồi chúng sẽ đi từ những ống đường kính nhỏ, là các mao mạch tĩnh mạch, lên những ống có đường kính lớn hơn và cuối cùng vào các tĩnh mạch, đưa máu cùng các sản phẩm thải và carbon dioxide đó trở lại tim và phổi để được nạp oxy lại rồi được đẩy ra lại cơ thể.
Và bạn có thể đã nghe về hệ tuần hoàn phổi.
Bạn có thể đã từng nghe từ “phổi” trước đây.
Nếu chưa thì cũng không sao.
Hệ tuần hoàn phổi là phần của hệ tuần hoàn được hướng tới phổi để oxy hóa máu.
Được rồi, vậy là chúng ta có một hệ thống vòng khép khá tuyệt vời, nơi máu giàu oxy được đưa tới các mô trong cơ thể.
Các tế bào trong các mô đó dùng oxy, dưỡng chất, v.v., và nước cùng carbon dioxide, amoniac và các chất thải khác do tế bào tạo ra khi chúng thực hiện chức năng của mình — như tế bào gan, tế bào não, v.v. — rồi được chuyển trở lại vào hệ tuần hoàn và về tim, phổi.
Để các chất thải có thể bị loại bỏ, ví dụ như khi bạn thở ra, carbon dioxide bị tống ra khỏi cơ thể.
Và khi bạn hít vào, bạn mang thêm oxy vào mà sau đó gắn lên hemoglobin rồi lại theo hệ động mạch đi khắp cơ thể, và cứ như vậy.
Được rồi, đó là một hệ thống tuyệt vời.
Ngay cả khi bạn chỉ nắm được khoảng 5–10% những gì tôi vừa nói, bạn chắc chắn sẽ hiểu rằng hệ tuần hoàn của bạn đang gửi đi những thứ giàu oxy và nhận về những thứ không còn nhiều oxy kèm theo rất nhiều sản phẩm thải.
Và rằng có rất nhiều nước liên quan trong toàn bộ quá trình đó.
Tất cả đều là dung dịch gồm chất lỏng, protein và glucose, v.v. Nhưng có rất nhiều nước trong toàn bộ thứ này. Rốt cuộc máu của bạn vốn là chất lỏng. Vậy điều quan trọng cần hiểu về hệ bạch huyết là hệ bạch huyết nằm ở khoảng gian bào, tại giao diện giữa hệ động mạch mang máu giàu oxy và hệ tĩnh mạch (các mao mạch tĩnh mạch) thu nhận máu đã khử oxy cùng tất cả các chất thải. Và nó ngay đó, dưới dạng một chuỗi ống, sẵn sàng bắt phần dịch thừa và các chất thải và đưa chúng trở về tim, đồng thời thực hiện nhiều chức năng rất quan trọng khác trên đường đi. Bạn có thể hỏi tại sao lại cần một hệ thứ ba, đúng không? Hệ tuần hoàn cho máu nghe có vẻ gần như hoàn hảo. Nhưng nó không hoàn hảo, và điểm then chốt là nó không hoàn hảo. Hệ bạch huyết chịu trách nhiệm lấy phần dịch còn sót lại ở ngoại bào và tất cả “cặn” — tất cả các sản phẩm thải của chuyển hóa tế bào. Một lần nữa: protein, amoniac, cacbon dioxit, và đưa chúng trở lại hệ tuần hoàn máu, nhưng trên đường đi còn làm một số việc rất quan trọng, bao gồm kiểm tra xem có chất gây nhiễm hay không — bất kỳ nhiễm trùng nào, do vi khuẩn hoặc virus — xảy ra trong các cấu trúc gọi là hạch bạch huyết, mà có lẽ bạn đã nghe đến, và chúng ta sẽ quay lại phần đó sau. Nhưng tạm gác vai trò giám sát miễn dịch của hệ bạch huyết, chỉ riêng vai trò dọn sạch chừng khoảng 3–4 lít dịch thừa trong khoảng gian bào đã vô cùng quan trọng. Vậy nó quan trọng đến mức nào? Ba hay bốn lít, có thật sự quan trọng không? Hoàn toàn quan trọng. Tại sao? Bởi vì nếu quá nhiều dịch cùng axit amin và sản phẩm thải tế bào tích tụ trong các mô đang sử dụng máu giàu oxy và cần các chất dinh dưỡng, thì đó là môi trường thuận lợi cho nhiễm trùng. Vi khuẩn thích phát triển trong môi trường ấm với nhiều axit amin. Nó cũng là điều kiện thuận lợi cho viêm vì CO2 và amoniac cùng các chất thải, và nếu viêm xảy ra, bạn sẽ có sự dày lên của mô; đặc biệt mô mỡ có thể dày lên, da có thể dày lên và bắt đầu viêm mãn tính. Điều này, tin hay không thì tùy, khá phổ biến. Nó thường gặp ở người béo phì. Nó cũng thường gặp ở những người ít vận động. Vai trò cơ bản của hệ bạch huyết trong việc dẫn lưu dịch khỏi khoảng gian bào là điều tất cả chúng ta nên quan tâm, dù khỏe mạnh hay không. Vì vậy, ngay cả khi bạn không béo phì, bạn vẫn cần “làm nóng” hệ bạch huyết để nó dọn sạch những thứ đó. Nó dọn sạch thứ mà chúng ta gọi là dịch bạch huyết, một loại dịch hơi dính vì có những thứ khác ngoài nước trong đó. Có các sản phẩm thải, và hiếm khi có hồng cầu, nhưng thường có vài bạch cầu, và còn một số thứ khác nữa. Và chúng ta cần dọn sạch nó, nên nó hơi nhớt. Nó không hoàn toàn lỏng như nước, cũng không phải gel, mà ở giữa, và chúng ta cần dọn sạch. Thực tế, nếu không dọn sạch, cơ thể nhanh chóng rơi vào viêm cục bộ hoặc viêm toàn thân, và nếu không dọn sạch trong não, ta sẽ gặp hiện tượng gọi là “sương mù não” — suy giảm nhận thức; hiện tượng sương mù não do thiếu thải loại bạch huyết khỏi mô não xuất hiện rất nhanh, thậm chí chỉ sau một đêm ngủ kém, và mức độ rất nặng. Nếu ai đó từng trải qua sương mù não, sẽ biết nó kinh khủng thế nào: không thể giữ được suy nghĩ, không duy trì được suy nghĩ, cảm giác nửa tỉnh nửa mê, rồi lại lo lắng về điều đó — rất nghiêm trọng. Vì vậy, việc dọn sạch những thứ từ không gian ngoại bào — nước, CO2 và sản phẩm thải — bởi hệ bạch huyết là thiết yếu. Trước khi tôi nói về vai trò giám sát miễn dịch của hệ bạch huyết, tôi muốn nói về những gì bạn có thể làm để khuyến khích việc thu gom và dẫn lưu tất cả dịch ngoại bào đó cùng các chất thải. Tôi muốn nghỉ một chút để cảm ơn một trong những nhà tài trợ của chúng tôi, Element. Element là một loại đồ uống điện giải có tất cả những gì bạn cần và không có những thứ bạn không cần. Điều đó có nghĩa là các điện giải natri, magiê và kali, tất cả ở tỷ lệ phù hợp, nhưng không có đường. Cấp ẩm đúng cách rất quan trọng cho chức năng não và cơ thể. Ngay cả một mức độ mất nước nhẹ cũng có thể làm giảm hiệu suất nhận thức và thể chất của bạn. Cũng rất quan trọng là bạn nhận đủ các điện giải. Natri, magiê và kali là thiết yếu cho hoạt động của tất cả tế bào trong cơ thể bạn, đặc biệt là nơ-ron hay tế bào thần kinh. Uống Element giúp bạn rất dễ đảm bảo được lượng nước và điện giải đầy đủ. Ngày của tôi thường bắt đầu rất nhanh, nghĩa là tôi phải lao ngay vào công việc hoặc bài tập. Vì vậy, để chắc chắn tôi đủ nước và đủ điện giải, khi mới tỉnh dậy tôi uống 16–32 ounce nước (khoảng 475–950 ml) với một gói Element hòa tan. Tôi cũng uống Element hòa tan trong nước khi tập luyện thể chất, nhất là những ngày nóng khi tôi đổ nhiều mồ hôi và mất nước cùng điện giải. Element có nhiều hương vị ngon. Thật ra tôi thích tất cả. Tôi thích vị dưa hấu, mâm xôi, cam quýt, và tôi đặc biệt thích vị chanh. Nếu bạn muốn thử Element, bạn có thể vào drinkelement.com/Huberman để nhận một gói mẫu Element miễn phí kèm theo bất kỳ đơn hàng nào. Một lần nữa: drinkelement.com/Huberman để nhận gói mẫu miễn phí. Tập hôm nay cũng được tài trợ bởi David. David làm một loại thanh protein khác biệt hoàn toàn. Nó có 28 gram protein, chỉ 150 calo và 0 gram đường.
Đúng vậy, 28 gam protein, và 75% lượng calo của nó đến từ protein.
Đó cao hơn 50% so với thanh protein gần nhất.
Những thanh này của David cũng rất ngon.
Hiện tại, hương vị yêu thích của tôi là vị bánh cuộn quế mới, nhưng tôi cũng thích vị bột bánh quy chocolate chip, và cũng thích vị bơ đậu phộng mặn.
Nói chung, tôi thích tất cả các hương vị. Chúng đều rất ngon.
Tin lớn là, thanh David hiện đã có hàng trở lại. Chúng đã bán hết trong vài tháng vì quá được ưa chuộng, nhưng giờ đã có lại.
Bằng cách ăn một thanh David, tôi có thể nạp 28 gam protein trong lượng calo của một món ăn vặt, điều đó giúp tôi rất dễ đạt được mục tiêu protein của mình là một gam protein cho mỗi pound cân nặng mỗi ngày, và làm được điều đó mà không ăn thừa calo.
Tôi thường ăn một thanh David vào hầu hết các buổi chiều, và tôi luôn mang theo khi ra khỏi nhà hoặc đi du lịch vì chúng rất tiện để bổ sung đủ protein.
Như tôi đã nói, chúng cực kỳ ngon, và với 28 gam protein thì cũng khá no chỉ với 150 calo, nên rất thích hợp giữa các bữa.
Nếu bạn muốn thử David, bạn có thể vào Davidprotein.com/Huberman. Nhắc lại, đó là Davidprotein.com/Huberman.
OK, bây giờ hãy nói về hệ bạch huyết, tập trung vào các mạch bạch huyết, về cơ bản chỉ là các ống.
Các ống này có kích thước khác nhau tùy chỗ trong cơ thể và tùy nhiệm vụ cần làm.
Nhưng có một điểm rất quan trọng mà ai cũng nên biết. Chúng ta dành rất nhiều thời gian và chú ý cho các hạch bạch huyết, mà tất nhiên là rất quan trọng, đúng không?
Khi đi khám bác sĩ, bạn nói không khỏe, họ sẽ sờ các hạch bạch huyết của bạn. Tôi sẽ giải thích vì sao họ làm vậy trong chốc lát. Họ sẽ sờ dưới hàm bạn. Có thể bạn đã từng bị sưng hạch ở vùng háng, nách. Thỉnh thoảng bạn sẽ cảm thấy sưng hoặc một cảm giác đau âm ỉ. Nhân tiện, cảm giác đau âm ỉ hay sưng đó không nhất thiết là dấu hiệu của nhiễm trùng toàn thân. Có thể là, nhưng không hẳn là dấu hiệu của nhiễm trùng. Chúng ta sẽ nói về chức năng của hạch bạch huyết, nhưng theo tôi các mạch bạch huyết không nhận được đủ sự chú ý.
Cả cơ thể bạn đều có các mạch bạch huyết phân bố khắp nơi, đúng không? Từ ngón út nhỏ nhất và tất cả các ngón chân, tới bàn chân — bất kỳ mô nào trong cơ thể đều cần máu, oxy và chất dinh dưỡng, và vì các tế bào ở đó tạo ra chất thải, và vì một phần dịch vẫn còn trong không gian kẽ (interstitial space) không quay trở lại hệ mạch máu, nên bạn cần mạch bạch huyết ở mọi nơi. Bạn cần chúng ở não, ở da, ở mô mỡ. Bạn cần chúng khắp nơi. Nếu tôi đưa bạn một bản đồ mạch bạch huyết khắp cơ thể, nó sẽ trông như mì ý trải khắp mọi ngóc ngách.
Hạch bạch huyết là những khoang lớn hơn, nơi một phần dịch bạch huyết và các thành phần trong đó bị tạm giữ một thời gian, được kiểm tra xem có nhiễm trùng hay không, rồi mới chuyển đi. Tôi sẽ nói lại phần đó sau.
Các mạch bạch huyết có một đặc điểm rất quan trọng là chúng là các mạch một chiều. Dịch chỉ có thể đi theo một hướng qua chúng. Và tính một chiều của các mạch đó cực kỳ quan trọng khi nghĩ về cách khuyến khích thoát lưu bạch huyết và dòng chảy bạch huyết. Khi tôi nói dòng chảy bạch huyết, ý tôi thực sự là việc dịch chuyển của dịch từ không gian kẽ (không gian ngoại bào) vào các mạch bạch huyết này.
Đôi khi người ta gọi chúng là ống bạch huyết, nhưng thực ra đó là một thuật ngữ kỹ thuật liên quan đến chuyện khác. Dịch đi vào các mạch bạch huyết này, rồi đi qua các mạch đó và trở lại vào hệ tuần hoàn tĩnh mạch, nơi xảy ra nhiều điều có lợi — và chúng ta sẽ nói về chuyện đó sau.
Vậy là chúng là mạch một chiều, và nếu bạn nghĩ về lượng bạch huyết tích tụ rồi đi vào các mạch ở, ví dụ, bàn chân của bạn, vì là mạch một chiều, mạch đó sẽ hướng về tim, đúng không? Dịch sẽ được chuyển về phía tim, vì cuối cùng đó là nơi mọi thứ cần đến. Nó cần đổ trở lại vào hệ tĩnh mạch, được trao đổi, nhận oxy, v.v., và chất thải phải được loại bỏ.
Và chúng ta có một lực gọi là trọng lực đang kéo xuống, nó thực sự kéo xuống, và bạn có những mạch một chiều cố gắng vận chuyển bạch huyết — một loại dịch hơi sệt — lên trên về phía tim. Bạn cũng có mạch bạch huyết ở tay, ở cánh tay, và trọng lực tất nhiên cũng kéo dịch trong đó xuống, và cả ở não nữa.
Bây giờ, một đặc điểm then chốt của hệ bạch huyết khác với hệ tim mạch là: nó không có máy bơm. Trong hệ tim mạch bạn có một máy bơm — tim — có thể tạo ra lực lớn để đẩy chất lỏng đi qua động mạch và trở về qua tĩnh mạch, bạn có rất nhiều lực cơ học từ tim. Hệ bạch huyết thì hoàn toàn không có chuyện đó. Tự nó là một hệ thụ động, không có máy bơm, và nó luôn phải chống lại trọng lực.
Vậy, làm sao bạch huyết di chuyển qua các mạch bạch huyết này? Thiên nhiên đã nghĩ ra một giải pháp xuất sắc. Chính chuyển động của cơ thể bạn tạo ra sự dịch chuyển của bạch huyết lên qua các mạch này từ nửa dưới cơ thể, hoặc xuống từ các mạch ở nửa trên cơ thể, hoặc từ tay và các ngón về phía trung tâm cơ thể, để cuối cùng được trả lại vào hệ tuần hoàn tĩnh mạch.
Điều này thực sự quan trọng để hiểu: chuyển động của cơ bắp của bạn — không nhất thiết phải là tập luyện sức đề kháng, dù tập luyện đó cũng góp phần — mà là những co cơ nhẹ ở mức thấp như khi bạn đi bộ, khi bạn đứng lên rồi ngồi xuống, khi bạn thực hiện những vi chuyển động nhỏ.
Nhưng chắc chắn, chuyển động của các cơ bắp lớn trên cơ thể bạn, đặc biệt là chân, thân mình và cánh tay, chính là thứ sẽ đẩy dịch bạch huyết lưu thông, vì các mạch bạch huyết có thể nằm rất nông, ngay dưới da, rất rất gần bề mặt.
Hệ bạch huyết cũng có những cấu trúc đường kính nhỏ mà ta gọi là mao mạch bạch huyết, nhưng nó cũng có những mạch đường kính lớn hơn nằm trong các mô sâu hơn, gần cơ hơn, và gắn bó mật thiết với cái gọi là mạc (fascia).
Tôi biết một số người trong các bạn đã nghe về mạc, có người thì chưa; nếu bạn từng sơ chế một miếng bít tết, và thấy có một tấm trắng xơ mà bạn có thể tách ra khỏi thịt — không phải phần mỡ — thì đó là mạc; các cơ của bạn được bao quanh bởi mạc, và những mạch bạch huyết sâu này liên kết chặt chẽ với mạc và hệ cơ, nên khi bạn vận động cơ thể — đi bộ hay chạy — có thể là tập luyện, nhưng ngay cả các hoạt động thường ngày, dịch bạch huyết sẽ được đưa trở lại về phía tim để nhập lại vào hệ tuần hoàn. Hy vọng bạn đang dần nắm được logic tổ chức của hệ bạch huyết.
Thiên nhiên đã sử dụng vận động như một cách để đẩy dịch bạch huyết lưu thông và khuyến khích sự lưu thông bạch huyết, và bạn muốn có lưu thông bạch huyết — bạn muốn dịch đó được rút ra khỏi không gian giữa các tế bào vào trong các mạch rồi được trả về tim — và như tôi đã nói trước đó, còn rất nhiều lợi ích khác xảy ra trên đường đi liên quan đến giám sát miễn dịch.
Vì vậy, nếu ta nói về các chương trình thực hành, một trong những cách quan trọng nhất để khuyến khích lưu thông bạch huyết — điều tốt — và để duy trì sức khỏe chung của hệ bạch huyết (bạn không muốn dịch bạch huyết ứ đọng trong các mạch, đặc biệt nếu trong đó có các chất gây ô nhiễm) là đảm bảo bạn vận động đủ mỗi ngày. Ngày nay nghe nhiều người nói bạn cần 10.000 bước một ngày, hoặc có thể chỉ 7.000, hoặc 3.000.
Không ai thật sự có thể đưa ra một con số duy nhất, vì nó phụ thuộc vào hệ nào bạn muốn hỗ trợ — hệ tim mạch, hệ thần kinh, v.v. Nhưng tôi nghĩ một con số hợp lý để đặt mục tiêu là ít nhất 7.000 bước mỗi ngày.
Ở nhà tôi có cầu thang, không nhiều lắm, nhưng tôi thấy nếu tôi lên xuống cầu thang nhiều lần trong ngày thì tốt, và có lẽ khác một chút so với chỉ đi bộ trên mặt phẳng. Đôi khi tôi đi được 12.000 bước trong một ngày, hoặc nếu đang tham quan một thành phố mới và đi nhiều thì 20.000 bước, nhưng tôi cố gắng đạt đủ số bước mỗi ngày, và bạn sẽ nhận thấy nếu bạn không đi đủ bước, cơ thể bạn sẽ cảm thấy khá uể oải.
Nếu bạn ngồi nhiều vì đi lại, bạn nên cố gắng vận động càng nhiều ở sân bay càng tốt. Lý tưởng là bạn nên đi cầu thang, đừng đứng lên thang cuốn hoặc băng chuyền đi bộ. Nếu bạn làm được như vậy, đi nhiều bước sẽ giúp cơ thể bớt đau nhức, bớt uể oải, và không phải tất cả nhưng một phần đáng kể của sự uể oải mà chúng ta cảm thấy khi ít vận động — khi bất động làm chúng ta thấy ít năng lượng hơn — là do dịch bạch huyết lưu thông chậm và tích tụ.
Và hãy nhớ rằng dịch bạch huyết không “xấu”, nhưng nó chứa nhiều chất thải mà bạn không muốn ứ đọng trong mô tại chỗ. Tôi sẽ nhấn mạnh điều đó sau khi nói về phù bạch huyết (lymphedema) xảy ra trong các trường hợp người ta điều trị, ví dụ, ung thư, và các hạch bạch huyết cùng mạch bạch huyết của họ bị phá hủy có chủ ý nhằm cố gắng loại bỏ các tế bào ung thư đã xâm nhập hệ bạch huyết.
Khi điều đó xảy ra, bạn sẽ thấy mô sưng nhiều. Nó có thể đau. Mô có thể bị hoại tử, nhiễm trùng và viêm, và dẫn đến đủ loại vấn đề tại chỗ và toàn thân. Và về mặt thẩm mỹ, tất nhiên cũng không tốt.
Vận động, vận động, vận động chính là cách bạn khuyến khích dòng chảy bạch huyết. Đi bộ là một cách để làm điều đó. Đúng vậy, tập cardio tốt cho điều đó. Và sau này chúng ta sẽ nói chút về cách cụ thể mà tập cardio có lợi cho tim. Gợi ý nhỏ: đó là thông qua sự phát triển của các mạch bạch huyết. Bạn có biết không? Phần lớn lợi ích của tập aerobic cho tim là vì cách tập luyện kích thích sự phát triển và sức khỏe của các mạch bạch huyết, chứ không phải trực tiếp lên tế bào tim. Chúng ta sẽ trở lại vấn đề đó.
Đi bộ rất tuyệt. Tập cardio — ngày nay người ta thường nói chúng ta cần khoảng 150–200 phút cardio ở vùng 2 (zone 2) mỗi tuần. Người ta tranh luận xem liệu tập ngắt quãng cường độ cao (HIIT) có tốt hơn hay không. Tôi nghĩ tất cả đều tốt, đều xuất sắc. Nhưng không cái nào có thể thay thế cho việc bạn vận động nhiều nhất có thể trong cả ngày.
Tôi làm công việc bàn giấy. Tôi chủ yếu nghiên cứu cho các tập podcast hoặc làm nghiên cứu. Những ngày tôi làm thí nghiệm trong phòng lab, tôi thường xuyên đứng dậy và đi lại nhiều. Tôi nhận thấy rằng theo năm tháng — tôi giờ 50 tuổi — tôi có xu hướng ít vận động một cách tự nhiên hơn và ít cần phải di chuyển trong cuộc sống. Vì vậy tôi tập nhiều hơn. Nhưng nếu bạn vận động nhiều trong ngày, rất tốt. Hút bụi, dọn dẹp — đó là những việc tuyệt vời cho hệ bạch huyết của bạn, được chứ?
Đây cũng là lúc thích hợp để nói về một số thực hành được cho là hơi “kỳ quặc” mà bạn sẽ thấy ngoài kia.
Tôi không gọi chúng là ngớ ngẩn, nhưng chúng có thể trông hơi kỳ lạ khi người ta, bạn biết đấy, nói về việc rung lắc cơ thể hoặc họ nói về việc nhảy lên nhảy xuống hay bật nảy trên tấm trampoline nhỏ. Tôi thừa nhận, tôi có một tấm trampoline nhỏ mà tôi nhảy trên đó vào buổi sáng. Tôi chỉ thấy vui thôi. Và hóa ra nó rất tốt cho hệ bạch huyết của bạn, giống như việc đạp nước tại chỗ. Rất tốt cho hệ bạch huyết. Bơi lội, rất tốt cho hệ bạch huyết. Có rất nhiều nghiên cứu hay chứng minh điều đó.
Và bạn có thể hỏi, làm sao mà việc nhảy lên nhảy xuống lại đẩy dịch bạch huyết lên về phía tim của tôi khi tôi đang nhảy xuống? Chẳng phải điều đó sẽ dồn dịch xuống theo trọng lực sao? Khi tôi còn nhỏ, chúng tôi hay đi 7-Eleven và mua Slurpee và chúng tôi muốn bỏ càng nhiều Slurpee vào cốc càng tốt. Chúng tôi không được vậy, nên chúng tôi hay bẻ cong cốc và bị la là không được “dập Slurpee”. Và chúng tôi vẫn làm thôi. Bây giờ tôi không uống Slurpee nữa, nhưng mỗi lần bị la là “không được dập Slurpee”, chúng tôi vẫn cố đẩy đá và nước xuống để có chỗ chứa thêm. Tại sao việc bật nảy, nhảy trên trampoline nhỏ hay thậm chí rung lắc hay nhảy nói chung lại có thể kéo dịch bạch huyết lên? Chẳng phải sẽ dồn nó xuống sao?
À, các mạch bạch huyết là mạch một chiều. Vì vậy khi bạn rung lắc dịch, đúng là nó sẽ đi lên, lên, lên, lên. Có một cách khác để thực sự khuyến khích dòng chảy bạch huyết. Và điều này vừa có lợi về mặt thẩm mỹ vừa làm bạn cảm thấy năng động hơn và cảm thấy nhẹ nhàng ở chi dưới. Nếu bạn từng cảm thấy rất nặng nề ở chân, có thể có nhiều nguyên nhân khác nhau cho việc đó. Có thể liên quan đến hệ mạch máu, có thể là vì bạn tập chân quá sức. Hầu như luôn luôn, một phần của cảm giác đó do không di chuyển đủ và sự tích tụ dịch bạch huyết trong khoảng kẽ (khoảng gian bào) hoặc trong chính các mạch bạch huyết.
Một trong những cách được tài liệu hóa tốt nhất để cải thiện dòng chảy bạch huyết, để tăng tốc và mức độ thoát bạch huyết thực ra là thông qua thở. Khi tôi lần đầu nghe điều này, tôi nghĩ, ôi trời, bây giờ ta lại nói tới kỹ thuật thở. Phòng thí nghiệm của tôi đã nghiên cứu kỹ thuật thở, tức là sinh lý hô hấp, và người ta biết đó là rất mạnh. Nhưng, bạn biết đấy, lĩnh vực kỹ thuật thở thường gắn với những tên gọi và các phương pháp nghe có vẻ hơi ngược dòng, thời thượng, “thời mới”, biohacking, mà không phải gu của tôi. Nhưng hãy hiểu điều này: dọc theo mạng lưới các mạch bạch huyết, một số mạch tương đối lớn. Và có một khoang đặc biệt lớn nằm trong ổ bụng của bạn gọi là cisterna chyli. Cisterna chyli — tên nghe cầu kỳ, nhưng cisterna chyli là một chỗ phình hoặc túi chứa của các mạch có chứa rất nhiều dịch bạch huyết. Chúng ta chưa nói đến cách dịch bạch huyết trở lại hệ tĩnh mạch và hòa vào máu, v.v. Và cisterna chyli giống như cái bồn rửa hay cống thoát cho rất nhiều dịch bạch huyết đã trở về trong cơ thể bạn nhưng chưa kịp vào hệ tuần hoàn. Nó chưa rời khỏi hệ bạch huyết.
Vì vậy hóa ra một trong những cách tốt nhất để khuyến khích dịch bạch huyết — dịch đã được kiểm tra để loại trừ nhiễm trùng và đã được đưa ra khỏi khoảng kẽ — quay trở lại hệ tuần hoàn của bạn, điều mà bạn muốn, là thông qua cái gọi là thở bằng cơ hoành. Và lý do là khi bạn thở bằng cơ hoành — tôi sẽ giải thích cách làm trong chốc lát, rất đơn giản — thở bằng cơ hoành rất hữu ích để khuyến khích thoát bạch huyết vì khi bạn thở bằng cơ hoành, bụng của bạn phồng ra khi hít vào. Bạn có thứ gọi là cơ hoành, một cơ bên trong cơ thể. Khi bạn hít vào, cơ hoành hạ xuống, tất nhiên phổi giãn nở, và lý tưởng là bụng bạn hơi phồng ra một chút, đúng không? Chúng ta thường nói với mọi người rằng thở bằng cách nâng ngực và dùng xương sườn không tốt lắm, mặc dù bạn có thể dùng các cơ ở giữa các xương sườn — cơ gian sườn và xương sườn — để thở, nhưng bạn không muốn thở kiểu nâng ngực như thế. Lý tưởng là thở bằng cơ hoành là kiểu bạn làm hầu hết thời gian, trừ khi bạn cần thở mạnh hơn. Khi bạn hít vào và bụng phồng ra, bạn chắc chắn đang thở bằng cơ hoành.
Thở bằng cơ hoành tạo ra chênh áp giữa cisterna chyli — kho dự trữ dịch bạch huyết đó — và hệ tuần hoàn máu, vốn có áp lực khác. Vì vậy nếu bạn làm vài lần thở bằng cơ hoành — và khi tôi nói vài lần, tôi chỉ có nghĩa là vài hơi thở — hít sâu và để bụng phồng ra, rồi thở ra, bạn đang rất khuyến khích việc dịch bạch huyết đi từ các mạch bạch huyết trở lại hệ tuần hoàn. Làm điều này chỉ hai hoặc ba lần khi bạn thức dậy vào buổi sáng, làm hai hoặc ba lần vào buổi chiều hoặc buổi tối, hoặc bất cứ lúc nào bạn nhớ, sẽ thực sự thúc đẩy sự thoát bạch huyết. Nó sẽ thúc đẩy sự di chuyển của dịch bạch huyết. Và điều này đặc biệt quan trọng nếu bạn bị kẹt trên máy bay hoặc ở sau bàn làm việc, hoặc bạn không có cơ hội vận động nhiều như mong muốn. Bởi vì, như đã nói, cách khác để di chuyển dịch bạch huyết là thông qua các co bóp cơ mức độ thấp. Nhưng nếu bạn bị mắc kẹt sau bàn làm việc hoặc ghế máy bay, bạn không thể làm điều đó. Vậy hãy cố gắng thực hiện vài hơi thở bằng cơ hoành mỗi ngày, và bạn sẽ rất khuyến khích được sự di chuyển và thoát của dịch bạch huyết. Và thực sự điều đó có thể tạo ra khác biệt cả về mặt thẩm mỹ.
Nó thực sự có thể tạo ra khác biệt rõ rệt về việc giảm sưng ở các mô phần thân dưới của bạn, bởi vì khi bạn làm sạch bể cisterna chyli (cisterna kylia),
bạn cho phép bạch huyết từ chân và các vị trí khác cũng di chuyển lên trên, đúng không?
Bởi vì bạn chỉ đơn giản là tạo ra không gian cho chúng chui vào những ống bây giờ đã rỗng đó.
Vì vậy, những hoạt động như nhảy trên trampolin nhỏ (rebounding) và hóa ra là đứng chèo nước hay bơi trong bể là cách tuyệt vời để tạo dẫn lưu bạch huyết.
Nó là một trong những cách tốt nhất vì cách mà vật lý của nước tương tác với những mạch nông ngay dưới da.
Khi bạn bơi, có một dạng ma sát/trượt dọc bề mặt da.
Bạn có thể không nhận ra trừ khi dùng camera quay chậm, nhưng da có hiện tượng gợn sóng.
Và những mạch bạch huyết nằm ngay dưới da, những mao mạch rất nhỏ ấy,
bị ép nhẹ theo chuyển động, theo sự trượt của lớp da phía trên.
Vì thế bơi rất tốt.
Tuy nhiên đôi khi khó tiếp cận được bể bơi.
Một cách rất thú vị để làm điều này nữa là bạn có thể lặn xuống đáy bể rồi bật ra khỏi đáy,
hít một hơi, lặn xuống lại và bật lên rồi hít một hơi.
Những ai từng thấy Laird Hamilton, tay lướt sóng vĩ đại Laird Hamilton,
và Gabby Reese, cũng rất giỏi, vợ anh ấy, họ đã phát triển các dụng cụ và giao thức cho việc này gọi là XPT.
Tôi không có bất kỳ mối liên hệ chính thức nào với XPT, nhưng họ đã phát triển cả một bộ bài tập liên quan đến việc này vì lý do sức khỏe tổng quát,
vì hiệu suất thể thao, và nó cũng sẽ cải thiện dẫn lưu bạch huyết và sự di chuyển của bạch huyết từ phần dưới cơ thể lên trên.
Bạn có thể nghĩ về vật lý của việc bật khỏi đáy bể, giống như làm một động tác squat rồi hít một hơi mạnh rồi xuống và lên lại.
Điều đó gần như hoàn hảo cho những gì chúng ta cố đạt được khi nói về chuyển động của dịch bạch huyết lên trên về phía tim.
Và hầu hết mọi người không có điều kiện tiếp cận bể bơi.
Vì vậy những co cơ mức độ thấp do đi bộ, thở bằng cơ hoành đều có ích.
Nếu bạn muốn có một cái rebound hay chiếc trampolin nhỏ, chúng cũng khá vui.
Theo tôi là vui.
Khó mang theo khi du lịch.
Nếu bạn từng thấy mọi người tập các động tác kiểu Thái Cực Quyền (Tai Chi) ở công viên vào buổi sáng, họ thường cũng kèm theo một vài động tác rung lắc.
Có thể trông hơi kỳ cục, nhưng có một cơ sở cấu trúc-chức năng rõ ràng cho việc đó thực sự có hiệu quả.
Theo hướng đó, nếu bạn tra cứu massage bạch huyết, gọi là lymphatic massage hoặc đôi khi gọi là manual lymphatic relief,
nó có nhiều tên khác nhau.
Hãy nhớ rằng có rất nhiều nghiên cứu chất lượng được bình duyệt khám phá vấn đề này chủ yếu trong bối cảnh điều trị chứng phù bạch huyết,
việc làm sạch sự tích tụ bạch huyết trong các trường hợp ung thư.
Rất nhiều bài báo được bình duyệt.
Tôi đã đính kèm một vài nghiên cứu trong phần chú thích chương trình, cho thấy lặp đi lặp lại rằng đây có thể là một thủ thuật rất hữu ích.
Cũng có những loại thuốc đang được phát triển để làm sạch dịch bạch huyết, gọi là thuốc điều trị chứng phù bạch huyết.
Thực ra một phòng thí nghiệm ở Trường Y Stanford đang làm việc rất tích cực.
Họ đã xác định được một số yếu tố phân tử có thể giúp di chuyển dịch bạch huyết ra ngoài trong các điều kiện phù bạch huyết.
Tôi sẽ cung cấp liên kết đến một cuộc thảo luận thú vị về việc đó
nếu bạn quan tâm, nếu bạn biết ai đó đang điều trị ung thư và bị phù bạch huyết.
Nhưng massage bạch huyết là một thực hành y khoa khá phổ biến.
Một vài điều về massage bạch huyết mà bạn nên biết.
Tôi đã từng được massage bạch huyết, và tôi ấn tượng bởi lực chạm rất nhẹ.
Đây không phải là massage mô sâu.
Massage bạch huyết chủ ý khá nhẹ, và đôi khi chuyển từ kiểu đẩy lên,
đẩy dọc theo bề mặt da.
Những ai làm việc này chuyên nghiệp, xin thứ lỗi vì tôi không được cụ thể hóa hoàn toàn ở đây.
Tôi sẽ nói rằng những người có kỹ năng thực hiện việc này rất cần phải là những người làm việc đó.
Bạn cũng có thể tự làm.
Nếu bạn muốn tự massage bạch huyết, có những cách làm.
Có hướng dẫn trên mạng.
Nói chung là mọi người cọ xát da của họ khá nhẹ nhàng.
Người ta luôn khuyến khích làm điều này nhẹ nhàng hơn những gì bạn nghĩ là cần thiết.
Rồi thường có một vài động tác vỗ hoặc gõ nhẹ, điều này với những người chưa quen có vẻ hơi lạ.
Nhưng tất cả đều hoàn toàn hợp lý vì các mao mạch bạch huyết ấy có đường kính rất nhỏ.
Bạn không muốn ấn mạnh lên bề mặt da vì các mao mạch bạch huyết sẽ bị xẹp hoặc trong một số trường hợp vỡ.
Vì vậy massage mô sâu là điều ngược lại với những gì chúng ta đang nói về massage bạch huyết, và đó cũng là lý do khi người ta nói về cạo gió (gua sha) hay con lăn ngọc bích (jade roller), nghe có vẻ hơi mơ hồ.
Nhưng mục tiêu là bạn đang áp dụng áp lực nhẹ nhàng.
Và tôi nghĩ rất quan trọng khi chỉ ra rằng có nhiều sự khác biệt tồn tại ngoài kia về hướng đi và nơi bắt đầu/ kết thúc khi làm massage bạch huyết.
Và chúng ta sẽ nói về điều đó một chút nữa.
Điều này thực sự then chốt vì bạn thực sự không muốn bóp hay ấn trực tiếp lên hạch bạch huyết, nhất là vì chúng thường chứa các tác nhân nhiễm trùng mà hệ miễn dịch đang chiến đấu ở đó.
Đúng vậy. Vì thế việc mát-xa trực tiếp hạch bạch huyết nên để cho các chuyên gia.
Và trong nhiều trường hợp, các chuyên gia đó nói với tôi rằng nhìn chung không phải là một ý hay.
Bởi vì bên trong các hạch bạch huyết là nơi diễn ra cuộc chiến giữa nhiễm trùng và các tác nhân gây hại mà hệ miễn dịch cần xử lý.
Chúng ta đang nói về mát-xa các mạch bạch huyết.
Vậy là chúng ta đã nói về một vài biện pháp để cải thiện dẫn lưu bạch huyết.
Chúng ta đã nói về một vài thực hành có thể có vẻ lạ khi bạn mới gặp lần đầu, nhưng chúng hoàn toàn có lý khi bạn hiểu cấu trúc và chức năng của hệ bạch huyết. Tôi muốn nói thêm một chút về cách hệ bạch huyết được tổ chức để bạn có thể tận dụng bất kỳ phương pháp nào, gồm những cái tôi đã nói và một vài cái tôi sẽ nói thêm trong vài phút nữa, nhằm giúp thoát dịch bạch huyết ứ đọng ở những vùng trên cơ thể và/hoặc khuôn mặt mà bạn muốn và cần.
Chúng ta đã biết từ lâu rằng có những thứ có thể giúp cải thiện giấc ngủ. Bao gồm những chất bạn có thể dùng như magnesium threonate, theanine, chiết xuất hoa cúc (chamomile) và glycine, cùng những thứ ít được biết đến hơn như nghệ tây (saffron) và rễ valerian. Tất cả đều là các thành phần được hỗ trợ lâm sàng, có thể giúp bạn dễ ngủ, duy trì giấc ngủ và thức dậy cảm thấy tươi tỉnh hơn.
Tôi rất vui được chia sẻ rằng nhà tài trợ lâu dài của chúng tôi, AG1, vừa tạo ra một sản phẩm mới gọi là AGZ, một loại đồ uống buổi tối được thiết kế để giúp bạn ngủ tốt hơn và thức dậy cảm thấy cực kỳ sảng khoái. Trong vài năm qua, tôi đã làm việc với đội ngũ tại AG1 để giúp tạo công thức AGZ mới này. Nó chứa các hợp chất hỗ trợ giấc ngủ tốt nhất với tỷ lệ chính xác trong một hỗn hợp dễ uống. Điều này loại bỏ mọi phức tạp khi bạn phải đối mặt với kho tàng các thực phẩm bổ sung liên quan đến giấc ngủ và phải tìm liều lượng phù hợp cũng như những gì nên dùng cho bạn.
Theo tôi biết, AGZ là thực phẩm bổ sung giấc ngủ toàn diện nhất trên thị trường hiện nay. Tôi uống nó 30–60 phút trước khi ngủ. Nhân tiện, nó rất ngon. Và nó làm tăng rõ rệt cả chất lượng lẫn độ sâu của giấc ngủ của tôi. Tôi biết điều đó cả từ cảm nhận chủ quan về giấc ngủ và vì tôi theo dõi giấc ngủ của mình. Tôi rất háo hức để mọi người thử công thức AGZ mới này và tận hưởng lợi ích của giấc ngủ tốt hơn. AGZ có các hương vị socola, socola bạc hà, và hỗn hợp quả mọng. Như tôi nói trước đó, tất cả đều rất ngon. Món tôi thích nhất trong ba loại có lẽ là socola bạc hà, nhưng tôi thực sự thích cả ba. Nếu bạn muốn thử AGZ, hãy vào drinkagz.com/huberman để nhận ưu đãi đặc biệt. Một lần nữa: drinkagz.com/huberman.
Được rồi, bây giờ bạn đã có hình dung về hệ bạch huyết của mình, đúng không? Nó là một đám các mạch, các ống thu thập dịch này và tất cả các chất thải trong đó, hướng trở về tim để đưa những thứ đó quay lại cùng với dòng máu tĩnh mạch để được oxy hóa lại. Có vài đặc điểm rất quan trọng về cách dịch trở về máu mà nếu bạn hiểu, bạn sẽ có thể tạo điều kiện cho sức khỏe hệ bạch huyết của chính mình và, hệ quả, sức khỏe tổng quát.
Nếu bạn từng thấy bất cứ điều gì về hệ bạch huyết, hay việc dẫn lưu (drainage) bạch huyết, hoặc mát-xa bạch huyết, hoặc bất cứ điều gì liên quan đến vùng bạch huyết này — thực ra tôi đã chỉ vào vùng này trong suốt tập hôm nay. Với những người chỉ nghe, tôi đang chỉ vào vùng xương đòn, ngực trên và chỗ cổ gặp ngực, đặc biệt là khu vực đó. Vùng này cực kỳ quan trọng vì đây là nơi dịch bạch huyết được trả về để kết hợp với nguồn cung cấp máu.
Hãy nhớ là dịch ban đầu xuất phát từ máu, đi ra vào khoảng kẽ. Nó có thể đã nhập lại vào máu ngay ở mô nhưng lại không; các mạch bạch huyết đã bắt lấy nó, có thể ở tận dưới chân bạn, có thể ở gan, lách, hoặc não. Và giờ nó phải trở lại với máu. Làm sao điều đó diễn ra?
Bạn có hai ống, được chứ? Hai ống. Sinh học, chúng ta có nhiều tên gọi cho ống. Bạn có ống bạch huyết phải, ở phía phải, và bạn có ống bạch huyết trái — chính là ống ngực (thoracic duct) — ở phía trái. Đây là vấn đề: nếu bạn kẻ một đường thẳng dọc giữa mặt xuống về phía vai và phía dưới bên phải, thì nửa bên phải của mặt, cánh tay phải, vai phải và phần trên ngực bên phải — tất cả những vùng đó sẽ dẫn lưu về phía bên phải, về ống bạch huyết phải. Ống bạch huyết phải sẽ lấy tất cả dịch bạch huyết đó và đổ nó trở lại vào hệ tĩnh mạch. Nó thực sự nối vào đó. Có một ống mạch máu không nhỏ, thực ra khá lớn, đưa máu tĩnh mạch trở về tim và dịch bạch huyết sẽ đổ vào trong đó.
Phần còn lại của cơ thể — cả hai bàn chân, hai chân, thân mình (tất cả những gì tôi chưa mô tả cho ống bạch huyết phải), cánh tay trái, vai trái — tất cả đều sẽ dẫn lưu về ống ngực bên trái. Ống này thực sự chỉ gọi là ống ngực (thoracic duct). Và nó sẽ nối vào hệ tĩnh mạch ở đó.
Những tĩnh mạch mà hệ bạch huyết đổ vào trước khi mọi thứ trở về tim được gọi là tĩnh mạch dưới đòn (subclavian veins). Bạn có một tĩnh mạch ở phải và một ở trái. Như tên gọi, chúng nằm phía dưới xương đòn. Bạn có xương đòn — tức là xương quai xanh — và ngay dưới đó là những mạch này, chúng dẫn trở về tim cùng với máu tĩnh mạch và đủ thứ khác cần được hệ tim mạch xử lý. Việc dẫn lưu bạch huyết vào các tĩnh mạch dưới đòn này là một vị trí thoát lớn. Vậy là những ống lớn này đổ dịch bạch huyết vào những ống lớn khác.
Đây là điểm cuối của hệ bạch huyết. Hãy nhớ, đó là một hệ một chiều: từ chân lên, từ cánh tay vào, lên qua cisterna chyli (bể chyle), rồi đổ toàn bộ dịch bạch huyết đó trở lại vào hệ tuần hoàn.
Đó là lý do trong hầu hết các phương pháp khuyến khích dòng chảy bạch huyết — hay thường gọi là massage bạch huyết, dù là để điều trị phù bạch huyết hay chỉ vì mục đích thẩm mỹ — người ta thường khuyến nghị xoa nhẹ trước, sau đó vỗ nhẹ, và thậm chí có thể dần dần vỗ mạnh hơn vùng quanh xương đòn.
Rất quan trọng là bạn bắt đầu bằng tiếp xúc nhẹ và tiến dần tới lực mạnh hơn, mặc dù không bao giờ quá mạnh vì bạn không muốn dùng lực mạnh lên vùng xương đòn.
Mạch bạch huyết rất nhỏ. Bạn không muốn ép nát chúng. Bạn không muốn bóp hay véo vì như vậy dịch bạch huyết sẽ không thể lưu thông qua chúng. Vì vậy có một tiến trình từ tiếp xúc nhẹ và chà xát hoặc động tác trượt nhẹ trên da — rất, rất nhẹ — tới có thể là vỗ nhẹ để khuyến khích dịch di chuyển, rồi sau đó có thể hơi mạnh hơn một chút. Không hẳn là tát mạnh, mà giống như vỗ đệm lên da. Chính vậy — vỗ đệm lên da.
Gần như luôn luôn trong một quy trình massage bạch huyết, dù là cho phù bạch huyết trong bối cảnh điều trị ung thư hay chỉ vì lý do thẩm mỹ, người ta cũng khuyến khích di chuyển dịch bạch huyết từ bể bạch huyết (cisterna chyli), vì đó là một bể chứa lớn ngay phía dưới nơi hệ bạch huyết sẽ đổ trở lại vào hệ tuần hoàn.
Mọi người tranh luận về việc nên bắt đầu massage bạch huyết ở đâu. Đây là cả một lĩnh vực, và thành thật mà nói tôi thấy có nhiều quan điểm khác nhau. Một số người nói bạn phải bắt đầu từ chi xa, tức là từ hướng ra tay và ngón tay, rồi đưa dịch vào trong. Người khác lại nói không, thực ra bạn muốn đẩy xuống chân trước, rồi đẩy lên dọc chân. Có nhiều tranh luận ở đây.
Theo tôi, nếu nhìn vào cơ học của hệ bạch huyết, vài điều trở nên rõ ràng. Bạn không nên dùng lực mạnh. Đây không phải là massage mô sâu. Ở một số thời điểm trong quy trình, bạn sẽ muốn khuyến khích dẫn lưu từ vùng xương đòn — vì tất cả những lý do sẽ được bàn đến — và từ cisterna chyli. Còn về phần bắp chân, chân và cánh tay, tiến trình từ ngoài vào trong là hợp lý. Cách sắp xếp thứ tự cụ thể tùy thuộc vào người thực hiện, và thậm chí trong các bài báo nghiên cứu khác nhau họ cũng dùng những phương pháp khác nhau. Tôi không chắc điều đó có quá quan trọng hay không.
Điều dường như rất quan trọng là bạn không được ép hay đè mạnh lên các hạch bạch huyết, bởi bạn muốn có dịch bạch huyết ở trong hạch trong một khoảng thời gian nhất định để hệ miễn dịch có thể giám sát dịch đó và quyết định xem có thật sự có nhiễm khuẩn hay virus hoặc các tạp chất khác cần được hệ miễn dịch xử lý hay không.
Hãy dành vài phút nói về chức năng miễn dịch của hệ bạch huyết. Với hầu hết mọi người, khi nghĩ về hệ bạch huyết họ sẽ liên tưởng đến hệ miễn dịch. Đó là vì hầu như ai từng bị cảm hay virus khác đều có trải nghiệm là cảm thấy các hạch bạch huyết sưng lên và đôi khi hơi đau. Thường thấy ở vùng cổ họng hoặc ngay dưới hàm. Nếu bạn đến bác sĩ và nói bạn không khỏe, một trong những việc đầu tiên họ làm là ấn nắn nhẹ và sờ nhẹ phía sau tai, dọc theo đường hàm, dọc cổ họng. Họ sẽ làm như vậy. Họ có thể hỏi bạn có hạch bạch huyết sưng ở nách hay bẹn không. Bạn thậm chí có thể tự cảm nhận được sự sưng đó. Và sự sưng phản ánh sự tích tụ dịch bạch huyết trong các cấu trúc gọi là hạch bạch huyết.
Hạch bạch huyết là những chỗ phồng lên hoặc những túi trũng dọc theo các mạch bạch huyết, nơi dịch bạch huyết và các thành phần trong dịch được giữ lại. Nghĩa là chúng được giữ ở đó một thời gian thay vì chỉ chảy thẳng qua các ống một chiều đó, và chúng được hệ miễn dịch giám sát.
Tại sao và bằng cách nào hệ miễn dịch giám sát? Trước hết, hãy nhớ rằng khi tế bào của bạn hoạt động — tế bào gan, tế bào não, tế bào cơ — bằng việc làm những chức năng của mình, chúng sử dụng chất dinh dưỡng và năng lượng như glucose, sử dụng oxy, dùng axit amin, phụ thuộc vào hormone và tất cả những thứ đó, và chúng tạo ra chất thải. Chúng sinh ra mảnh vụn tế bào, amoniac, CO2 — chúng ta đã liệt kê một vài thứ trước đó. Nhưng hãy ghi nhớ rằng các tế bào được nuôi dưỡng bởi dòng máu. Và những thứ có trong máu thì có thể đến từ những gì bạn hít vào. Ví dụ, bạn có thể hít phải một virus. Vi khuẩn có thể từ thức ăn. Vi khuẩn từ những thứ bạn chạm vào mà vô tình lọt qua da vào máu qua vết trầy, vết cắt, hoặc một vết cắn. Những thứ như vậy — hoặc bạn có thể cắt mình bằng một con dao có vi khuẩn — lọt vào máu. Vì vậy có các vật thể lạ, tạp chất trong máu. Một phần trong số đó sẽ chảy ra khoảng kẽ giữa các tế bào; một phần sẽ được hệ bạch huyết thu nhận. Ngoài ra còn có các chất thải được tạo ra bởi chính tế bào cơ thể bạn. Hạch bạch huyết là nơi tất cả những thứ đó được hệ miễn dịch kiểm tra.
Ý tôi nói là được “giám sát” bởi hệ miễn dịch nghĩa là sao? Trong hạch bạch huyết có các tế bào miễn dịch — có những tế bào như tế bào T và tế bào B. Tế bào T được gọi như vậy vì tế bào T trưởng thành trong tuyến ức (thymus), một cấu trúc rất phát triển khi bạn còn nhỏ — khi là em bé và trẻ con. Theo thời gian, bạn thực sự mất mô tuyến ức khi trưởng thành. Đến khi bạn bước vào các thập niên 40, 50, 60, 70, bạn có thể thậm chí không còn mô tuyến ức nữa.
Bạn có tế bào T, có tế bào B, chúng xuất phát từ tủy xương. Đó là những loại tế bào lympho khác nhau, những loại bạch cầu khác nhau. Một lần nữa, đây đều là những phân loại khác nhau. Tôi đang nói về tế bào lympho, bạch cầu, tế bào T và tế bào B — những phân nhóm khác nhau đi vào các hạch bạch huyết rồi kiểm tra xem có vi khuẩn, virus hoặc các tác nhân lạ khác cần hệ miễn dịch xử lý hay không.
Ngoài ra, bạn còn có những tế bào đi khắp cơ thể, như đại thực bào, như tế bào đuôi gai (tế bào trình diện kháng nguyên) — tên gọi không quá quan trọng — chúng tìm kiếm các tác nhân xâm nhập. Một lần nữa, đó có thể là virus, vi khuẩn, nấm, hoặc thậm chí là các vật thể vật lý nào đó lọt vào cơ thể. Chúng sẽ trình diện các kháng nguyên ấy cho tế bào T, tế bào B và các tế bào miễn dịch khác trong hạch bạch huyết để các tế bào T và B, thông qua một quá trình mất thời gian, tạo ra kháng thể nhằm chống lại những tác nhân đó.
Tôi đã nói về hệ miễn dịch trong các tập trước. Bạn có hệ miễn dịch bẩm sinh, là phản ứng chung đối với mọi dạng tác nhân lạ, gây ra một chút viêm tại chỗ, sưng và đôi khi một số triệu chứng khi nhiễm virus. Đó là phản ứng rất chung chung, như cảm thấy nghẹt mũi, lờ đờ, hơi đau đầu hoặc đau bụng, v.v. Rồi bạn có hệ miễn dịch thích nghi, hệ này nhận diện bề mặt cụ thể của tác nhân lạ và tạo ra kháng thể để gắn vào bề mặt đó, trung hòa và vô hiệu hóa tác nhân. Vậy có hệ miễn dịch bẩm sinh và hệ miễn dịch thích nghi.
Trong các hạch bạch huyết, về cơ bản có sự hội tụ của nhiều loại tế bào miễn dịch khác nhau để đánh giá những gì đi qua trong dịch bạch huyết, mà dịch bạch huyết phản ánh, tất nhiên, những gì có trong máu. Vì hãy nhớ, nguồn máu cung cấp oxy, dinh dưỡng và các chất khác cho tế bào. Lượng lớn dịch được đưa ra vào không gian kẽ — khoảng 16–17 lít trong tổng khoảng 20 lít mỗi ngày sẽ được hút trở lại vào hệ tuần hoàn. Nhưng một phần đáng kể, khoảng 3–4 lít dịch, sẽ vào hệ bạch huyết và phản ánh những gì đang có trong tuần hoàn toàn thân. Những hạch bạch huyết là nơi đánh giá những gì có trong hệ bạch huyết để xác định xem trong cơ thể bạn có thứ gì không nên có hay thứ gì cần được loại bỏ hay không.
Vì vậy hệ bạch huyết, mà đến giờ chúng ta chủ yếu nói như một hệ thống thoát nước, còn có mục đích thứ hai: nó là một hệ đa nhiệm. Nó còn đóng vai trò của hệ miễn dịch để đánh giá những gì có trong dịch bạch huyết và do đó trong máu và toàn cơ thể.
Chúng ta có hạch bạch huyết ở hàm, sau tai, phía sau đầu ở vùng chẩm (phần dưới phía sau đầu), chúng cũng nằm sau đầu gối, ở vùng bẹn, vùng trong khuỷu tay. Có các đám hạch phân bố khắp cơ thể. Bạn sẽ không thấy chúng trải đều liên tục trên bề mặt cơ thể, nhưng mọi vùng đều cần được giám sát, đúng không? Vì vậy có các chốt kiểm tra dọc theo hệ bạch huyết nơi virus, vi khuẩn và các tác nhân lạ khác có thể được đánh giá và chống lại bởi hệ miễn dịch.
Vậy điều đó có nghĩa là nếu bạn bị đau hạch bạch huyết ở nách trái thì chắc chắn có vấn đề với cánh tay trái không? Không, không hẳn, do cách dẫn lưu bạch huyết diễn ra. Tuy nhiên, nhiều người khi thấy hạch đau ở nách sẽ xoa nó. Điều đó hoàn toàn hợp lý. Cách hệ cảm nhận đau hoạt động, chúng ta có phản xạ tự nhiên là xoa để tạo áp lực vừa phải, phân tán lên vùng bị đau. Việc xoa thực ra làm giảm một phần phản ứng đau ở khu vực đó. Như khi xoa vết thương nhỏ — chúng ta không xoa chỉ vì quen từ nhỏ — mà vì nó thực sự ức chế một số dây thần kinh truyền cảm giác đau. Đó là lý do có phản xạ đó.
Nhưng bạn nên tránh bóp mạnh hạch bạch huyết hoặc đặt quá nhiều áp lực lên chúng. Bởi vì hệ miễn dịch đang chiến đấu trong các hạch đó hoặc đang đánh giá xem có cần tiêu diệt điều gì trong các hạch đó hay không. Một số cảm giác đau có thể chỉ là do hạch sưng to chứ không nhất thiết do nhiễm trùng. Có thể là vậy, nhưng không nhất thiết phải là nhiễm trùng. Nếu kèm theo triệu chứng như nghẹt mũi, mệt mỏi, thì rất có khả năng bạn đang chống lại một tác nhân. Và nếu bạn thấy hạch bạch huyết sưng to mà gần đây bạn không vừa tập luyện nặng hay thiếu ngủ như bình thường, thì có thể bạn đang ở ngưỡng sắp bị ốm và nên có biện pháp: nghỉ ngơi thêm, bù nước. Có lẽ không nên tập luyện quá sức những ngày đó.
Tôi đã nói về điều này trong các tập trước: nếu bạn cảm thấy mệt mỏi một chút nhưng chưa ốm hẳn, tập luyện có thể giúp. Bạn thiếu ngủ một đêm, tập luyện cũng có thể giúp. Nhưng thiếu ngủ hai đêm, bạn chắc chắn không nên tập cường độ cao vì bạn sẽ dễ bị ốm. Vì vậy những hạch bạch huyết đau là một dấu hiệu rằng hệ thống của bạn đang chống lại điều gì đó. Đó là dấu hiệu tế bào miễn dịch đang được huy động tới khu vực đó. Dịch bạch huyết lưu lại ở những vùng đó lâu hơn vì hệ miễn dịch đang cố gắng chống lại tác nhân. Bạn nên chú ý đến điều đó, nhưng đừng bóp các hạch bạch huyết.
Và như một chủ đề chung, lẽ ra tôi nên đề cập điều này sớm hơn. Nếu bạn từng trải nghiệm massage mô sâu, đúng không? Bạn có thể nhận thấy sau đó, ngay cả khi bạn không nằm úp mặt trong cái vòng như hào quang mà mặt bạn đặt vào, hơi làm hạn chế hơi thở một chút — những cái đó không tệ lắm. Thực ra khá dễ chịu: nằm sấp, được massage. Nhưng nếu bạn từng được massage mô sâu, bạn có thể thấy sau đó mặt mình hơi phồng lên và cảm thấy hơi viêm. Họ thường bảo, ồ, nhớ uống nhiều nước. Hóa ra massage mô sâu có thể khuyến khích đủ chuyển động dọc theo các mạch bạch huyết sâu hơn và đẩy các chất qua hạch bạch huyết sớm hơn so với bình thường. Ở một mức độ nào đó điều đó tạo ra phản ứng viêm, không lớn nhưng là viêm nhẹ. Thường thì điều này tự hết trong vài giờ nếu bạn đi lại một chút. Lại là việc nhẹ nhàng đẩy dòng chảy bạch huyết như nó vốn nên được đẩy qua.
Điểm ở đây là hạch bạch huyết là nơi chống lại nhiễm trùng. Bạn không muốn đẩy mọi thứ qua chúng nhanh hơn bình thường, nhưng cũng không muốn để dịch bạch huyết tích tụ ở các hạch quá lâu. Cách để đảm bảo điều đó không kéo dài là giữ cho tuần hoàn bạch huyết chung được vận hành. Chúng ta đã nói về cách làm điều đó trước đây. Trước đó, trong cuộc thảo luận về phù bạch huyết — đó là sưng thường thấy ở chi dưới có thể xảy ra, ví dụ, ở những người đang được điều trị ung thư vú hoặc các ung thư khác, khi các hạch bạch huyết bị phá hủy có chủ ý bằng hóa trị hoặc xạ trị. Vì tế bào ung thư thực sự có thể vào hạch bạch huyết và phát triển ở đó. Chúng ta thường nghe rằng, bạn biết đấy, ung thư đã lan tới hạch bạch huyết. Và đó là một trong những lý do người ta thường loại bỏ hạch bạch huyết trước khi ung thư lan rộng hoặc ở giai đoạn đầu của việc lan tràn, nhằm cố gắng ngăn chặn sự di cư rộng hơn hay cái gọi là di căn của ung thư sang mô khác. Hệ bạch huyết bị nhắm mục tiêu theo cách này vì nếu bạn nghĩ về nó, hệ bạch huyết ở vị trí có thể phân phối đủ thứ, bao gồm cả những thứ xấu như tế bào ung thư có thể phát triển tiếp ở các mô khác. Vậy nên hạch và mạch bạch huyết thường bị phá hủy có chủ ý như một phần của điều trị ung thư. Và hệ quả là, có ít sự thoát dịch hơn dẫn đến cái gọi là phù bạch huyết.
Bây giờ, phù bạch huyết có thể xảy ra vì các lý do khác và nó có nhiều giai đoạn. Thực tế đã được phân loại. Tôi sẽ cung cấp liên kết cho việc này, nhưng tóm tắt ngắn gọn: giai đoạn một, hai, ba và bốn. Nói nhanh, giai đoạn một là không có triệu chứng. Hệ bạch huyết có một số dòng chảy bất thường nhưng không có tích tụ dịch rõ rệt trong mô mà bạn có thể thấy; có thể chỉ là sưng nhẹ. Ở giai đoạn hai, bạn thấy sưng do tích tụ dịch bạch huyết. Và đó có thể giảm nếu bạn nâng chi lên. Ví dụ, nếu mắt cá chân bạn bị sưng, bạn kê chân lên và nó biến mất sau khoảng 20–30 phút, thì đó là gọi là phù bạch huyết giai đoạn hai. Giai đoạn ba và bốn là khi bạn có sưng vĩnh viễn hơn — tích tụ dịch và chất thải trong khoảng gian bào, không gian ngoại bào. Và đó là khi mọi thứ bắt đầu trở nên vấn đề vì sự tích tụ dịch và chất thải đó dẫn tới phản ứng miễn dịch tại chỗ, rồi gây dày mô phía trên, khiến việc loại bỏ chất thải càng trở nên khó khăn hơn. Toàn bộ quá trình bắt đầu thành một chuỗi phản ứng. Đây là vấn đề đặc biệt, một lần nữa, cho những người được điều trị ung thư mà mạch hay hạch bạch huyết bị phá hủy có chủ ý. Đó là lý do những người này thường cần lượng khá lớn các liệu pháp dẫn lưu bạch huyết bằng tay hoặc massage. Người ta đôi khi gọi như vậy để khuyến khích dịch bạch huyết di chuyển ra ngoài.
Như tôi đã đề cập trước đó, có những loại thuốc đang được phát triển nhằm điều trị phù bạch huyết bằng các kỹ thuật không dùng tay. Nhưng đó vẫn đang trong quá trình phát triển. Tuy nhiên có nhiều hy vọng vì, như bạn có thể tưởng tượng, không phải ai cũng có điều kiện tiếp cận massage dẫn lưu bạch huyết đúng cách cho phù bạch huyết. Nhưng đây là một khía cạnh rất quan trọng của điều trị và quản lý ung thư. Phù bạch huyết là điều mà tất cả chúng ta nên lưu ý, kể cả phù bạch huyết nhẹ. Và điều này có nghĩa là ngay cả khi bạn không đang điều trị ung thư, bạn cũng nên chú ý xem có bị sưng chi do phù bạch huyết hay không. Một chút thì không sao — bạn kê chân lên. Chúng ta sẽ nói về cách làm sạch điều đó khỏi não bạn trong vài phút. Nhưng bạn biết đấy, sự tích tụ trong phù bạch huyết gây ra một số vấn đề. Trước hết, các chất thải trong dịch gian bào tích tụ đó do bạn không có đủ thoát dịch bạch huyết có thể gây viêm tại chỗ, rồi dẫn tới viêm toàn thân hơn. Đồng thời, mô ở vùng đó dày lên đáp ứng với viêm. Sự dày mô đó gây ra thiếu ôxy hay giảm khả năng cung cấp ôxy cho các tế bào ở vùng đó. Vậy là có nhiều tế bào bị cung cấp ôxy ít hơn cần thiết và toàn bộ quá trình bắt đầu chuỗi phản ứng. Vì vậy, mặc dù tôi không muốn làm ai hoảng sợ, bạn nên làm những việc để khuyến khích sự làm sạch dịch và chất thải từ không gian gian bào vào hệ bạch huyết. Chúng ta đã nói về một số việc bạn có thể làm trước đó.
Ngoài ra còn có các công cụ khác tinh vi hơn. Ví dụ, người ta có bốt nén (compression boots). Nếu bạn từng đi máy bay hay chạy nhiều hoặc cơ bản là sử dụng nhiều các mô ở phần thân dưới hoặc thân trên.
Nếu bạn đã từng chạy 10K, bán marathon hoặc marathon, cảm giác nặng chân, đau nhức chân vào ngày hôm sau — tôi rất khuyên bạn nên xuống hồ bơi và đạp nước, bơi nhẹ nhàng.
Một lần nữa, không phải tập luyện cường độ cao, nhưng các ủng ép (compression boots) có thể rất hữu ích vì chúng về cơ bản sẽ bơm đầy không khí để ép các chi dưới của bạn rồi nhịp nhàng xoa bóp các chi ấy để đẩy dịch bạch huyết lên về phía hệ thống thoát trở lại vào tuần hoàn tĩnh mạch.
Những chiếc ủng bạch huyết này có thể rất, rất có ích.
Chúng có chi phí, nhưng nếu bạn tiếp cận được thì rất tốt.
Nếu không, hãy cố gắng đi bộ nhiều, kê chân cao, làm bất cứ điều gì bạn có thể để kích thích dòng chảy bạch huyết.
Bạn không muốn để tình trạng tích tụ quá nhiều dịch và sản phẩm thải trong khoảng gian bào kéo dài quá lâu.
Và nếu bạn đã sử dụng nhiều một mô (tissue), sẽ có nhiều sự tích tụ sản phẩm thải tế bào.
Điều này dẫn chúng ta đến hệ glymphatic, thực ra là hệ bạch huyết của não.
Thật ra, hệ này đẹp đẽ đến mức và tôi rất vui — cũng như mọi người — rằng vào năm 2012, cuối cùng người ta đã xác nhận rằng não cũng có hệ thống bạch huyết.
Tôi không thích cách đặt tên.
Tôi không thích việc gọi tên.
Đúng là glia tham gia, nhưng khi gọi là hệ glymphatic, người ta nghĩ rằng nó hoàn toàn khác biệt.
Thực ra nó chỉ hơi khác so với phần còn lại của hệ bạch huyết.
Và tôi nghĩ hệ gọi là glymphatic này, tức hệ thoát bạch huyết của não, quan trọng với tất cả chúng ta.
Nếu bạn hiểu một chút về cách nó được thiết kế, kiến trúc của nó, có một vài giao thức rất đơn giản mà chúng ta sẽ thảo luận trong giây lát, cho phép bạn trải nghiệm bớt sương mù não, bớt sưng mặt buổi sáng, bớt quầng và bọng mắt.
Và nói chung, tỉnh táo và nhận thức được cải thiện.
Và điều đó sẽ lan tỏa vào mọi thứ chúng ta biết về cách hỗ trợ sức khỏe.
Tôi muốn dừng lại nhanh để cảm ơn nhà tài trợ của chúng ta, Eight Sleep.
Eight Sleep làm áo phủ đệm thông minh có khả năng làm mát, sưởi ấm và theo dõi giấc ngủ.
Một trong những cách tốt nhất để đảm bảo một giấc ngủ ngon là đảm bảo nhiệt độ môi trường ngủ của bạn đúng.
Và đó là vì để rơi vào và duy trì giấc ngủ sâu, thân nhiệt của bạn thực ra phải giảm khoảng một đến ba độ.
Và để thức dậy với cảm giác tỉnh táo, đầy năng lượng, thân nhiệt của bạn thực ra phải tăng khoảng một đến ba độ.
Eight Sleep tự động điều chỉnh nhiệt độ giường của bạn suốt đêm theo nhu cầu riêng biệt của bạn.
Eight Sleep vừa ra mắt mẫu mới nhất, Pod 5.
Và Pod 5 có một số tính năng mới quan trọng.
Một trong các tính năng mới này gọi là Autopilot.
Autopilot là một bộ engine AI học thói quen ngủ của bạn để điều chỉnh nhiệt độ môi trường ngủ theo các giai đoạn ngủ khác nhau.
Nó cũng nâng đầu bạn nếu bạn ngáy và thực hiện những điều chỉnh khác để tối ưu hóa giấc ngủ.
Phần đế của Pod 5 cũng có loa tích hợp đồng bộ với ứng dụng Eight Sleep và có thể phát âm thanh hỗ trợ thư giãn và phục hồi.
Danh mục âm thanh bao gồm một số kịch bản NSDR (non-sleep deep rest — nghỉ sâu không ngủ) mà tôi đã hợp tác với Eight Sleep để thu âm.
Nếu bạn chưa biết, NSDR là nghe một kịch bản audio dẫn bạn qua thư giãn cơ thể sâu kết hợp với vài bài tập thở rất đơn giản.
Đó là một công cụ cực kỳ mạnh mẽ mà bất kỳ ai cũng có thể hưởng lợi ngay từ lần đầu và những lần sau.
Nếu bạn muốn thử Eight Sleep, hãy vào eightsleep.com/huberman để được giảm tới 350 USD cho Pod 5 mới.
Eight Sleep giao hàng tới nhiều nước trên thế giới, bao gồm Mexico và UAE.
Một lần nữa, đó là eightsleep.com/huberman để tiết kiệm tới 350 USD.
Được rồi, hệ glymphatic, tên gọi đúng cho hệ bạch huyết của não.
Tôi hơi đùa lúc trước.
Tôi chỉ muốn nhấn mạnh rằng não của chúng ta có hệ bạch huyết.
Cho tới năm 2012, không nhà khoa học nào, không bác sĩ nào tin rằng có hệ bạch huyết cho não, rằng sự thanh thải hoặc dòng chảy bạch huyết hay bất cứ điều gì như vậy xảy ra trong não.
Người ta giả định là không có vì nó chưa được phát hiện, ngoại trừ có một nhà khoa học đã phát hiện trước đó và bị bảo rằng bà/cô ấy sai về điều đó.
Chúng ta sẽ trở lại chuyện đó sau.
Nhưng ý chính là vào năm 2012, một nhà thần kinh học tên Michael Niedergaard, người nghiên cứu về glia — một dạng tế bào hỗ trợ đồng thời đóng vai trò chủ động trong chức năng và tính dẻo của não — đã phát hiện rằng não có một hệ thống để loại bỏ chất thải mà theo mọi mô tả trông rất giống hệ thanh thải bạch huyết ở phần còn lại của cơ thể và rằng nó liên quan đến những tế bào mà chúng ta gọi là glia.
Vậy tôi sẽ mô tả ngắn gọn hệ này vì nó thật kinh ngạc.
Nó đẹp trong sự tổ chức.
Thực ra, nếu bạn hiểu chút ít về tổ chức đó, bạn sẽ có thể giải quyết một vài vấn đề mà có khả năng bạn và nhiều người bạn biết đang gặp phải.
Những thứ như sương mù não, như sưng mặt và dưới mắt khi bạn thức dậy buổi sáng.
Những thay đổi về vẻ ngoài thẩm mỹ của bạn trong ngày và khi bạn ngủ không tốt như bạn mong muốn đêm trước.
Thật ra, hãy làm một thí nghiệm tinh thần nhỏ ngay bây giờ.
Bạn đã bao giờ ngủ kém và so sánh vẻ bề ngoài sau một đêm ngủ kém với sau một đêm ngủ ngon chưa?
Lần tới khi điều đó xảy ra, hãy chụp một tấm ảnh bản thân, được chứ?
Bạn không phải cho ai xem.
Chỉ chụp một tấm hình sau một đêm ngủ ngon và chụp một tấm, tốt nhất là ở cùng một chỗ với cùng ánh sáng, nhưng ngay cả khi ánh sáng khác, chụp một tấm sau một đêm ngủ kém khi bạn không ngủ được hoặc chỉ ngủ kém hơn khoảng hai tiếng so với thường lệ.
Và bạn sẽ thấy mình trông rất khác.
Mắt bạn sẽ bị sụp xuống.
Bạn sẽ có bọng mắt.
Lông mày thường cũng xệ xuống.
Có một sự thay đổi về sắc thái ánh mắt.
Bạn sẽ nhận ra điều đó rất điển hình.
Và bất kỳ nếp nhăn hay rãnh nào bạn có sẽ trở nên rõ hơn.
Nghĩ mà xem, thật kỳ lạ.
Bạn ngủ ít hơn hai giờ hoặc ba giờ so với bình thường — chỉ một đêm ngủ kém — và bạn trông khác hẳn.
Và điều ấn tượng tương tự là nếu bạn ngủ rất ngon đêm sau đó, bạn sẽ phục hồi nhanh và lại trông như trước, như người ta vẫn nói.
Tâm trạng và đầu óc bạn cũng phản ánh những thay đổi này, đúng không?
Nếu bạn ngủ ít hơn ba giờ so với lượng ngủ thường lệ, não bạn đơn giản là hoạt động kém hiệu quả hơn.
Chúng ta biết điều đó.
Bạn cũng cảm thấy không khỏe bằng.
Bạn phản ứng mạnh hơn.
Bạn dễ gặp các triệu chứng giống như thiếu tập trung hơn, đúng không?
Bạn có thể không bị ADHD thực thụ, nhưng bạn sẽ dễ cáu hơn một chút.
Chắc chắn bạn cũng dễ bị nhiễm trùng hơn, nhưng ở mức độ não bộ, não bạn không giống như khi bạn đã ngủ ngon.
Ngủ một giấc thật tốt thì bạn sẽ trở lại trạng thái bình thường.
Còn nếu bạn không ngủ ngon vài đêm hoặc nhiều đêm, bạn sẽ nhận thấy diện mạo của mình thay đổi rất nhanh.
Tôi không có ý dọa mọi người đâu, nhé?
Chúng tôi có nhiều tập nói về cách để có giấc ngủ tuyệt vời.
Chúng tôi có một bộ công cụ miễn phí về cách ngủ ngon.
Tất cả đều có ở hubermanlab.com.
Chỉ cần gõ “sleep”, “sleep toolkit”, “perfect your sleep” là bạn sẽ tìm được những công cụ đó ở định dạng bạn muốn.
Nhưng điều gì ở giấc ngủ khiến diện mạo của chúng ta và cách bộ não hoạt động thay đổi rõ rệt như vậy?
Câu trả lời là sự thải loại các sản phẩm thải ra khỏi não, xảy ra thông qua thứ có thể coi là hệ bạch huyết của não trong lúc ngủ,
và quá trình đó không có cơ hội diễn ra khi bạn không ngủ đủ.
Nó đơn giản như vậy.
Vậy để tôi giải thích hệ bạch huyết não này và cách bạn có thể làm cho nó hoạt động hiệu quả nhất.
Và tôi sẽ không chỉ bảo bạn làm điều đó bằng cách ngủ đủ.
Bạn chắc chắn nên cố gắng ngủ đủ.
Nhưng có một số việc bạn có thể làm để khuyến khích việc thải loại qua hệ bạch huyết trong não tốt hơn khi ngủ.
Và có thể thậm chí bạn sẽ tạm ổn với ít giờ ngủ hơn bạn nghĩ, nếu làm cho giấc ngủ đó phù hợp hơn cho việc thải loại trong não.
Được rồi.
Cũng chưa đến hai thập kỷ trước đây hệ thống thải các sản phẩm thải khỏi não mới được phát hiện.
Và điều mà Tiến sĩ Nedergaard đã giả thuyết rất hay là phải có một hệ thống cho việc này, đúng không?
Phải có một hệ thống.
Tại sao? Bởi vì các tế bào não là những tế bào hoạt động trao đổi chất mạnh mẽ nhất trong cơ thể bạn.
Bạn biết đó, não chỉ chiếm một phần nhỏ khối lượng cơ thể nhưng lại có trao đổi chất cực cao.
Các tế bào cần thứ này thứ kia.
Chúng cần oxy.
Chúng cần glucose.
Ngay cả khi bạn đang ăn kiêng ketone, chúng vẫn cần dưỡng chất và chúng thải ra sản phẩm thải rất nhiều.
Và những chất đó phải được làm sạch khỏi não.
Bây giờ trong não bạn có một loại dịch gọi là dịch não tủy, dịch này di chuyển trong những cấu trúc gọi là các não thất.
Nói chung cả não của bạn được tắm trong dịch não tủy.
Bộ não của bạn như đang nổi trong chất lỏng này.
Và nó về cơ bản có thể tiếp xúc với tất cả các tế bào trong não.
Khi các tế bào tạo ra chất thải, chất thải đó được dịch não tủy thu nhận.
Dịch não tủy được tuần hoàn, đúng không?
Bạn tạo ra dịch não tủy.
Nó được sản xuất trong một mô rất đặc biệt, một tập hợp mô thường được gọi là đám rối mạch mạc (choroid plexus).
Nhưng còn có những thứ như màng não.
Nếu bạn học y hay trở thành nhà thần kinh học, bạn sẽ học kỹ về những chi tiết này.
Nhưng trong cuộc thảo luận hôm nay, tôi chỉ cần bạn hiểu rằng dịch não tủy được tạo ra.
Nó tắm não bạn và có thể thu thập các sản phẩm thải từ não.
Những quan sát đẹp đẽ của Tiến sĩ Nedergaard và những người khác tìm thấy ở mô hình động vật, và giờ chúng ta biết điều đó cũng đúng ở người.
Khi bạn ngủ vào ban đêm, hệ mạch máu đi vào não — vì dĩ nhiên não bạn cần dòng máu từ động mạch, đúng không?
Phải cung cấp máu giàu oxy cho não, và nguồn này thực ra đến từ phía dưới não.
Có một cấu trúc ở đó gọi là vòng Willis.
Vậy nên não bạn thực ra đang nằm trên một kiểu “tấm đàn hồi” của mạch máu ở phía đáy.
Nếu bạn lật một não lên và các mạch còn nguyên, sẽ có một vòng nhỏ ở đó gọi là vòng Willis.
Và những động mạch đó, nhớ rằng, chúng dày và tạo ra áp lực lớn.
Nên não bạn như đang hơi bật trên chúng, giống một tấm nảy vậy.
Rồi hệ mạch đó leo lên phía trên não, tạo gần như một góc vuông rồi đâm vào bên trong não.
Sau đó nó phân nhánh để đảm bảo tất cả tế bào và vùng của não đều nhận được máu, oxy và dưỡng chất.
Đó là trường hợp vào ban ngày và cũng vậy vào ban đêm.
Tuy nhiên, khi ngủ xảy ra một điều là các vùng xung quanh mạch máu đi vào não thực sự giãn ra.
Họ gọi đó là khoảng quanh mạch (perivascular space).
Thật sự như thể mỗi mạch máu có một vùng nhỏ xung quanh nó nơi không có tế bào thần kinh.
Và khoảng đó tăng lớn lên khoảng 60% khi ngủ.
Nó thực sự dọn ra để tạo thành những ống lớn hoặc các vùng rộng dọc theo mạch máu, nơi dịch não tủy — thứ dịch đang tắm não — có thể chảy lên bề mặt não và ra các vùng xa các tế bào.
Rồi thực sự được thải ra khỏi não và vào hệ tĩnh mạch.
Đây là một mô tả rất tổng quát về cách thức hoạt động của cơ chế này, nhưng tôi muốn đặt một bức tranh chi tiết hơn vào đầu bạn vì điều này thật tuyệt vời.
Bạn có những tế bào này, những tế bào đệm gọi là tế bào sao (astrocytes).
Có nhiều loại tế bào đệm khác nhau, nhưng tế bào sao là một trong số đó.
Và các tế bào sao có những phần gọi là chân tận cùng.
Những chân tận cùng này có thể chạm vào các khớp thần kinh, điểm kết nối giữa các nơron, và chúng cũng có thể chạm vào hệ mạch máu.
Vào ban đêm khi bạn ngủ, những tế bào sao này thực sự đẩy ra và tạo ra nhiều không gian quanh mạch máu hơn.
“Peri” chỉ có nghĩa là gần, gần mạch máu.
Chúng tạo ra nhiều không gian quanh mạch máu hơn và biểu hiện một loại protein, một kênh rất thú vị gọi là aquaporin-4.
Có người đã đoạt giải Nobel vì phát hiện aquaporin-4.
Và aquaporin-4 được điều hòa theo nhịp sinh học. Vì vậy nó có xu hướng hoạt động mạnh hơn vào ban đêm.
Khi bạn ngủ, bạn về cơ bản tạo ra những khoảng không xung quanh mạch máu để tất cả chất thải tích tụ trong dịch não tủy có thể chảy ra dọc theo mạch máu và được thanh thải khỏi não.
Bây giờ có cả một quá trình mà theo đó chất thải đi ra khỏi não, rồi đi dọc theo các ống dẫn và các con đường khác nhau.
Nó thậm chí có thể đi dọc theo các dây thần kinh sọ, ra khỏi thân não rồi ra ngoài, nhưng cuối cùng tất cả đều hợp vào hệ tuần hoàn máu, giống như phần còn lại của dòng chảy bạch huyết.
Thật đáng kinh ngạc. Khi bạn ngủ, bạn dọn sạch “rác” khỏi não.
Mặc dù tôi không thực sự thích gọi đó là rác vì đó là sản phẩm phụ tự nhiên của chức năng tế bào khỏe mạnh.
Nhưng tôi thấy rất thú vị là người ta đã không nghĩ rằng có hệ bạch huyết trong não, hoặc ít nhất họ không tìm thấy nó.
Nhưng Tiến sĩ Nedegaard đã tìm ra nó.
Và tôi sẽ kể ngắn gọn, bà không phải là người đầu tiên tìm ra.
Người đầu tiên phát hiện ra điều này là một phụ nữ tên Patricia Grady.
Bà ấy ở Đại học Maryland và đã thực hiện một số thí nghiệm.
Bà phát hiện ra rằng não có thứ gì đó giống như hệ bạch huyết.
Bà đã thực hiện một số mũi tiêm thuốc nhuộm, thuốc nhuộm này được tuần hoàn.
Và bà thấy một phần thuốc nhuộm đó di chuyển dọc theo các vùng quanh mạch máu rồi lên bề mặt não và tiếp tục như vậy.
Về cơ bản là cùng một quan sát được thực hiện vào năm 2012, nhưng sớm hơn nhiều.
Bà đã nói với đồng nghiệp về điều đó và trình bày ở các hội nghị và với các nhóm khác.
Hai nhóm khoa học rất lớn và nổi tiếng đã cố gắng tái hiện công trình của bà, nhưng trong một mô hình thí nghiệm khác.
Họ cố gắng ghi hình sự di chuyển của thuốc nhuộm ra khỏi não vào ban đêm và họ đã không quan sát thấy.
Nhưng lý do họ không quan sát thấy không phải vì họ là những nhà khoa học kém, mà vì họ mắc một sai lầm mà họ không biết: họ khoan một lỗ nhỏ trên hộp sọ để ghi hình chuyển động của thuốc nhuộm trong não.
Và họ không đóng lỗ đó bằng một miếng kính hay vật gì khác để giữ áp lực bên trong.
Vì vậy áp lực đã mất.
Do đó chất dẫn lưu — dòng chảy giống bạch huyết — không thể di chuyển được.
Họ không quan sát thấy nó. Họ kết luận nó không tồn tại.
Và mọi người tin họ, chứ không tin bà, bởi vì họ là những nhóm lớn, nổi tiếng hơn.
Bà chuyển sang một lĩnh vực khác.
May mắn là bà vào làm ở Viện Y tế Quốc gia (NIH), hỗ trợ rất nhiều công trình tuyệt vời, bao gồm cả những công trình sau này mà Tiến sĩ Nedegaard đã dùng để phát hiện thực sự có một hệ bạch huyết trong não.
Vậy nên cần ghi nhận công lao đúng người.
Và cũng hãy nhớ rằng chỉ vì người này quan sát được một điều và người kia thì không, không có nghĩa là điều đó không tồn tại.
Quay lại hệ bạch huyết, làm sao bạn có thể khuyến khích việc thanh thải chất thải khỏi não tốt hơn vào ban đêm, điều mà bạn chắc chắn muốn làm.
Nếu bạn muốn bớt cảm giác mơ hồ tinh thần và tỉnh dậy sau giấc ngủ, thậm chí có khi ngủ ít hơn bạn nghĩ mà vẫn cảm thấy sảng khoái và tập trung về mặt nhận thức, v.v.
Hóa ra có khá nhiều nghiên cứu xem xét tư thế ngủ.
Mọi động vật, hoặc ít nhất mọi loài động vật có vú, đều cúi đầu khi ngủ.
Chó bulldog của tôi, Costello, vì hộp sọ dày nên thường đặt cằm xuống và ngủ với cằm gần sát sàn nhà.
Tôi từng thấy hình hươu cao cổ; tôi không biết tất cả chúng có ngủ như vậy không — có lẽ chúng cũng đặt đầu xuống khi ngủ, có thể vì nằm nghiêng khó cho chúng.
Một số loài ngủ nằm nghiêng. Một số loài ngủ nằm ngửa.
Con người, dĩ nhiên, có thể ngủ ở bất kỳ những tư thế khác nhau đó, nhưng tất cả động vật có vú đều cố gắng đặt đầu thấp khi ngủ.
Vậy tư thế ngủ nào tốt nhất cho con người để thúc đẩy dẫn lưu glymphatic?
Hóa ra câu trả lời là ngủ nghiêng.
Chưa có nhiều nghiên cứu hệ thống về điều này, nhưng nếu bạn so sánh ngủ nằm ngửa, nằm sấp hoặc nằm nghiêng về hiệu quả dẫn lưu glymphatic, thì ngủ nghiêng là tốt nhất.
Đến mức có những nghiên cứu về giấc ngủ buộc người ta phải mang cái tương tự như một chiếc túi đeo hông và để nó ở vị trí “phía sau hông”.
Tôi biết mọi người thường mang túi đeo hông ở phía trước, nên thực ra không đúng lắm khi gọi là túi đeo hông ở phía sau — tùy bạn tưởng tượng gọi nó là gì.
Dù sao, trong một số nghiên cứu người ta để cái túi đó phía sau lưng để người tham gia khó lăn sang nằm ngửa, ít nhất là không dễ trong khi ngủ ban đêm, buộc họ phải ngủ nghiêng, bên phải hay bên trái dường như không quan trọng.
Nếu bạn muốn thử nghiệm việc này, bạn có thể.
Tôi thường ngủ nằm ngửa, thỉnh thoảng ngủ nghiêng, theo cái cách mà người ta gọi, tôi nghĩ là kiểu giống như tư thế lính bò, khi tôi thấy mình — nếu tôi tỉnh dậy với một cánh tay gập và một cánh tay duỗi, không phải như đang với tay chạm tường hay gì, một đầu gối gập.
Nhưng thực ra tôi đã cố gắng ngủ nghiêng hơn một chút, phản ánh những gì tôi học được khi chuẩn bị cho tập này và từ các bài báo tôi đọc về thanh thải glymphatic. Và tôi sẽ cố gắng hơn nữa vì cá nhân tôi muốn ngủ ít hơn một chút.
Tôi thích được ngủ đủ 8 tiếng. Thường thì tôi chỉ ngủ khoảng 6–7 tiếng. Tôi cảm thấy khá ổn. Nhưng tôi nhận thấy mỗi năm trôi qua, tôi tỉnh dậy có phần mơ mơ hơn sau 6–7 tiếng ngủ so với trước đây. Và tôi không thay đổi điều gì khác một cách đáng kể. Vậy điều gì đang thay đổi? Tuổi của tôi.
Điều gì thay đổi theo tuổi tác? Là lượng các phân tử gây viêm mà bạn giải phóng trong não như hệ quả của mức độ hoạt động bình thường của nó. Và điều này tạo ra một vòng hồi tiếp có hại, đúng không? Cùng mức độ chú ý tinh thần, cùng mức độ đòi hỏi tinh thần, nhưng phản ứng viêm nhiều hơn vì có nhiều chất thải được tạo ra hơn. Vì thế càng cần nhiều việc thanh thải những chất thải đó thì càng tốt cho sức khỏe não.
Tốt đến mức có những nghiên cứu rất ấn tượng cho thấy nếu bạn làm suy giảm thanh thải glymphatic bằng cách làm gián đoạn giấc ngủ hoặc dùng phương pháp khác để gây suy giảm như làm rối kênh aquaporin 4, thì bạn sẽ thấy nhiều tích tụ những thứ như mảng amyloid, những thứ liên quan đến các bệnh sa sút trí tuệ như Alzheimer, và cũng nhiều tích tụ các phân tử gây viêm như interleukin và TNF-alpha tổng quát, những thứ làm não dễ bị các nhồi máu vi mô hơn. Ở mức rất thấp, có lẽ đó là những gì liên quan đến cái mà chúng ta gọi là “sương mù não”.
Vì vậy tôi thực sự khuyến khích mọi người cố gắng ưu tiên ngủ nghiêng nếu có thể. Dù bạn đang ngủ đủ giấc hay thậm chí không được ngủ đủ, hãy cố tối ưu hóa môi trường ngủ một chút để cải thiện thanh thải glymphatic.
Một vài điều chúng ta biết làm giảm thanh thải glymphatic là uống rượu trong ngày và đêm trước — điều đó làm giảm REM, từ đó giảm thanh thải glymphatic. Chúng ta biết rằng tập thể dục thực sự có thể có tác dụng có lợi trên thanh thải glymphatic miễn là không tập quá muộn trong ngày và không dùng quá nhiều caffein hoặc thứ gì đó kèm theo buổi tập mà làm hỏng giấc ngủ. Nhưng đặc biệt là các bài tập tim mạch có thể cải thiện thanh thải glymphatic vào đêm đó.
Chúng ta biết giữ môi trường ngủ mát, điều này tối ưu hóa giấc ngủ — tất cả những thứ thúc đẩy giấc ngủ sẽ thúc đẩy thanh thải glymphatic. Nhưng có vài thứ cụ thể: ngủ nghiêng, cũng như có thể nâng nhẹ chân lên một chút — khoảng 5–10 độ, chỉ cần đặt một cái gối dưới chân để nâng nhẹ chân lên để tăng thanh thải bạch huyết ở chân. Một số người thậm chí giả thuyết rằng ngủ nghiêng với gối không quá dẹt, sao cho đầu của bạn ít nhất không bị ngửa xuống. Hãy nhớ là hệ thống bạch huyết luôn phải chống lại trọng lực. Vì vậy bạn không muốn đầu mình bị ngửa ra sau ít nhất. Có thể thay vì ngủ phẳng hoặc để đầu ngửa ra sau, bạn nên để đầu hơi ngẩng lên. Thông thường một cái gối sẽ làm được điều đó.
Tất cả những điều này rất đơn giản để thực hiện. Về cơ bản không tốn kém. Nhưng mọi nghiên cứu về việc làm gián đoạn giấc ngủ và xem thanh thải glymphatic, chất thải và các hệ quả xuống mức nhận thức và tuổi thọ não đều chỉ về cùng một hướng: bạn cần chất thải được dọn khỏi não vào ban đêm, nghĩa là cần ngủ tốt. Và bạn cũng cần hệ thống bạch huyết được định vị đúng, nói đùa một chút, để bạn đạt được mức thanh thải glymphatic tối đa khi ngủ.
Và liên quan đến hiệu ứng thẩm mỹ mà tôi nghĩ hầu hết mọi người muốn — chẳng ai muốn tỉnh dậy với mắt và mặt bị sưng — ngủ với đầu hơi được nâng lên cũng sẽ giúp việc đó.
Tôi đã nói chuyện với hai bác sĩ da liễu xác nhận điều đó: một phần lớn độ sưng mà mọi người lo lắng về vùng mắt vào buổi sáng — đến mức họ nghĩ cần để đá lạnh dưới mắt. Có người còn bán những miếng dán dưới mắt. Thật thú vị là, các bác sĩ da liễu tôi nói đều cho rằng lý do các miếng dán đó có thể có hiệu quả là vì chúng cung cấp một áp lực nhẹ để khuyến khích bạch huyết thoát khỏi khu vực đó. Có thể đơn giản chỉ như vậy — một điều mà bạn cũng có thể làm bằng ngón tay của mình cũng dễ dàng — nhưng điều đó giải thích tại sao các miếng dán đó có thể có tác dụng. Nhiều miếng dán ngày nay còn kết hợp các thành phần khác, bạn biết đấy, peptide và collagen để hấp dẫn hơn về mặt thương mại, nhưng bạn không nhất thiết phải cần tới những thứ đó.
Và có chuyện mát-xa bạch huyết và mát-xa cân (fascia) cho mặt. Ở phương diện đó, tôi phải nói là có những ví dụ rất, rất ấn tượng về trước và sau của những người chỉ làm một chút thao tác tác động theo áp lực, và rất cụ thể — nghĩa là theo thứ tự đúng và ở các vị trí đúng. Về cổ, chúng ta đã nói vì sao vùng cổ và xương đòn lại quan trọng cho hệ bạch huyết và cho fascia, mà như trước tôi đã nói, có liên quan mật thiết với các mạch bạch huyết đó. Và đặc biệt ở mặt, các mạch bạch huyết, tức là các mao mạch bạch huyết tưới cho mí mắt, quanh mắt — chúng rất, rất nhỏ và rất dễ bị chèn ép, bị tắc. Vì thế lực cần áp ở những vị trí khác nhau trên mặt và thứ tự đúng để làm tất cả những việc đó thực sự rất quan trọng.
Và các ảnh trước và sau của mọi người về cái gọi nôm na là sự trẻ trung và mức độ tỉnh táo trong diện mạo, chiều cao tự nhiên của vị trí lông mày khi ở trạng thái nghỉ, bạn biết đấy, so với mắt và lông mày bị hõm, mắt mở và thậm chí cả phần gò má trông như thế nào. Những thứ đó có thể thay đổi rất đáng kể nhờ massage cân (fascia) và dẫn lưu bạch huyết đúng cách.
Và những phương pháp đó có sẵn. Một người được xem là một trong những chuyên gia tốt nhất trong lĩnh vực này và có các hướng dẫn về cách bạn có thể dùng massage cân và dẫn lưu bạch huyết cho khuôn mặt để làm cho nó trông tươi hơn là một người mà tôi, tiện thể, không có quan hệ tài chính với họ, đó là Anastasia Beauty Fascia. Đó là một tài khoản trên Instagram. Tôi tin là cũng có các tài khoản trên những mạng xã hội khác. Tôi sẽ để link trong phần ghi chú chương trình. Các ảnh trước và sau mà cô ấy đăng lên về những người áp dụng các phương pháp này — những phương pháp không phẫu thuật, không dùng thuốc, không tiêm Botox, cô ấy nói rõ như vậy — thật sự rất ấn tượng. Ý tôi là, bạn thấy có những ảnh trước và sau chỉ sau hai tuần, 30 ngày, 60 ngày mà thật sự rất ấn tượng.
Làm sao có thể như vậy? Khi bạn hiểu cách hệ bạch huyết hoạt động, khi bạn biết rằng bạch huyết có thể ứ đọng, dịch có thể tích tụ trong khoảng gian bào nếu nó không được dẫn lưu bởi hệ bạch huyết. Và khi bạn hiểu rằng cả các mạch bạch huyết nông lẫn sâu đều liên quan đến chạm nhẹ trên bề mặt theo các hướng đúng để dẫn lưu ra khỏi đầu và cổ, cũng như cách tiếp cận các mạch bạch huyết sâu hơn liên quan đến fascia, thì mọi thứ trở nên hoàn toàn hợp lý. Hoàn toàn không có lý do gì để những kết quả như vậy không thể đạt được, nhưng thứ tự thao tác cho một việc như vậy rất quan trọng. Không phải cứ chà xát dưới mắt một chút và, bạn biết đấy, xoa trán hay nâng lông mày là được. Nếu đơn giản như thế thì tất nhiên ai cũng làm rồi. Vì vậy thật tốt khi có những người như Anastasia Beauty Fascia đang cung cấp các phương pháp để mọi người làm theo. Nếu bạn quan tâm tới những phương pháp đó, một lần nữa, tôi không có mối quan hệ tài chính nào với họ. Nhưng dễ hiểu tại sao chúng có thể, nên và dường như thật sự có hiệu quả.
Tôi muốn dành một phút để cảm ơn một trong những nhà tài trợ của chúng tôi, Function. Năm ngoái, tôi trở thành thành viên của Function sau khi tìm kiếm phương pháp toàn diện nhất cho xét nghiệm phòng thí nghiệm. Function cung cấp hơn 100 xét nghiệm tiên tiến giúp bạn có bức tranh tổng quan về sức khỏe toàn thân. Bức tranh này cung cấp cho bạn những hiểu biết về sức khỏe tim mạch, nội tiết tố, chức năng hệ miễn dịch, mức độ dinh dưỡng và còn nhiều hơn nữa. Họ cũng mới thêm các xét nghiệm độc tố như tiếp xúc với BPA từ nhựa có hại và xét nghiệm PFASs hay những “hoá chất vĩnh cửu”.
Function không chỉ cung cấp xét nghiệm hơn 100 chỉ số sinh học quan trọng đối với sức khỏe thể chất và tinh thần của bạn, mà còn phân tích những kết quả đó và đưa ra nhận định từ các bác sĩ hàng đầu chuyên về các lĩnh vực liên quan. Ví dụ, trong một trong những xét nghiệm đầu tiên với Function, tôi biết mình có mức thuỷ ngân tăng cao trong máu. Function không chỉ giúp tôi phát hiện điều đó mà còn đưa ra gợi ý về cách tốt nhất để giảm mức thuỷ ngân, trong đó có việc hạn chế ăn cá ngừ. Tôi đã ăn nhiều cá ngừ, đồng thời cố gắng ăn nhiều rau lá xanh hơn và bổ sung NAC và acetylcysteine, cả hai đều có thể hỗ trợ sản xuất glutathione và quá trình giải độc. Và tôi nên nói rằng, sau khi làm xét nghiệm Function lần thứ hai, cách tiếp cận đó đã có hiệu quả.
Xét nghiệm máu toàn diện là cực kỳ quan trọng. Có rất nhiều điều liên quan tới sức khỏe tinh thần và thể chất chỉ có thể phát hiện bằng xét nghiệm máu. Vấn đề là xét nghiệm máu luôn rất đắt và phức tạp. Ngược lại, tôi rất ấn tượng với sự đơn giản và mức chi phí của Function. Nó rất phải chăng. Vì vậy, tôi đã quyết định gia nhập hội đồng tư vấn khoa học của họ và tôi rất vui vì họ tài trợ cho podcast. Nếu bạn muốn thử Function, bạn có thể vào functionhealth.com/huberman. Hiện Function có danh sách chờ hơn 250.000 người, nhưng họ đang cung cấp quyền truy cập sớm cho người nghe podcast của Huberman. Một lần nữa, đó là functionhealth.com/huberman để được truy cập sớm vào Function.
Một điều khác về hệ bạch huyết và ngoại hình — không chỉ sưng phồng mặt mà còn là phù nề. Bạn biết đấy, chúng ta nói về giữ nước, phù nề, và nói chung chúng ta không muốn điều đó, đúng không? Hầu hết mọi người đều không muốn giữ nước. Bạn có thể làm giảm nhiều tình trạng giữ nước đơn giản bằng cách uống đủ nước. Bạn sẽ đi tiểu nhiều hơn. Bạn sẽ cân bằng lượng dịch và muối một cách phù hợp. Tôi đã có hẳn một tập nói về vấn đề này. Nói về chức năng thận, aldosterone, v.v. Nhưng ý chính là: nhiều dịch tích tụ xảy ra trong khoảng gian bào vì dòng chảy bạch huyết không đủ — đúng hơn là tốc độ dòng chảy bạch huyết không đủ. Uống nước sẽ chắc chắn hỗ trợ dòng chảy và dẫn lưu bạch huyết.
Đó là một trong những lý do chính bạn cần đảm bảo uống đủ nước. Rất quan trọng để duy trì thể tích máu hợp lý và dòng bạch huyết của bạn sẽ được cải thiện. Bao nhiêu là đủ nước? Chúng ta đã nói về điều đó trong các tập trước. Nếu bạn đang tập thể dục hoặc đổ nhiều mồ hôi, bạn có thể dùng phương trình Galpin — tôi sẽ để nó trong phần ghi chú chương trình nếu bạn thực sự muốn chi tiết. Đối với hầu hết mọi người, điều tốt nhất là làm theo hướng dẫn sau: khi tỉnh dậy, uống 16 đến 32 ounce nước bên cạnh bất cứ loại chất lỏng nào khác mà bạn đang uống. “Yerba monte” nếu bạn giống tôi, có thể là cà phê nếu là bạn, hoặc với tôi đôi khi cả hai vào một vài ngày nếu tôi thực sự cần caffeine. Nhưng cũng hãy uống đủ nước.
Và rồi chỉ cần đảm bảo rằng mỗi giờ hoặc hai giờ, bạn uống khoảng tám đến mười sáu ounce nước (khoảng 240–480 ml).
Có thể nghe có vẻ nhiều. Đúng, bạn có thể sẽ phải đi vệ sinh nhiều hơn một chút, nhưng bằng cách đó, bạn có thể đảm bảo thể tích máu, cân bằng natri, cũng như hệ bạch huyết hoạt động tốt nhất có thể.
Miễn là bạn đang làm tất cả những việc khác mà chúng ta đã nói để khuyến khích hệ bạch huyết lưu thông.
Đến giờ có lẽ bạn đang nhận ra rằng nhiều thứ bạn và người khác đang làm có lẽ đang giúp bạn, một phần là thông qua hệ bạch huyết.
Được rồi.
Tôi nghĩ ai cũng biết là nên uống đủ nước. Vậy thì tôi vừa đưa cho bạn thêm một lý do nữa để uống nước: vì tác động của nó lên hệ bạch huyết.
Hầu hết mọi người đều biết rằng chúng ta nên tập luyện tim mạch và tập kháng lực (tập sức mạnh) mỗi tuần.
Với một số người sẽ thiên về cái này hơn cái kia. Một số người thì làm đều cả hai. Bạn tập kháng lực để làm mạnh cơ, xương, gân, để bù đắp sự mất dần sức mạnh, tốc độ và cơ bắp khi bạn già đi. Cũng vì lý do thẩm mỹ đối với nhiều người; tập tim mạch cũng vì lý do thẩm mỹ, nhưng tất nhiên còn để cải thiện chức năng hệ tim mạch, trái tim của bạn, đúng không?
Hầu hết mọi người nghĩ rằng tập cardio để cải thiện chức năng tim. Bạn tăng thể tích nhát bóp của tim, ví dụ, lượng máu tim có thể bơm ra cho cơ thể, bằng cách làm cho tim mạnh hơn và trong một số trường hợp còn làm tim lớn hơn một chút.
Những gì hầu hết mọi người có lẽ không nhận ra là nhiều tác dụng tích cực của việc tập luyện, đặc biệt là tập tim mạch, xảy ra vì tập tim mạch thúc đẩy cái gọi là sự tạo mạch bạch huyết (lymphangiogenesis) — sự phát triển các mạch bạch huyết mới chi phối tim, loại bỏ chất thải từ các tế bào tim.
Hãy nhớ trái tim của bạn.
Hãy nhớ trái tim của bạn.
Hãy nhớ trái tim của bạn.
Hãy nhớ trái tim của bạn.
Hãy nhớ rằng tế bào tim luôn hoạt động, tạo ra rất nhiều chất thải, đồng thời tiêu thụ rất nhiều oxy và chất dinh dưỡng. Và những thứ đó cần được đào thải. Khi chúng ta già đi, tim kém hiệu quả hơn trong việc đào thải những chất thải ấy.
Tập tim mạch làm tăng thực sự số lượng mạch bạch huyết cho phép dẫn lưu những độc tố đó khỏi tim, điều này hỗ trợ rất nhiều cho các tế bào tim. Nhưng cũng vì cả hệ này là một vòng khép kín, nếu bạn nhớ hệ bạch huyết hồi tiếp vào nguồn máu tĩnh mạch, rồi máu đó được oxy hóa và quay trở lại tim. Tất nhiên tim cũng có hệ mạch riêng của nó, đúng không? Tim cũng cần oxy và nguồn cung cấp máu — đó là lý do chúng ta có các động mạch vành, các động mạch nuôi dưỡng chính tim.
Vì vậy bằng cách tăng số lượng mạch bạch huyết, bạn có thể tăng lượng dẫn lưu bạch huyết từ tim và toàn hệ thống hoạt động tốt hơn nhiều.
Thực tế có vài bài báo — tôi sẽ đính kèm liên kết trong phần chú thích chương trình — tôi sẽ chỉ đọc cho bạn tiêu đề của chúng. Chúng làm rõ kết luận. Một bài là: “sự tạo mạch bạch huyết góp phần vào sự tăng trưởng sinh lý của tim do tập luyện.” Sự tăng trưởng thực sự của tim được tạo điều kiện bởi việc phát triển các mạch bạch huyết mới đến tim do tập luyện gây ra. Thật tuyệt.
Và thêm nữa, tôi tiếc phải nói với bạn, nhưng tim của tất cả chúng ta trở nên kém khỏe hơn khi già đi, ngay cả khi bạn vẫn giữ lối sống rất lành mạnh. Một phần là do viêm từ sự tích tụ chất thải trong tim. Còn có những lý do khác nữa, nhưng điều này đã được chứng minh ở đây. Tôi trích tiêu đề của bài báo này: “Tái cấu trúc hệ bạch huyết tim do tập luyện làm giảm viêm ở tim lão hóa.”
Vậy đây không chỉ là việc thêm các mạch bạch huyết mới. Đây là tái cấu trúc nhánh và sự mở rộng của các mạch bạch huyết hiện có vào những vùng trước đây chúng chưa tới, để chúng có thể kéo chất thải ra khỏi các tế bào ở những vùng đó.
Hoàn toàn ngược lại với phù bạch huyết, nơi không đủ dẫn lưu và có sự tích tụ chất thải và dịch, dẫn đến nhiều vấn đề viêm tại chỗ làm mô đó bị bệnh rồi cuối cùng có thể lan sang mô khác. Rất nghiêm trọng.
Đây là điều hoàn toàn ngược lại. Bạn có thêm đường vào cho mạch bạch huyết. Bạn có mạch bạch huyết mới nhờ tập tim mạch. Và hệ quả là, nhiều chất thải được loại bỏ khỏi tim hơn và tim có thể hoạt động tốt hơn. Đến mức ít nhất kết luận của bài báo này là nó góp phần đáng kể vào việc giảm viêm của tim khi lão hóa.
Vậy một lần nữa, điều này không ép bạn phải làm điều gì đó bạn chưa từng làm. Nếu bạn đang tập cardio, giữ vững thói quen đó. Bạn cũng nên tập kháng lực. Tất cả chúng ta nên vậy. Nhưng nếu bạn không tập tim mạch và chỉ nâng tạ, tôi biết một số người như thế. Họ nghĩ là nhịp tim của họ tăng lên và thỉnh thoảng họ có thể đạp xe một chút mà không quá mệt. VO2 max của họ cũng ổn.
Đúng là tập kháng lực có nhiều lợi ích riêng và có thể ảnh hưởng tích cực đến hệ bạch huyết. Nhưng bây giờ có rất nhiều dữ liệu ủng hộ việc tập tim mạch đều đặn có thể thực sự cải thiện chức năng tim bằng cách cải thiện sự tạo mạch bạch huyết và sự phát triển, mở rộng của các mạch bạch huyết hiện có vào những vùng của tim mà trước đây chúng chưa tới hoặc đã dần rút lui khỏi đó. Vì vậy tôi thực sự khuyến khích bạn duy trì tập tim mạch nếu bạn đã làm rồi, và nếu chưa thì hãy bắt đầu.
Và nếu việc giữ cho tim bạn khỏe mạnh chưa đủ làm bạn động lực, thì hóa ra—tôi lại trích dẫn—tập aerobic cải thiện việc đào thải amyloid-beta bởi hệ bạch huyết.
Và đây không phải là mô hình chuột của bệnh Alzheimer, mà chỉ là một trong rất nhiều ví dụ cho thấy, như tôi đã nói trước đây, tập thể dục cải thiện giấc ngủ. Giấc ngủ cải thiện việc lưu thông glymphatic, thứ loại bỏ độc tố trong não, điều này có thể chống lại chứng sa sút trí tuệ liên quan đến tuổi tác và nhiều tác động tiêu cực khác như sương mù não.
Nhưng ngoài những điều đó ra, tập thể dục còn có tác động trực tiếp làm tăng lượng lưu thông glymphatic xảy ra trong các khoảng quanh mạch máu của não khi bạn ngủ. Vậy nên ngày càng có nhiều bằng chứng rằng chúng ta nên ngủ đủ giấc, nhưng cũng nên tập thể dục, không chỉ vì nó cải thiện giấc ngủ mà còn vì nó có thể cải thiện việc đào thải qua hệ glymphatic khỏi não. Và theo ý kiến của tôi, đây có lẽ là lý do chính tại sao tập luyện tim mạch đều đặn cải thiện chức năng não.
Tôi biết mọi người thích nói về BDNF, yếu tố dinh dưỡng thần kinh có nguồn gốc từ não. Tôi đã làm việc về BDNF. Tôi biết khá nhiều về các yếu tố tăng trưởng thần kinh. Tôi thấy điều đó rất thú vị. Thật vậy, tôi nghĩ rằng các bài tập cường độ cao gián đoạn, bất cứ thứ gì khiến bạn cảm thấy rát cơ, tích tụ lactate trong cơ bắp, v.v., có thể kích thích nhiều BDNF hơn. Và có rất nhiều bằng chứng cho thấy điều đó rất tốt. Nhưng khi xem xét kỹ tài liệu, hầu hết các hiệu ứng tích cực của việc tập luyện tim mạch đều đặn lên chức năng não — trí nhớ làm việc, trí nhớ khai báo, khả năng tập trung và một số khía cạnh khác — xảy ra bởi vì bạn có sự lưu thông glymphatic rất tốt khi ngủ, và bạn cũng được đào thải nhiều chất thải ngay cả khi tỉnh táo.
Vậy lại một lần nữa: tập thể dục, tập thể dục, tập thể dục; ngủ, ngủ, ngủ. Và để nhấn mạnh chủ đề những việc bạn có thể đã làm (và nếu chưa, thì nên làm), tôi muốn đề cập ngắn gọn một hai việc khác. Trước hết, đây sẽ không phải một tập podcast của Huberman Lab nếu chúng ta không nói về ánh sáng. Và không, tôi sẽ không nhắc bạn phải hứng ánh sáng mặt trời buổi sáng vào mắt để đặt nhịp sinh học và tăng cortisol buổi sáng, vì tôi đã nói điều đó nhiều lần rồi và bạn đáng lẽ nên làm điều đó. Nếu bạn chưa làm, thì nên làm.
Tuy nhiên, ánh sáng, đặc biệt là ánh sáng có bước sóng dài, có vai trò hỗ trợ sức khỏe hệ bạch huyết. Có thể bạn biết, có thể không — ánh sáng có nhiều bước sóng khác nhau. Bước sóng ngắn thường là tia UV, ánh sáng xanh, ánh sáng xanh lục. Ánh sáng có bước sóng dài là ánh sáng đỏ, cận hồng ngoại và hồng ngoại. Bạn không thể nhìn thấy ánh sáng hồng ngoại. Một số loài rắn có hõm nhiệt có thể thấy được, còn bạn thì không. Tuy nhiên, ánh sáng bước sóng dài, bước sóng ngắn và mọi thứ ở giữa đều đến từ mặt trời. Khi mặt trời thấp trên bầu trời, như lúc gần bình minh và hoàng hôn, bạn thấy nhiều ánh sáng bước sóng dài hơn dưới dạng màu cam, đỏ, hồng, v.v. Và bất cứ khi nào mặt trời chiếu, bạn có thể cảm nhận được hơi ấm của mặt trời, nhất là khi không có quá nhiều mây che. Cái hơi ấm đó từ mặt trời chính là ánh sáng hồng ngoại, được chứ? Ánh sáng bạn không thấy nhưng cảm thấy ấm — đó là ánh sáng hồng ngoại. Ánh sáng đỏ thì rõ ràng là ánh sáng đỏ. Cận hồng ngoại nằm ở khoảng giữa.
Hóa ra ánh sáng bước sóng dài từ mặt trời hoặc từ các thiết bị gọi là đèn đỏ (thường không chỉ là ánh sáng đỏ mà gồm ánh sáng đỏ, cận hồng ngoại và hồng ngoại) — chúng ta nói khoảng từ khoảng 620 đến có thể ~1000 nanômét. Thường các thiết bị là khoảng 850 nanômét. Đó là bước sóng dài. So sánh với đó, bước sóng ngắn rơi vào các con số 300, 400, 500… Ánh sáng bước sóng dài, ví dụ từ 620 nm đến khoảng 850 nm mà một thiết bị đèn đỏ/cận hồng ngoại phát ra, có thể xuyên sâu vào da. Vì vậy nó ảnh hưởng lên da, và ảnh hưởng sâu hơn nữa dưới da. Có nhiều cách khác nhau mà nó có thể tác động tới sức khỏe chúng ta.
Một trong những cơ chế chính là nó cải thiện chức năng ty thể của tế bào. Hiện có nhiều dữ liệu cho thấy việc chiếu ánh sáng đỏ từ thiết bị đèn đỏ, và thậm chí từ mặt trời, có thể cải thiện lành vết thương trên da, giảm triệu chứng mụn trứng cá và giảm viêm. Cũng có dữ liệu cho thấy tiếp xúc với ánh sáng bước sóng dài có thể giảm phù bạch huyết trong các trường hợp như người đang được điều trị ung thư vú. Hoặc đơn giản là giảm viêm cho những người không bị ung thư hoặc phù bạch huyết nặng nhưng có hiện tượng sưng phù trên mặt hoặc mô khác. Ánh sáng bước sóng dài có thể giúp. Và phần lớn hiệu ứng đó là nhờ cải thiện lưu lượng máu tới vùng đó, cũng như cải thiện chức năng ty thể.
Và đó là vì ánh sáng bước sóng dài có thể tác động lên chính làn da và các cấu trúc sâu dưới da. Tôi đã nói về cơ chế trước đây, nhưng tóm lại, các photon của ánh sáng bước sóng dài thực sự có thể tác động lên electron trong ty thể — và nói một cách đơn giản thì “nạp” lại ty thể, dẫn đến tạo ra nhiều ATP hơn, tăng năng lượng tế bào, v.v. Điều thú vị là ngày càng có nhiều dữ liệu cho thấy tiếp xúc ánh sáng bước sóng dài lên da có thể giảm viêm, cải thiện vẻ ngoài da, giảm mụn, v.v., một phần nhờ cải thiện chức năng của hệ bạch huyết. Và cơ chế dường như cũng tương tự như cách nó cải thiện tế bào da và hệ tuần hoàn máu — tức là mao mạch, mạch máu, v.v.
Vì vậy khi chúng ta nghe rằng các thiết bị ánh sáng đỏ, thiết bị hồng ngoại gần, phòng xông hơi hồng ngoại, và việc nhận một chút ánh sáng mặt trời khi góc mặt trời thấp trên da chúng ta, vào gần lúc mặt trời mọc và có lẽ cả vào buổi tối, lúc hoàng hôn hoặc vào cuối buổi chiều, là có lợi cho làn da của chúng ta.
Có vẻ như cái gọi là lợi ích cho da đó tác động trực tiếp lên tế bào da, cũng như lên các tế bào mạch máu mang máu đến, và cả lên các ống mạch bạch huyết đang loại bỏ chất thải khỏi vùng chung quanh.
Điều quan trọng là việc tiếp xúc với ánh sáng có bước sóng dài, dù từ một thiết bị hay từ ánh sáng mặt trời khi góc thấp, có thể giảm viêm ở da của bạn và cải thiện vẻ ngoài.
Và phần nào, hiệu ứng đó xảy ra thông qua hệ bạch huyết.
Về mặt các phác đồ, kiểu điển hình là khoảng 10 đến 30 phút ngắm ánh sáng mặt trời vào buổi sáng, cũng như tiếp xúc một chút ánh sáng bước sóng dài lên da vào thời điểm chỉ số tia UV không quá cao — có thể vào cuối buổi chiều hoặc buổi tối — có thể rất có lợi.
Nếu bạn đang cân nhắc có nên tiếp xúc ánh sáng bước sóng dài vì mục đích làm đẹp và thanh lọc bạch huyết bằng thiết bị hay bằng mặt trời, hãy lưu ý rằng mặt trời luôn có một phần tia UV trong đó, đúng không?
Mặt trời sẽ ở cao nhất vào giữa trưa, ít hơn khi mặt trời còn thấp trên bầu trời, gần bình minh và gần hoàng hôn.
Một thiết bị phát ánh sáng bước sóng dài phát ánh sáng đỏ, hồng ngoại gần và hồng ngoại tất nhiên không có tia UV, vì vậy bạn chỉ nhận được lợi ích thuần túy từ ánh sáng bước sóng dài cho hệ bạch huyết và các hệ thống khác ở vùng da đó.
Được rồi, chúng ta vừa đi một chuyến khá sâu qua hệ bạch huyết.
Và tôi đoán đối với hầu hết các bạn, đây là lần đầu tiên các bạn tìm hiểu hoặc nghe nói về hệ bạch huyết một cách thấu đáo.
Tôi chỉ muốn một lần nữa nhấn mạnh, đó là một hệ thống tuyệt vời như thế nào.
Nó liên quan mật thiết với mọi cơ quan và mô trong toàn bộ cơ thể chúng ta.
Và nó cực kỳ quan trọng cho việc loại bỏ chất thải khỏi những mô đó.
Và nó rất quan trọng cho việc giám sát miễn dịch.
Vì vậy nếu không có gì khác, tôi hy vọng bây giờ bạn có thể thực sự trân trọng hệ thống tuyệt vời này — hệ bạch huyết.
Nó không chỉ là một hệ thụ động.
Và như bạn còn nhớ, nó không có một máy bơm.
Vì vậy bạn cần làm những việc để giúp dịch bạch huyết di chuyển, hỗ trợ tất cả các vai trò quan trọng của nó.
Khi nghiên cứu tập này, cá nhân tôi đã rất sửng sốt trước biết bao nhiêu vai trò quan trọng mà hệ bạch huyết đảm nhiệm.
Và tôi ngạc nhiên vì mình chưa từng nghe về nhiều vai trò quan trọng này trước đây.
Và tôi nghĩ phần lớn là bởi vì chỉ gần đây, trong khoảng một thập kỷ rưỡi trở lại đây, chúng ta mới thực sự đánh giá được mức độ then chốt của hệ bạch huyết.
Chẳng hạn, ở não và mối quan hệ giữa động lực não — cơ thể và hệ tuần hoàn khiến nó trở nên trung tâm cho mọi thứ.
Vì vậy tôi rất ngạc nhiên về nó.
Tôi hy vọng bạn cũng ngạc nhiên.
Và tôi hy vọng bạn sẽ thực sự hành động để hỗ trợ hệ bạch huyết của mình vì nó cực kỳ quan trọng.
Nếu bạn đang học hỏi từ và/hoặc thích podcast này, xin hãy đăng ký kênh YouTube của chúng tôi.
Đó là một cách tuyệt vời để ủng hộ chúng tôi mà không tốn chi phí.
Ngoài ra, xin hãy theo dõi podcast bằng cách nhấn nút theo dõi trên cả Spotify và Apple.
Và trên cả Spotify và Apple, bạn có thể để lại cho chúng tôi đánh giá tối đa năm sao.
Bây giờ bạn cũng có thể để lại bình luận cho chúng tôi trên cả Spotify và Apple.
Xin hãy xem các nhà tài trợ được nhắc tới ở đầu và xuyên suốt tập hôm nay.
Đó là cách tốt nhất để ủng hộ podcast này.
Nếu bạn có câu hỏi cho tôi hoặc nhận xét về podcast, khách mời hoặc chủ đề mà bạn muốn tôi xem xét cho Huberman Lab podcast, xin hãy đăng chúng trong phần bình luận trên YouTube.
Tôi đọc tất cả các bình luận đối với những bạn chưa biết.
Tôi có một cuốn sách mới sắp xuất bản.
Đó là cuốn sách đầu tiên của tôi.
Nó có tựa đề Protocols and Operating Manual for the Human Body (Các giao thức và Sổ tay Vận hành cho Cơ thể Con Người).
Đây là một cuốn sách mà tôi đã làm việc hơn năm năm.
Và nó dựa trên hơn 30 năm nghiên cứu và kinh nghiệm.
Nó bao phủ các phác đồ cho mọi thứ từ giấc ngủ đến tập thể dục, đến các phác đồ kiểm soát căng thẳng liên quan đến tập trung và động lực.
Và tất nhiên, tôi cung cấp cơ sở khoa học cho các phác đồ được đưa vào.
Cuốn sách hiện có thể được đặt trước tại protocolsbook.com.
Ở đó bạn có thể tìm liên kết đến các nhà bán khác nhau.
Bạn có thể chọn nhà bán mà bạn thích nhất.
Một lần nữa, cuốn sách có tựa đề Protocols and Operating Manual for the Human Body.
Và nếu bạn chưa theo dõi tôi trên mạng xã hội, tôi là Huberman Lab trên tất cả các nền tảng mạng xã hội.
Đó là Instagram, X, Threads, Facebook và LinkedIn.
Và trên tất cả những nền tảng đó, tôi thảo luận về khoa học và các công cụ liên quan đến khoa học, một số nội dung chồng chéo với nội dung của Huberman Lab podcast, nhưng nhiều phần khác thì khác biệt.
Và nếu bạn chưa đăng ký bản tin Neural Network của chúng tôi, bản tin Neural Network là một bản tin hàng tháng hoàn toàn miễn phí bao gồm tóm tắt podcast, cũng như những gì chúng tôi gọi là các giao thức dưới dạng PDF 1–3 trang bao phủ mọi thứ từ cách tối ưu hóa giấc ngủ, cách tối ưu hóa dopamine, phơi nhiễm lạnh có chủ đích.
Chúng tôi có một phác đồ thể lực nền tảng bao gồm huấn luyện tim mạch và huấn luyện sức mạnh.
Tất cả những điều đó đều có hoàn toàn miễn phí.
Bạn chỉ cần vào hubermanlab.com, vào tab menu ở góc trên bên phải, cuộn xuống phần Newsletter và nhập email của bạn.
Và tôi cần nhấn mạnh rằng chúng tôi không chia sẻ email của bạn với bất kỳ ai.
Cảm ơn bạn đã theo dõi buổi thảo luận hôm nay về hệ bạch huyết và tất cả những cách tuyệt vời mà hệ này hỗ trợ sức khỏe của bạn cũng như những việc bạn có thể làm để hỗ trợ hệ bạch huyết của mình.
Và cuối cùng, nhưng chắc chắn không kém phần quan trọng, cảm ơn bạn đã quan tâm đến khoa học.
Cảm ơn.
Cảm ơn.
Cảm ơn.
Cảm ơn.
歡迎收聽 Huberman Lab 播客,我們在這裡討論科學以及可應用於日常生活的科學工具。
我是安德魯·休伯曼(Andrew Huberman),現任史丹佛大學醫學院的神經生物學與眼科學教授。
今天我們要討論的是淋巴系統。
對許多人來說,淋巴系統可能聽起來有點玄之又玄。
對另一部分人來說,提到淋巴系統可能會讓人聯想到「淋巴清除」的說法,或是一些看起來很奇怪的輕柔按摩、玉石滾輪,或是在蹦床上彈跳之類的做法。
老實說,在為這集做研究時,我得出三個我認為現在就應該指出的重要結論。
首先,你的淋巴系統對於你當下和長期的健康絕對是不可或缺的。它是一個令人驚嘆的系統,現在就在你收聽時為你服務,你需要支持它。
第二個結論是,淋巴系統有點不太顯眼、較不為人知,沒像心血管系統、腦與神經系統,甚至腸道微生物體那樣受到廣泛注意。
第三個結論是,淋巴系統──或常被泛稱為淋巴相關做法──常常背負一些不好的名聲。原因在於,健康與養生領域中許多跟淋巴有關的做法,往往看起來有點滑稽、奇怪或帶有新時代/玄學色彩。像是彈跳(rebounding)、在蹦床上彈跳或搖晃之類的做法。在某種程度上,這些看起來奇怪是因為一般人大多不會每天做這類行為。
但一旦你了解了淋巴系統的結構與功能──你很快就會了解──你就會明白為什麼像彈跳、踩水、某些特定的呼吸方式,實際上能很好地幫助淋巴系統,這些做法為何會有效,背後有真實的生理基礎。
以上就是關於淋巴系統的三個大方向,在我們繼續之前請先記住這些要點。
另一個要記住的是,淋巴系統直接影響你的外觀。等會兒你會知道為什麼如果你某晚沒睡或睡得很差,早上照鏡子時看起來會跟睡得很好時差很多。有時候你剛睡醒時看起來會跟幾小時後差很多。
很多人醒來會有眼袋、看起來昏沉、顯得老了許多,但過兩個小時後看起來又精神煥發,這些變化並不是靠化妝做成的。從眼袋、臉部沉重、眼睛疲憊、面容無生氣,到幾小時後看起來有精神、面色清爽,這一轉變完全與所謂的腦膠淋巴清除(glymphatic clearance)以及臉部與頸部的淋巴系統有關。
所以今天你將會了解淋巴系統如何運作,你會學到如何在當下及長期支持你的淋巴系統,來維護健康與外觀;你也會了解如果身體受傷,或不幸罹患癌症時,如何支持淋巴系統。在談論這些時,你也會理解為何淋巴按摩或市面上各種工具與療法會有效,或為何有些方法應該避免。
最後一點,到本集結束時你還會發現,淋巴系統是運動能促進長壽、心臟健康、腦部健康及其他眾多好處的主要原因之一。重點在於,你的淋巴系統在我們關心的當下與長期健康上居於核心位置。此外,你很快就會發現,它本身也是一個相當酷的系統。
在開始之前,我要強調這個播客與我在史丹佛的教學與研究工作是分開的。不過,它也是我希望提供免費給大眾的科學與科學相關工具資訊的努力之一。配合這個主題,本集節目包含贊助商。
好,我們來談淋巴系統,但要談淋巴系統之前,我們需要先簡單談一下血液循環系統。每個人都知道心臟是什麼:心臟是泵送血液的器官。你們很多人可能也知道心臟有不同的腔室、不同的區隔,但心臟其實有兩個相當不同的主要任務,並有兩個主要的解剖學區分讓這些功能得以實現。這些功能大致上是:將含氧血輸送到身體所有組織,包括你的大腦、脾臟,身體的每個器官與組織都需要含氧血;以及把去氧(缺氧)的血液送回心臟、再回到肺臟以重新獲得氧氣。
所以我會很簡短地以寬略的方式描述血液循環系統。我們或許應該專門做一集談心臟健康與心臟功能,將來會做。但對於不熟悉心臟如何運作的人來說,基本上心臟會把血液藉由所謂的動脈泵出。你們都聽過動脈,它們是直徑相對較大的管道。
它們那些管子的管壁可以承受很大的壓力,這很重要,因為我們需要施加很大的壓力才能把血液泵送到身體很遠的地方,像是你的指尖、腳趾以及中間的所有部位。
好。
富含氧的血液會沿著那些動脈流出,然後最終,當那些動脈接近它們需要供氧的組織時——
順帶一提,血液不只在輸送氧氣,還有葡萄糖(血糖)、荷爾蒙、不同的蛋白質、胺基酸,還有你組織需要的各種東西,不只是氧氣。
然後那些動脈會過渡成直徑較小的管子,我們稱之為小動脈。
接著,當那些小動脈接近組織,需要把所有那些東西、血液裡的好東西送出來時,
那些小動脈會轉變並開始分支成所謂的毛細血管。
你們大多數人可能聽過毛細血管。
毛細血管的壁非常非常薄,只有一層細胞厚,這讓血液中的東西,比如氧氣、胺基酸以及身體細胞和組織需要的其他物質,能夠實際從血管中通過,進入那些組織。
好。
所以大多數人想到血液系統時會想到把東西泵送出去,但我們可能沒想過那些要到達細胞的東西究竟如何從血液中進入細胞。
我剛剛解釋了那個過程。
透過一層非常薄壁的毛細血管,承載著含氧、含胺基酸、含葡萄糖的血液,那些養分和氧氣才能真正從血管──從毛細血管──進入需要它們的細胞。
好。
日後我會談到這個過程實際的力學細節,但現在我想這樣的說明就夠了。
現在,一旦那些東西到達組織,這裡所說的組織可以是腦組織、肌肉組織、肝臟組織等。
一旦那些東西進入細胞,細胞就會利用它們。
它們會使用氧氣、葡萄糖、胺基酸、荷爾蒙。
結果,細胞會產生一些廢物。
會產生二氧化碳,會有以實體碎屑形式存在的細胞廢物,會有代謝產物,會有氨。
基本上,一堆廢物會被排出那些細胞,進入所謂的細胞外間隙。
今天我會幾次提到所謂的間質空間。間質空間是你身體各種組織和器官中、細胞周圍的區域。
液體和這些廢物被排到細胞之間的那個間質空間。
所以,一旦它們到了那裡,就需要被清除出去。
它們怎麼被清除?
部分會被重新吸收到血液中,並帶走大量的水分與液體。
我還沒提到這一點,但在運送剛才提到的那些養分與好東西到細胞並到細胞周圍的間質空間時,很多液體、很多水分會從血管滲出到那些細胞和細胞周圍的間質空間。
現在,有些廢物和水分,例如二氧化碳和水等,會被血液重新帶回。那是怎麼發生的呢?
有一類毛細血管被稱為靜脈端毛細血管,好的?
我們剛剛談到把富含氧的血液送出去的動脈系統。
也有另一個系統叫做靜脈系統,它把去氧的血液帶回去,送到肺去讓血液重新氧合。
當然這個過程是和心臟配合進行的。
所以我們有把富含氧的血液送出的動脈系統(雖然偶有例外,比如有些動脈把去氧血送到肺臟,那是少數例外,但暫且不談),
然後我們有靜脈系統。
我們有這些小的靜脈端毛細血管,它們同樣只有一層細胞厚的管壁,水分、二氧化碳、氨、廢物會在那裡被重新吸收。
接著它們會從小直徑的管子──靜脈端毛細血管──流入較大直徑的管子,最終進入靜脈,將那血液、廢物與二氧化碳送回心臟和肺臟,以便重新氧合,然後再送回全身。
你可能聽過肺循環(pulmonary system)這個名詞,或者沒聽過也沒關係。肺循環是循環系統中指向肺部以氧合血液的那一部分。
好,所以我們有一個很漂亮的循環系統,富含氧的血液可以到達身體各處的組織,那些組織中的細胞可以使用氧氣、養分等,而水分、二氧化碳、氨以及其他細胞在做它們應該做的工作(不論是肝細胞、腦細胞等)所產生的廢物,會被傳回到循環系統,然後回到心臟和肺臟。
這樣那些廢物就可以被排出,例如二氧化碳會在你呼氣時被排出體外;當你吸氣時,你吸入更多氧氣,這些氧氣會結合到血紅蛋白,然後再經動脈系統送出,循環往復。
好,這是一個很美妙的系統。即使你只記住我剛剛說的 5% 到 10%,你現在至少會知道,你的循環系統會把富含氧的東西送出去,帶回的是去氧的血液,同時裡面也含有很多廢物,而且整個過程中含有大量水分。
這些都是液體、蛋白質和葡萄糖等等。但整個系統裡面有很多水分。畢竟,你的血液是液體。所以要理解淋巴系統,重要的是要知道淋巴系統就在間質空間,位於將含氧血輸送出去的動脈系統與收集去氧血及各種代謝廢物的靜脈(毛細血管)系統之間的交界處。它就在那裡,像一連串的管道,隨時準備接住多餘的液體和廢物,並把它們帶回心臟,同時在過程中對這些物質做很多非常重要的處理。
你可能會問,為什麼要有第三套系統呢?血液循環系統聽起來已經幾乎完美了。事實上並不完美,而關鍵就在於它不完美。淋巴系統負責帶走留在細胞外間質的液體,以及所有髒東西——細胞代謝產生的廢物。像是蛋白質、氨、二氧化碳等,並把它們帶回血液循環系統;但在回流的途中,淋巴系統還會做很多非常重要的事,包括檢查是否有任何污染物,也就是在稱為淋巴結的結構中檢查是否有細菌或病毒感染(你可能聽過淋巴結,我們稍後會再提到)。撇開淋巴系統的免疫監視角色不談,單就清除大約三到四公升留在間質空間的多餘液體這一點,就非常重要。
你或許會想,三、四公升真的那麼重要嗎?答案是絕對重要。為什麼?因為如果過多的液體、胺基酸和細胞代謝廢物在那些需要含氧血與養分的組織中堆積,就很容易成為感染的溫床。細菌喜歡在溫暖且胺基酸豐富的環境中繁殖。由於二氧化碳、氨與其他廢物,這些條件也易引起發炎;一旦發炎發生,組織會增生,特別是脂肪組織會變厚,皮膚也會變厚,並開始變成慢性發炎。你信不信由你,這種情況相當常見:在肥胖者很常見;在活動量不足的人也很常見——我們稍後會討論為什麼會這樣。
淋巴系統基本的排液角色,對於把間質空間中的液體排走,是每個人都該關心的,不論健康與否。所以即使你不肥胖,也需要讓你的淋巴系統運作順暢以清除那些東西。淋巴液有點黏稠,因為裡面除了水之外還有其他物質:各種廢物,通常不會含紅血球,但常含少量白血球,還可能帶有其他成分。我們需要把它清除掉,所以它是半黏稠的——不是非常流動,也不是凝膠,介於兩者之間。我們必須把它清除,否則身體很快會出現局部或全身性的發炎;如果大腦內的淋巴沒有被清除,會出現所謂的「腦霧」。會導致認知功能受損,而因大腦組織淋巴清除不足而產生的腦霧來得非常快,甚至只要一晚睡眠不佳就會出現,而且程度很嚴重。如果你曾經有過腦霧的經驗,那真的是很糟——無法抓住或維持一個念頭、處於半睡半醒的狀態,然後因為這情況感到焦慮,這是很嚴重的。
因此,淋巴系統僅僅將細胞外間質中的水分、二氧化碳與廢物清除掉,這一點就至關重要。在談淋巴系統的免疫監視角色之前,我想先談你可以做些什麼來促進這些細胞外液及其廢物的收集與排流。
我想先稍作休息,感謝我們的贊助商之一:Element。Element 是一款電解質飲料,成分齊全且不含多餘成分。也就是說,它包含必要的電解質──鈉、鎂與鉀,比例正確,且不含糖。適當的補水對腦部與身體功能至關重要,即使是輕微的脫水也會降低你的認知與體能表現。此外,攝取足夠的電解質也很重要。電解質(鈉、鎂、鉀)對於身體所有細胞的運作都非常重要,尤其是神經元(神經細胞)。飲用 Element 可以很容易確保你攝取足夠的水分與電解質。
我的一天常常開始得很快,意思是我得馬上開始工作或運動。為了確保我有足夠的水分和電解質,我一早起床就會喝16到32盎司的水,並把一包 Element 溶在裡面。在任何運動期間,尤其是炎熱且大量出汗的日子,我也會喝溶於水中的 Element。Element 有很多好喝的口味——說實話我都喜歡:西瓜、覆盆子、柑橘,我特別喜歡檸檬水口味。如果你想試試 Element,可以到 drinkelement.com/Huberman,購買任一商品即可領取免費樣品包。
本集也由 David 贊助。David 做的蛋白棒與眾不同:含有28克蛋白質、僅150卡路里,且不含任何糖。
沒錯,每條含 28 公克蛋白質,而且熱量的 75% 來自蛋白質。這比緊追在後的蛋白棒高出 50%。這些來自 David 的棒狀點心也非常好吃。現在我最喜歡的口味是新出的肉桂捲口味,但我也喜歡巧克力碎片餅乾麵糰口味,還有鹽味花生醬口味。基本上我喜歡所有口味,都很好吃。
還有一個大消息,David 棒現在又有現貨了。因為太受歡迎,它們曾經斷貨好幾個月,但現在已經補貨了。吃一條 David 棒,我就可以在一份點心的熱量下攝取到 28 公克蛋白質,這讓我很容易達到每天每磅體重一公克蛋白質的目標,而且不會吃進過多熱量。我通常在大多數下午會吃一條 David 棒,外出或旅行時也會隨身帶著,因為它們取得足夠蛋白質非常方便。如同我提過的,它們非常好吃,而且含 28 公克蛋白質、僅 150 卡路里,飽足感很夠,所以當做兩餐之間的點心也很適合。
如果你想試試 David,可以到 Davidprotein.com/Huberman。再說一次,是 Davidprotein.com/Huberman。
好,現在我們來談談淋巴系統,重點放在淋巴管,基本上它們就是管子。不同位置的管子大小不一,取決於身體在哪裡以及需要達成什麼功能。但有一個非常關鍵的重點,大家應該知道。我們花了很多時間關注淋巴結,當然淋巴結非常重要。去看醫生,你說不舒服,他們會去摸你的淋巴結。我待會會解釋他們為何那麼做。他們會摸下顎下方,也許你曾經在腿與腹股溝交接處有過腫大的淋巴結,還有腋下。你偶爾會感到腫脹或隱隱作痛。順帶一提,那種隱痛或腫脹並不一定代表全身性感染,可能是,但不一定。等下我們會談淋巴結的功能,但就我看來,淋巴管並沒有得到足夠的重視。
你的全身到處都有這些淋巴管分布,從你的小拇趾、所有腳趾和足部開始,身體任何組織都需要血液、氧氣和養分,而那裡的細胞會產生代謝廢物。有部分組織液會滯留在組織間隙,無法回到血管系統,因此到處都需要淋巴管。你的大腦需要,皮膚需要,脂肪組織需要——到處都需要。如果我把整個身體的淋巴管畫成一張地圖,它看起來就像到處都是義大利麵條一樣。淋巴結就是那些較大的區段,某些淋巴液和其中的物質會暫時被儲存、監測是否有感染,然後再被轉送。我們之後會回到這個部分。
淋巴管有一個非常重要的特性,就是它們是單向的管道。液體只能朝一個方向流動。這種單向性在思考如何促進淋巴引流與淋巴流動時非常重要。當我說淋巴流動,我真正的意思是組織間隙(細胞外空間)中的液體進入這些淋巴管,有時人們會稱它們為淋巴導管,但那其實是另一個專業術語,是指別的東西。淋巴液會進入這些淋巴管,再經由這些管道回到靜脈血液循環,會發生各種有益的事,我們等下會談到。
它們是單向管道。想想看,例如你腳部累積的淋巴,會進入朝向心臟方向的管道;液體必須往心臟方向流,因為最終這些東西需要被倒回靜脈血液循環,經循環處理、氧合等,廢物也要被清除。再加上有重力這個一直向下拉的力量,而淋巴管要努力把淋巴——一種稍有黏性的液體——往上送向心臟。你的手和手臂也有淋巴管,重力當然也會向下拉扯它們內的液體,腦部也是如此。
現在,有一個淋巴系統與心血管系統不同的關鍵特徵:淋巴系統沒有一個幫浦。在心血管系統中,你有一個心臟這個幫浦,能產生大量力量將血液送出動脈再回流靜脈,心臟提供很多機械力量。淋巴系統完全沒有這個;它本身是一個被動系統,沒有幫浦,而且一直在和重力對抗。所以淋巴如何在這些淋巴管中移動?大自然想出了一個聰明的解決辦法:其實是你的身體運動會產生淋巴的流動,從下半身往上、從上半身往下、或從手臂和指尖往身體中心流動,最終回流到靜脈血液循環。
這一點非常重要:關鍵在於你的肌肉在動,而不一定非要是阻力訓練(雖然阻力訓練也會有幫助),而是那種低強度的肌肉收縮——像你走路、由坐到站再坐下,或做些微小的微動作時會出現的那種收縮。
但確實是身體大肌群的活動,特別是腿、軀幹和手臂的運動,會把淋巴液推動起來,因為淋巴管可以非常淺表,緊貼在皮膚下面,離表面非常近。淋巴系統也有我們稱為淋巴毛細管的小口徑結構,但在較深的組織中靠近肌肉處,還有較大口徑的淋巴管,並與所謂的筋膜密切相關。
我知道有些人聽過筋膜,有些人可能沒聽過——如果你曾經處理過一塊牛排,你會看到一層不是脂肪的白色纖維狀薄膜,幾乎可以從肉上剝下來;你的肌肉就是被筋膜包裹著,而那些深層的淋巴管與筋膜和肌肉系統緊密相連。所以當你走路或跑步、也可能是運動,但即便只是日常活動,淋巴液都會被帶回心臟,回流到血液循環。希望你能開始理解淋巴系統的組織邏輯。
自然界利用運動作為推動淋巴液流動和促進淋巴引流的方法。你要的是淋巴引流──把那些液體從細胞外空間拉進淋巴管,然後送回到心臟。正如我之前提到的,這個過程中還會發生許多其他好事,例如免疫監視的作用。
談到具體做法時,鼓勵淋巴引流(這是好事)以及維持淋巴系統的一般健康,其中最重要的方法之一就是確保你每天有足夠的活動量。你不希望淋巴在那些管道裡停滯不動,特別是當裡面含有污染物時。我們近來常聽到每天需要一萬步,或也有人說七千步,或者只要三千步。沒有人能給出一個放之四海皆準的單一答案,因為這取決於你想要支持的是哪個系統──心血管系統、大腦系統等。但我認為一個不錯的目標是至少每天走七千步。
我家裡恰好有幾個樓梯,雖然不是很多,但如果我一天要上上下下那些樓梯很多次,那就很好,這和在平地上散步有些不同。有時一天會走到一萬二千步,或如果我在一個新城市觀光走了很多路,甚至兩萬步。我確實努力每天達到足夠的步數,你會發現如果每天步數不夠,身體會感到有點遲滯。如果你因為旅行而久坐,應該盡量在機場多走動。理想的話,爬樓梯而不是搭自動步道或手扶梯。如果你能做到,很多步數會讓你感覺比較不酸、不那麼遲滯。我們在缺乏活動時感到能量下降,部分原因就是因為淋巴液流動變慢並累積所致。
要記住,淋巴液本身不是「壞的」,但它包含許多廢物,你不希望它們長時間滯留在局部組織。我稍後會強調這點,當我們談到在人們接受例如癌症治療時發生的淋巴水腫:為了試圖根除入侵淋巴系統的癌細胞,醫療上可能會刻意破壞病人的淋巴結和淋巴管。那種情況下會造成組織大量腫脹,可能很痛,組織可能壞死、感染和發炎,並導致各種局部和全身性的問題,當然外觀上也很不好看。
動起來、動起來、再動起來,這是促進淋巴流動的方法。走路是一種方式。是的,心血管運動對此非常有幫助。稍後我們會談到心血管運動對心臟的具體好處。有個小提示:是透過促進淋巴管的生長。你知道嗎?有氧運動對心臟的大部分益處,是因為運動刺激了淋巴管的生長與健康,而不是直接作用在心肌細胞上。這部分我們會再回來談。
走路很棒;有氧運動也很好。現在大家常被告知需要大約150到200分鐘的所謂 Zone 2(區域2)有氧運動。有人爭論高強度間歇訓練是不是更好。老實說,我覺得都很好,都很優秀。但這些都無法取代在日常生活中盡可能多的活動量。
我自己是做辦公桌工作,主要在做研究或播客內容的研究。以前在實驗室做實驗時,我會經常站起來、四處走動。我現在已經50歲了,隨著年歲增長,我發現自己自然會少動一些,所以我做更多的運動補足。但如果你白天就動得多,那很好。吸塵、打掃,這些對你的淋巴系統都很有幫助。
現在也是談論一些外面標榜的、有點奇怪做法的合適時機。
我不是說這些人很傻,但你知道的,當有人談到像是搖晃身體、上下跳動或是反彈、在小型跳床上跳時,可能看起來有點怪。我得承認,我有個小型跳床,早上會跳一跳。我覺得很好玩。而且事實證明,這對你的淋巴系統非常有益,像是在水中踏水也是。游泳對淋巴系統也很棒,已有很好的研究顯示這點。
你可能會問,為什麼上下跳會把淋巴液往心臟方向移動,畢竟我是在往下跳,這不會把液體往重力方向壓下去嗎?我小時候常去 7‑Eleven 買 Slurpee,我們想把更多 Slurpee 倒進杯子裡,但杯子放不下,就會把杯子壓彎來壓冰塊,結果會被罵「不要壓 Slurpee(Slurpee stamping)」。我們還是會繼續這樣做。我現在不喝 Slurpee 了,但當時我們是把冰和液體往下推,好裝更多進去。那為什麼反彈、在小型跳床上跳,或甚至只是搖一搖、跳一下,會把液體往上帶,而不是往下壓呢?啊,因為淋巴管是單向的。當你晃動淋巴液時,它會向上、向上、向上流。
還有另一個能大幅促進淋巴流動的方法,對外觀有幫助,也會讓人感覺更有活力,下肢比較輕盈。如果你曾感覺下肢非常沉重,可能有各種原因:可能與血管系統有關、可能是腿部訓練過度,但幾乎總有部分原因是因為沒動夠,導致淋巴液在組織間隙或淋巴管內堆積。改善淋巴流動、加速淋巴引流的一個最有文獻支持的方法,實際上是透過呼吸。
剛聽到這說法時,我也想,喔不,又要談呼吸練習了。我的實驗室研究過呼吸練習(即呼吸生理學),確實很有威力。但你知道的,呼吸練習這領域常有各種名稱和做法,會顯得有點反主流、心靈新時代或「生物駭客」的味道,這不是我偏好的風格。重點是,在淋巴管網絡中,有些管比較大,腹部有一個特別大的腔室叫做乳糜池(cisterna chyli)。乳糜池是淋巴管的一個囊狀擴張,裡面含有大量淋巴。我們還沒談到淋巴液如何回到靜脈系統並匯入血液等,但乳糜池就像是許多回流淋巴液的水槽或集水處,尚未進入血液循環的淋巴會在這裡暫留。
事實上,最能促進那些已經經過檢查(例如排除感染)並從組織間隙被移出的淋巴液回到血液循環的方法之一,就是所謂的橫隔膜呼吸(也就是腹式呼吸)。原因很簡單:當你做腹式呼吸——吸氣時腹部向外隆起——橫隔膜這塊位於體內的肌肉會向下移,肺部膨脹,理想情況下腹部會稍微鼓起。我們通常不建議用抬胸、撐肋骨的方式呼吸(雖然肋間肌和肋骨也能協助呼吸),但你不應該總是用胸式呼吸。吸氣時腹部向外,就是在做橫隔膜呼吸。
橫隔膜呼吸會在乳糜池(這個淋巴儲存處)和靜脈血液之間產生壓力差,因為兩者的壓力不同。所以如果你做幾回合的腹式呼吸——我說的回合就是幾個呼吸:深深吸氣讓腹部鼓起,然後吐氣——你就會大大促進淋巴從淋巴管通往血液的流動。早上醒來做兩三次、下午或晚上做兩三次,或任何你記得的時候做幾次,都會很幫助淋巴引流。這在你被困在飛機上或辦公桌前,沒辦法自由活動時尤其重要。因為另一種推動淋巴流動的方式是靠低強度的肌肉收縮,但如果你被困在座位上就做不到。所以每天刻意做幾次腹式呼吸,會大幅幫助淋巴液的移動與排流,實際上也可能在外觀上有所改善。
這其實可以真正減少下半身組織的腫脹,因為當你疏通乳糜池(cisterna chyli)時,就會讓從腿部和其他部位回流的淋巴也能向上移動,對吧?因為你是在為它們創造空間,讓淋巴可以進入那些現在變得空蕩的管道。
所以,像是彈跳(rebounding)、在泳池踏水或游泳,都是促進淋巴引流的絕佳方式。我是說,這可能是最有效的方法之一,原因就在於水的物理性質如何作用於皮膚表層那些淋巴管。你知道,當你游泳時,皮膚會有一種剪切運動。你可能不會注意到(除非用慢動作攝影機),但皮膚會出現波動,而位於皮膚下方的那些非常細小的淋巴毛細管,會被這種表面剪切的運動擠壓並推動。
游泳很棒,但有時不容易找到泳池。一個很有趣的做法是到池底蹲下,再用力蹬離池底、吸一口氣、再往下潛再蹬上來、再吸一口氣。如果你看過衝浪好手萊爾德·漢密爾頓(Laird Hamilton)和他的妻子蓋比·里斯(Gabby Reece),他們發展了一套叫做 XPT 的工具與訓練法。我並未與 XPT 有任何正式關係,但他們確實針對一般健康與運動表現設計了一整套訓練,也會改善淋巴引流,幫助體內下方淋巴向上通行。
你可以把在池底蹬跳的物理作用想像成做深蹲、吸一口氣然後再下去再起來——這幾乎就是我們討論淋巴液向上回流至心臟時所要達成的效果。不過大多數人沒有泳池可用,所以低強度的肌肉收縮(像散步)、橫膈膜呼吸也很有幫助。如果你想買個迷你彈跳床(rebounder)或小型蹦床,這也蠻有趣的——我自己覺得很有趣,但不太方便攜帶。若你早上在公園看到有人做太極類的動作,常會包含一些晃動或抖動,雖然看起來有點滑稽,但其實有明確的結構功能基礎,說明這類動作確實有效。
沿著這個脈絡,如果你去查「淋巴按摩」(有時稱為手動淋巴引流),會發現名稱很多。要記得,有大量高品質的同儕評審研究主要在治療淋巴水腫(例如在癌症情況下清除淋巴堆積)方面探討這些手法,研究多到不勝枚舉。我在節目說明中連結了一些研究,反覆顯示這確實可以成為一個很有用的做法。
另外也有藥物正在開發用來幫助清除淋巴液,針對所謂的淋巴水腫。其實史丹佛醫學院有實驗室正在努力研究,他們已經找到一些分子角色,能在淋巴水腫情況下幫助淋巴液排出。我會提供一個有趣討論的連結,如果你有興趣,或認識正在接受癌症治療並受淋巴水腫困擾的人,這會很有幫助。
淋巴按摩是很普遍的醫療做法。關於淋巴按摩,有幾點你應該知道。我自己做過淋巴按摩,印象最深的是手法非常輕柔——這不是深層組織按摩。淋巴按摩刻意地較為輕柔,有時會從一種向上推、沿著皮膚推移的手法轉換。對於專業從事這項工作的人,如果我描述得不夠精確,請見諒。我接下來要強調的是,真正有技術的人應該來做這件事。不過你也可以替自己做自我淋巴按摩,網路上有相關教學。
通常的流程是,人們會相當輕柔地摩擦皮膚,執行時常被鼓勵比自己想像中更溫和。接著通常會有些拍打或輕敲的動作,對不熟悉的人來說看起來有點奇怪,但考慮到淋巴毛細管直徑極小,這些手法其實很合理。你不想在皮膚表面用力按壓,因為那會使淋巴毛細管塌陷,甚至在某些情況下破裂。因此,深層組織按摩與我們談的淋巴按摩是相反的,這也是為何當人們談到刮痧或玉石按摩棒(jade roller)時,會覺得有點玄乎;重點其實在於施加的是溫和的壓力。
我認為很重要的一點是,關於淋巴按摩的方向以及從哪裡開始、在哪裡結束,外面有很多不同說法,這點其實很關鍵。因為你絕對不想去擠壓或用力按壓淋巴結,特別是淋巴結內常常有正在被免疫系統對抗的感染。換句話說,直接按摩淋巴結應該交給專業人員來做,在很多情況下,專業人士會告訴你這通常不是個好主意。因為淋巴結內正發生著感染與免疫反應的交戰,那些東西需要由你的免疫系統來清除。我們這裡談的是按摩淋巴管,而不是淋巴結。
所以,我們已經談過幾種可以改善淋巴引流的做法。
我們已經談到一些乍看之下可能覺得奇怪的做法,但當你理解淋巴系統的結構與功能後,這些做法就完全說得通了。我想再多說一點淋巴系統如何被組織化,讓你能夠運用任何做法(包括我剛才提到的那些,以及我接下來幾分鐘還會多談的一些),以便引流你身體和/或臉部想要或需要排出的淋巴堆積。
我們早已知道有一些方法可以改善睡眠。這包括可以服用的東西,例如 magnesium threonate(鎂 L‑蘇氨酸鹽)、茶氨酸(theanine)、洋甘菊萃取物和甘胺酸(glycine),以及較少為人所知的番紅花和纈草根(valerian root)。這些都是有臨床支持的成分,能幫助你入睡、維持睡眠並在醒來時感到更有精神。
我很高興與你分享,我們的長期贊助商 AG1 剛推出了一款新產品叫 AGZ,一種夜間飲品,旨在幫助你獲得更好的睡眠並讓你醒來時感到非常神清氣爽。過去幾年我與 AG1 團隊合作,共同研發這個新的 AGZ 配方。它把最能支持睡眠的成分以正確比例整合在一包好喝的混合粉中,省去了你在茫茫補充品海洋中摸索、試圖找出合適劑量與適合你的產品的複雜性。據我所知,AGZ 是市面上最全面的睡眠補充劑。我會在睡前 30 到 60 分鐘服用。順帶一提,很好喝。而且它大幅提升了我睡眠的品質與深度。我既有主觀的睡眠體驗,也有用睡眠追蹤數據做支持。我很期待大家試試這個新的 AGZ 配方,享受更好睡眠帶來的好處。AGZ 有巧克力、巧克力薄荷和混合莓果口味。如前所述,都非常美味。我三種最喜歡的大概是巧克力薄荷,但我真的都很喜歡。如果你想試試 AGZ,可以到 drinkagz.com/huberman 取得專屬優惠。再說一次,是 drinkagz.com/huberman。
好,現在你對淋巴系統應該有個畫面了,對吧?它是一堆管道、血管,收集這些液體和其中的廢物,往回朝心臟走,把那些東西送回靜脈血管,讓它們能再次被血液帶回去重新供氧。有幾個很重要的特徵關乎它如何回到血液,如果你了解了,就能促進你自己的淋巴健康,進而提升整體健康。
如果你曾經看過關於淋巴系統或淋巴引流、淋巴按摩或任何與淋巴相關的東西,你會看到這個區域。事實上,在今天整集節目中我一直在指這個區域。對於只在聽的朋友,我指的是鎖骨區、上胸部以及頸部與胸部交接的地方。這個區域非常重要,因為淋巴液就是在這裡回流與血液匯合。記得那些液體原本來自血液,跑到組織間隙,可能本可以在組織中重新回到血液,但沒有被重新接回。淋巴管把它們收走,可能是在你腳底、肝臟、脾臟,甚至大腦的某處。現在它必須回到血液中。那怎麼發生呢?
你有兩條導管,對吧?生物學上我們對管子有很多名稱。你有兩條導管:右側淋巴導管(right lymphatic duct),在右邊;左側淋巴導管則是位於左邊的胸導管(thoracic duct)。如果你在臉或身體畫一條中線,然後往右邊延伸到肩膀及其下方,右側臉、右臂、右側上半身大致都會排到右側,也就是右側淋巴導管。那條導管會收集所有那邊的淋巴液,然後把它倒回靜脈血流——它會在那裡與靜脈匯合。實際上那是一條不算小的血管,負責把去氧的血送回心臟,而淋巴就是倒入那條血管。
你身體其餘的部分──左右兩隻腳、左右兩條腿、軀幹(也就是我剛才沒有說到會流向右側導管的那些區域)、左臂、左側肩膀等等──都會排到左側胸導管(通常簡稱為胸導管),然後在那裡與靜脈血流匯合。淋巴系統在把淋巴液送回心臟之前會注入的靜脈叫做鎖骨下靜脈(subclavian veins)。你左右各有一條,顧名思義,它們就在鎖骨下方。你有鎖骨(就是俗稱的領骨或鎖骨),而在鎖骨下方就是這些血管,把去氧血和其他需要心血管系統處理的東西送回心臟。淋巴流入鎖骨下靜脈是主要的引流位置,所以這些是把淋巴液注入較大血管的重要終點。
記住,淋巴系統是一個單向系統:自你的腿部向上、從手臂流入與流出、經過乳糜池(cisterna chyli),然後把所有的淋巴液倒回你的血液供應系統。
這就是為什麼在大多數鼓勵淋巴流動、或一般所說的淋巴按摩的作法中——不論是為了淋巴水腫還是純粹為了美容——你常會聽到人們先建議做些輕柔的摩擦,接著是輕拍,最後可能在鎖骨周圍逐漸加到稍強一點的拍打。非常重要的是要從輕觸開始,然後慢慢轉向較有力的觸感,但也不要太用力,因為你不希望把鎖骨周圍的淋巴管壓扁。淋巴管非常細小,你不想把它們壓壞或捏住,否則淋巴液就無法通過。
所以通常會有這樣一個過程:由非常輕的觸碰和輕柔的摩擦或剪切皮膚開始,然後可能是非常輕的拍打以促進液體移動,接著才是稍微更有力一些的拍打——其實並不是那種甩巴掌式的拍擊,而比較像是對皮膚的拍打(padding)。幾乎在所有的淋巴按摩流程中,無論該流程是用於癌症治療環境下的淋巴水腫,還是純粹為了美容,幾乎都會鼓勵促進來自淋巴池(cisterna chyli)處的淋巴液流動,因為那裡是淋巴系統回流入血液供應前的一個主要儲存庫。
人們會討論從哪裡開始做這些淋巴按摩——這是一整個領域。坦白說,我看到過不同的意見。有些人說要從遠端肢體開始,也就是由手指與手往內推;另一些人則說應該先向下到腿部,再從腿部向上推。這方面有很多爭論。我認為若從淋巴系統的力學來看,有幾件事是明顯的:你不應該使用強壓,這不是深層組織按摩。在某個步驟,你會想要包括促進來自鎖骨區域引流的動作(上述所有理由都會說明)以及促進來自淋巴池的引流。至於下肢與上肢,從外向內的進程是很合理的,但具體順序會依執業者而異,甚至不同的研究也採用不同方法。我不太確定這個順序是不是非常關鍵。
看似很重要的一點是不要去壓迫或強力推壓淋巴結,因為你希望淋巴液在淋巴結內停留一段時間,讓免疫系統能夠檢視(surveil)那些淋巴液,判斷是否真的有細菌、病毒感染或其他需要免疫系統處理的污染物。
我們花幾分鐘討論一下淋巴系統的免疫功能。對大多數人來說,提到淋巴系統就會聯想到免疫系統,這是因為幾乎任何曾經感冒或罹患其他病毒感染的人,都有過淋巴結腫大或略感疼痛的經驗。這種情況通常發生在喉嚨或下顎周圍。如果你去看醫生、說你不舒服,醫生會先輕輕觸診,摸摸你耳後、下頷線以及喉嚨,有時也會問你腋下或腹股溝是否有腫大的淋巴結。你甚至可能自己能感覺到那種腫脹。那種腫脹反映的是淋巴液在所謂的淋巴結中累積。淋巴結是沿著淋巴管出現的囊狀或膨大處,淋巴液以及淋巴液中的成分會被困在那裡,暫時儲存,而不是直接通過那些單行道般的管道流走,然後由免疫系統進行監視。
為什麼以及如何被免疫系統監視?首先,記得當你的細胞在活動時——例如肝細胞、腦細胞、肌肉細胞——在執行功能時會消耗養分和能量(如葡萄糖)、消耗氧氣、使用胺基酸、依賴荷爾蒙等,同時也會產生廢物。它們會產生細胞碎屑、產生氨、產生二氧化碳等。我們之前已經列出過一些,但請記住那些細胞是靠血液供應來取得養分,而外來物質會透過你所呼吸、攝入或接觸的東西進入血液。例如你可能吸入病毒,食物中可能有細菌,或是接觸到某些東西導致細菌透過皮膚裂傷進入血液供應,像被咬或用帶菌的刀割傷等情況。這類外來物或污染物會出現在血液中,其中一些會滲到細胞間隙,有些會被淋巴系統帶走。你體內細胞產生的廢物也會如此。淋巴結就是免疫系統可以檢視這些東西的地方。
我所說的「免疫系統檢視」是指在淋巴結內有免疫細胞,例如T細胞和B細胞。之所以稱為T細胞,是因為T細胞在胸腺(thymus)中成熟;胸腺在你年輕時(嬰兒和兒童期)是很明顯的一個結構,隨著年紀增長你會逐漸失去胸腺組織,到四、五十、六十、七十歲時,胸腺組織可能已經幾乎不存在了。
你有 T 細胞,也有來源於骨髓的 B 細胞。
這些是不同類型的淋巴球,不同類型的白血球。
這些又是不同的分類。
所以我在講的是淋巴球、白血球、T 細胞和 B 細胞,這些不同的子類會進入淋巴結,然後檢查有沒有細菌、病毒或其他可能需要免疫系統處理的外來入侵者。
此外,你還有會到全身巡邏的細胞,像是巨噬細胞、樹突狀細胞──名字本身不必太在意──它們在尋找外來入侵者。
同樣可能是病毒、細菌、真菌,甚至是以某種方式進入你體內的異物。
它們會把這些東西「呈現」給淋巴結內的 T 細胞、B 細胞和其他免疫細胞,讓 T 細胞和 B 細胞透過一個需要時間的程序產生抗體來對付那些入侵物,明白嗎?
我在之前的集數有談過免疫系統。
你有一個先天免疫系統,這是一種對各種外來入侵者的通用反應,會造成局部發炎、腫脹,有時對病毒會出現一些症狀。那種反應很通用,比如覺得鼻子塞、沒精神、有點頭痛或胃痛之類。
然後你有適應性免疫系統,它會辨認外來入侵者的特定表面,產生抗體去結合並中和那些特定表面和其性質,從而中和入侵者。
所以有先天免疫系統和適應性免疫系統。
在你的淋巴結裡,基本上匯集了很多不同類型的免疫細胞,評估淋巴液中流經的東西,而淋巴液當然反映了血液中的情況。
記得,血液供應為細胞提供氧氣和養分。很多被擠到間質空間的體液——每天大約 20 公升,其中約 16 到 17 公升會被重新吸收到血液循環中,但有一個相當的部分,約 3 到 4 公升,會進入淋巴系統,反映全身循環系統中的情況。
這些淋巴結就是評估淋巴系統中內容、以判定你體內是否出現不該有或需要被清除的東西的地方。
所以淋巴系統(到目前為止我們多半把它當作引流系統來談)其實還有第二個功能,是個多工系統:它也扮演免疫系統的角色,評估淋巴中的內容,從而反映血液和整個身體的狀況。
我們的下巴、耳後、後腦(枕部)以及頭後下方,也有淋巴結;我們在膝後、腹股溝、肘窩內側也有淋巴結。淋巴結分布幾乎遍及全身。
你不會在身體表面連續看到它們,但每個區域都需要被監控,所以沿著淋巴系統到處都有這些檢查點,讓病毒、細菌和其他外來入侵者可以被免疫系統評估並對抗。
那是否代表如果你左側腋下淋巴結痛,左手臂就一定有問題?不一定,因為淋巴引流的方式不是那麼單一。
不過,很多腋下淋巴結痛的人會去揉它,這很合理。疼痛系統的工作原理會讓我們有本能去揉,對疼痛處施加一個較廣泛分布的中等壓力,實際上會使該處的一些疼痛反應減弱。所以像揉小傷口,我們並不是小時候學來就無意義地揉;它確實會抑制傳遞疼痛的某些神經,所以這就是為什麼會有這個反射。
但你要注意不要擠壓淋巴結或對它們施加太大壓力。因為免疫系統正在那些淋巴結裡對抗東西,或是在評估是否需要由免疫系統來消滅某些東西。
有時淋巴結會因為腫脹而有些疼痛,這不一定代表感染。當然可能是感染,但不一定。如果同時伴隨症狀,例如鼻塞、倦怠等,很可能你在跟某樣東西打仗。如果你發現淋巴結特別腫脹,而且你最近並沒有做像是很劇烈的運動或睡眠不足, 那麼你可能正處在可能快要生病的警戒線上,應該採取一些措施,多休息、多補充水分,那幾天最好不要做太激烈的運動。
我們在之前的集數談過這點:如果你只是有點累但還沒生病,運動可能有幫助;只是一晚睡不好,運動也會有幫助;但如果連續兩晚睡眠不足,就絕對不該做高強度運動,因為你可能會因此生病。
所以那些疼痛的淋巴結是你身體正在抗爭的警示,表示免疫細胞被招募到那個區域,淋巴液會在那裡停留較久,因為免疫系統正在嘗試反擊。所以你應該注意,但不要去擠壓那些淋巴結。
順帶一提,這應該早一點說明作為一個總體主題。
如果你曾做過深層組織按摩,對吧?
你可能會注意到按摩後,即便你不是面朝下躺在那個有臉孔、會稍微壓迫呼吸的環狀支撐裡面,呼吸有點受限,那種東西其實也沒那麼糟糕。躺著趴著做按摩其實還蠻舒服的。但如果你做過深層組織按摩,之後可能會發現臉有點浮腫、感覺有點發炎。他們常會說,啊,記得多喝水。
事實上,深層組織按摩會促進那些較深淋巴管的流動,並可能把淋巴較早推進淋巴結,使得某種程度上會產生發炎反應,不是嚴重的,而是輕微的。通常如果你起來走動一下,幾小時內就會消退。再次強調,這是透過溫和地促使淋巴流動,讓它如同應該的那樣被推動通過。
重點是,淋巴結是對抗感染的場所。你不希望把東西比正常情況推得更快,但你也不希望淋巴在淋巴結滯留太久。避免長期滯留的方法就是維持整體淋巴循環的運作。我們之前討論過可做的方式。
早些時候在談到淋巴水腫(通常指下肢腫脹)時有提到,例如在接受乳癌或其他癌症治療、淋巴結被化療或放射治療刻意破壞的人,就可能發生淋巴水腫。那是因為癌細胞確實會進入淋巴結並在那裡增殖。我們常聽到癌症「轉移到淋巴結」。這也是為什麼常在癌症擴散前或早期將淋巴結移除,以試圖阻止癌細胞向其他組織更廣泛的遷移或所謂的轉移。
淋巴系統會被這樣針對,是因為淋巴系統處於一個能分布各種東西的位置,包括可能在其他組織進一步增殖的壞東西,例如癌細胞。因此淋巴結和淋巴管常會在癌症治療中被有意破壞。其結果就是引流減少,導致所謂的淋巴水腫。
淋巴水腫也可能由其他原因引起,並有不同分期。其實已經被劃分出期別,我會提供連結,大致上有第一期、第二期、第三期和第四期。簡單說明一下,第一期是無症狀的,所以淋巴系統有些異常流動,但未必會在組織中看到明顯的液體堆積,可能只有輕微腫脹。到了第二期,你會看到因為淋巴液堆積而造成的腫脹;如果把那個肢體抬高,腫脹可能會消退。例如腳踝有腫脹,把腿抬高二十或三十分鐘後消失,那就是所謂的第二期淋巴水腫。第三期和第四期則是較為永久性的腫脹,也就是在間質空間或細胞外間隙中有液體和廢物的累積。那時問題就開始顯現,因為這些液體和廢物的堆積會引發局部免疫反應,進而導致上層組織增厚,反過來又使得清除廢物更困難,整個情況開始惡化。
這對接受癌症治療、其淋巴管或淋巴結被刻意破壞的人來說尤其成問題,所以這些人常需要相當程度的淋巴手法引流或按摩(有時就是這麼稱呼)來促進淋巴液的移出。如前所述,目前也有藥物在開發中,試圖用非手法的方式治療淋巴水腫,但這還在發展階段。不過這方面的希望很大,因為並非每個人都有機會接受適當的淋巴按摩。淋巴引流是癌症治療與照護中非常重要的一環。
即使是輕微的淋巴水腫,我們也都應該留意。這表示即使你不是在接受癌症治療,也應該注意是否出現因淋巴水腫而導致的肢體腫脹。稍微腫一點沒關係,你把腳抬高就好。我們稍後會談到幾種幫助身體清除這些堆積的方法。但要知道,淋巴水腫的累積會引發多種問題。首先,間質液中堆積的廢物因為淋巴引流不足會造成局部發炎,進而可能擴散成較廣泛的發炎。此外,該處組織會因發炎而增厚,組織增厚又會導致該處細胞的氧供降低,也就是缺氧。這樣一來,更多細胞得不到所需的氧氣,整個惡性循環就開始了。
我並不是要嚇唬任何人,但你確實應該採取措施,促進從間質空間到淋巴系統的液體與廢物的清除。我們之前談過一些可行的方法。順帶一提,還有一些更精密的工具,例如壓縮靴。如果你曾搭過飛機、跑很多步、或是長期大量使用下半身或上半身組織,就可能接觸到這類設備。
如果你曾經跑過 10 公里、半程馬拉松或全程馬拉松,第二天雙腿的沉重感、酸痛,我強烈建議你下水在泳池裡踏水、做些輕度游泳。
同樣地,不要做劇烈運動,但壓縮靴(或稱氣壓恢復靴)可以非常有幫助,因為它們會充氣壓縮下肢,然後以脈衝方式推動下肢,將淋巴液往引流系統方向移動,返回靜脈血液循環。
這類淋巴引流靴可能非常非常有用。它們有一定成本,但如果你能使用到,效果很好。
如果沒有這類設備,盡量多走動、把雙腿抬高,做任何能促進淋巴流動的事。你不希望過多的液體與代謝廢物在間質空間中長時間堆積。
如果你長期過度使用某一組織(例如肌肉),那裡就會累積大量的細胞代謝廢物。
這也把我們帶到所謂的 glymphatic 系統,簡言之就是大腦的淋巴系統。事實上,這個系統是如此美妙,我和其他人都很高興在 2012 年終於證實大腦也有淋巴系統。
我不喜歡這個命名方式。我不喜歡這個品牌化的名稱。是的,膠質細胞(glia)參與其中,但稱它為 glymphatic 系統會讓人誤以為它完全不同於其他淋巴系統,事實上它只是與身體其他部位的淋巴系統有些許差別。
我認為這個所謂的 glymphatic 系統──也就是大腦的淋巴引流系統──對我們所有人都非常重要。如果你能稍微了解它的設計和結構,有一些非常直接的做法(我們稍後會討論)可以讓你減少腦霧、早晨臉部腫脹、眼下浮腫等情況,並且普遍提升清醒度與認知功能。這些改善會進而影響我們對維持健康各方面的認知與行為。
我想稍作休息,感謝我們的贊助商 Eight Sleep。Eight Sleep 製造具備冷卻、加熱和睡眠追蹤功能的智慧床罩。確保睡眠品質的一個最佳方法,是讓睡眠環境的溫度合適。因為為了入睡並維持深度睡眠,你的體溫實際上需要下降大約一到三度;而為了醒來時感到清醒有活力,體溫又需要上升大約一到三度。
Eight Sleep 會根據你的個人需求,自動調節整晚床鋪的溫度。Eight Sleep 剛推出最新型號 Pod 5,Pod 5 有幾項重要新功能,其中一項稱為 Autopilot。Autopilot 是一個學習你睡眠模式的 AI 引擎,會針對不同睡眠階段調整睡眠環境溫度;若你打鼾,還會抬高你的頭部,並做其他調整以優化睡眠。Pod 5 的底座也內建喇叭,可與 Eight Sleep 應用程式同步,播放有助放鬆與恢復的音頻。音頻目錄包含數個我與 Eight Sleep 一起錄製的 NSDR(非睡眠深度休息)腳本。如果你還不熟悉,NSDR 涉及聽一段引導音頻,帶你完成深度身體放鬆並配合一些簡單呼吸練習,這是一個非常強大的工具,初次嘗試與每次使用都能受益。
如果你想試試 Eight Sleep,可至 eightsleep.com/huberman,購買新款 Pod 5 可最多省下 350 美元。Eight Sleep 運送到全球多個國家,包括墨西哥與阿聯酋。再次提醒,前往 eightsleep.com/huberman 可節省最多 350 美元。
回到 glymphatic 系統──這是大腦淋巴系統的正式名稱。我剛剛有點開玩笑,我只是想強調我們的大腦確實有淋巴系統。在 2012 年之前,沒有科學家或醫師相信大腦有淋巴系統,認為淋巴清除或淋巴流動在大腦中不會發生,因為尚未被發現;但其實早有一位科學家曾經發現它,卻被告知她是錯的。關於那點我們稍後會再談。但重點是:在 2012 年,一位名叫 Michael Niedergaard 的神經科學家──她研究膠質細胞,膠質細胞是一種支援細胞,同時也在腦功能與可塑性等方面扮演主動角色──她發現大腦有一套清除廢物的系統,從各方面看起來非常像身體其他部位的淋巴清除系統,且涉及我們稱之為膠質細胞的這些細胞。
我簡要描述這個系統,因為它非常令人驚艷,結構上也很美。如果你稍微了解它的組織方式,你就能解決一些你自己或許和你認識的許多人常會遭遇的問題,例如腦霧、醒來時臉部或眼下的浮腫、以及整天外觀上的變化,特別是在前一晚睡不好時所出現的樣貌變化。事實上,我們來做一個簡單的心理實驗:你是否曾經在睡得很差的一晚後,對比自己在睡得好與睡得不好時的容貌差異?下次發生這種情況時,拍一張照片──你不必給任何人看──在一張睡得好之後拍一張照片,最好是在相同地點、相同光線下拍;即便光線不同,也拍一張在睡得很差(例如完全沒睡,或比平時少睡大約兩小時)的情況下的照片。
你會看到你看起來會很不一樣。
你的眼皮會下垂。
你會有眼袋。
眉毛通常會下垂。
眼神的色調會有一種改變。
你會注意到這非常典型。
任何皺褶或皺紋也會變得更明顯。
你知道,如果你仔細想想,真是不可思議。
你少睡兩個小時或三個小時,或者說有一晚睡不好,你看起來就會非常非常不一樣。
同樣明顯的是,如果你隔天再好好睡一覺,你會立即恢復,看起來又是原來的自己。
你的思緒也會跟著這些變化一起改變,對吧?
如果你比平時少睡三個小時,你的大腦就不會像平常那麼好用。
我們都知道這一點。
你的感覺也不會那麼好。
你會比較容易有情緒反應。
你較可能出現類似注意力缺陷的症狀,對吧?
你可能不是完全符合注意力不足過動症(ADHD)的標準,但你會傾向情緒比較多變。
你當然也比較容易感染,但在大腦層面上,你的大腦在睡眠良好時跟睡不好時完全不同。
好好睡一覺,你就會回到正常狀態。
如果你連續幾晚或好多晚都睡不好,你會注意到你的外貌會非常迅速地改變。
我不是要嚇唬大家,對吧?
我們有很多集數講如何睡得很好。
我們有免費的睡眠工具包。
這些都可以在 hubermanlab.com 上找到。
搜尋 sleep、sleep toolkit、perfect your sleep 之類的關鍵字,你就會以你想要的任何形式找到那些工具。
但到底睡眠是怎麼明顯改變我們外貌和大腦運作方式的呢?
答案是大腦把廢物清除掉的機制,也就是在睡眠期間相當於大腦的淋巴系統在運作,
當你睡眠不足時,這個機制就沒有機會去做清除。
就是那麼直接明瞭。
讓我解釋一下這個大腦淋巴系統,以及你如何讓它在最佳狀態下運作。
我不只是會告訴你要睡夠覺——你當然應該盡量做到——
但還有一些方法可以在你睡覺時促進大腦內更好的淋巴清除,
甚至可能讓你在睡眠時間比你想像的少一些時,仍能靠更適合淋巴清除的睡眠質量來彌補。
好。
大約不到二十年前才發現這套清除大腦廢物的系統。
奈德加德(Nedergaard)博士漂亮地提出了一個假設:這一定有一套系統,對吧?
必須有一套系統。
為什麼?
因為你的腦細胞是你整個身體中代謝活動最旺盛的細胞之一,對吧?
你的大腦只是你全身體重和體積的一小部分,但它有超高的代謝率。
這些細胞需要東西。
它們需要氧氣。
它們需要葡萄糖。
即使你在吃生酮飲食,它們也需要營養,並且會大量排出廢物。
這些東西必須從大腦中被清除掉。
現在你在大腦裡有一種液體叫做腦脊髓液,它在所謂的大腦腦室內流動。
也就是說腦內有空間。
事實上整個大腦都浸泡在腦脊髓液中。
你的大腦就漂浮在這種液體裡。
它基本上能接觸到大腦裡所有的細胞。
當你的細胞產生廢物時,這些廢物就會被腦脊髓液帶走。
腦脊髓液是被循環的,對吧?
你會產生腦脊髓液。
它實際上是在一種非常有趣的組織集合中製造的,廣義上稱為脈絡叢。
當然還有像腦膜之類的構造。
如果你去唸醫學院或成為神經科學家,你會學到這些細節。
但在今天的討論中,我們只要知道腦脊髓液是被製造出來的,
它浸潤你的大腦,能收集大腦的廢物。
奈德加德博士和其他人的優秀觀察在動物模型中發現了這點,現在我們也知道這在人類身上同樣成立。
當你晚上去睡覺時,進入大腦的血管——因為當然我們要給大腦動脈血流,對吧?
你必須供應氧合的血液給大腦,而且血液其實是從大腦底部上來的。
底部那裡有個結構叫做威利斯環。
你的大腦實際上是搭在底部那片血管網的小彈簧床上。
如果你翻過一顆大腦而血管仍完整,那底下會有個小圓環叫威利斯環。
記住那些動脈很粗。
它們產生很大的壓力。
所以你的大腦有點像在上面彈跳,真的有點像回彈一樣。
然後血管沿著大腦表面往上爬,幾乎呈直角再鑽入大腦,
接著分支出去,確保大腦所有的細胞和區域都能得到血液供應、氧氣和營養等等。
白天是這樣,夜間也是如此。
不過在睡眠期間,進入大腦的血管周圍的區域實際上會擴張。
他們把它稱為血管周圍間隙。
字面上彷彿每一條血管周圍都有一小塊沒有神經元的區域。
那個空間在睡眠時會增大約60%。
它真的會被清出來,形成沿著血管的大管道或大空間,讓浸潤大腦的腦脊髓液可以沿著血管上行到大腦表面,並從遠離細胞的腦區流出。
然後真正被清出大腦,進入靜脈血流。
這對於這個機制的運作來說是個非常概括的描述,但我想在你腦中放一個稍微更詳細的畫面,因為這真的很神奇。
你的腦裡有這些細胞,這類膠質細胞叫做星形膠質細胞。膠質細胞有很多種類,星形膠質細胞只是其中一種。星形膠質細胞有一種叫做終足的小構造。這些終足可以碰到突觸──神經元之間的連接點,也可以接觸到血管系統。在你晚上睡覺的時候,這些星形膠質細胞會實際向外推擠,創造出更多的血管周圍空間。peri 就是指靠近血管的意思。它們創造更多的血管周圍空間,並表達一種非常酷的蛋白通道,叫做水通道蛋白‑4(aquaporin‑4)。有人因為發現水通道蛋白而獲得諾貝爾獎。而水通道蛋白‑4 受晝夜節律調控,所以它在夜間通常比較活躍。當你入睡時,基本上會在血管周圍形成這些空間,讓累積在腦脊髓液中的廢物能沿著血管流出,從大腦被清除。
這個清除有一整套流程:從腦內流出之後,會沿著不同的管道與路徑運行,甚至可以沿著顱神經從腦幹向外延伸,最終會匯入血液循環,就像其他淋巴流一樣。所以這很不可思議:你在睡覺的時候把大腦裡的「垃圾」清掉了。雖然我其實不太喜歡把它稱為垃圾,因為那是健康細胞功能的自然代謝產物。但我覺得很有趣的是,人們之前沒想到大腦裡有淋巴系統,或者至少找不到它。但奈德加德(Dr. Nedegaard)博士找到了它。
我簡短說一下,她並不是第一個發現這個現象的人。這裡有個小小的科學軼事,但很重要。第一個發現的人是一位名叫 Patricia Grady 的女性,她在馬里蘭大學做實驗,發現大腦有一種有點像淋巴系統的東西。她做了一些染劑注射,發現染劑會沿著血管周圍擴散到大腦表面等等。基本上就是跟 2012 年所做的觀察相同,但時間早得多。她把這些發現告訴同事,也在會議上報告過。但有兩個非常大、很有名的科學團隊試圖在不同的實驗模型中重複她的工作,嘗試在夜間影像化染劑從大腦流出的情形,卻沒有觀察到。造成他們沒看到的原因並不是因為他們是糟糕的科學家,而是他們犯了一個他們自己沒注意到的錯誤:為了觀察染劑在腦內的移動,他們在顱骨上開了一個小孔,但沒有用鏡片或其他東西把那個孔封起來以維持腦內壓力,結果所有壓力跑掉了,淋巴流動因此無法沿著原本路徑運行,所以他們就看不到,然後就斷定它不存在。大家都信了他們,而不是信她,因為他們是更有名、規模更大的團隊。她後來轉去從事其他領域,幸運的是,她最後去了美國國家衛生研究院(NIH),資助了許多很棒的研究,包括後來被奈德加德博士用來證明大腦確實有淋巴系統的研究。該給功勞的就要給功勞;也要記得,某人觀察到某事而別人沒觀察到,並不代表那件事不存在。
回到淋巴系統的主題:你如何鼓勵在夜間更有效地清除大腦廢物?這是你絕對想做的事。如果你想減少腦霧、醒來時感覺清醒、思緒專注,甚至比你以為需要的睡眠少一點仍然感覺精神,那你可以注意睡眠姿勢。事實上,有一些研究在看睡姿的影響。每一種動物,至少每一種哺乳動物,睡覺時都會把頭放低。我家的鬥牛犬 Costello 因為頭骨厚,所以常把下巴放在地上睡覺。我看過長頸鹿的照片,不知道牠們是不是都會把頭放下睡,或許因為側睡對牠們來說不容易。有些動物側睡,有些仰睡。人類當然可以採用上述任一姿勢,但所有哺乳類都會以某種方式把頭放低睡覺。
那麼,對於人類來說,哪種睡姿最有利於 glymphatic(腦淋巴)排流?答案是側睡。關於這方面的系統性研究並不多,但如果比較仰睡、趴睡或側睡在 glymphatic 排流效率上的差別,側睡是最好的。所以好到什麼程度呢?甚至有人在睡眠研究中讓受試者戴上一個類似腰包的東西,把那個包放在背後,這樣受試者就不容易翻成仰睡,迫使他們在夜間側睡(左右側似乎都沒差)。我知道大家通常把腰包戴在前面,所以這個稱呼不太貼切,你可以自己想像該叫什麼。但總之,有研究是把包放在背後以防止翻身。如果你想自己實驗看看,也可以這麼做。
我是仰睡者,有時也側睡,像他們說的那種,我想有點像「爬行士兵」的姿勢——會發現自己醒來時一隻手彎著、一隻伸著(不是像去抓牆那樣伸手),一側膝蓋彎著。
但其實我已經開始有意識地訓練自己側睡,這是我在準備這集節目與閱讀有關 glymphatic 清除的論文後得到的回饋。我打算更努力去做,因為我個人想要少睡一點但還能應付。 我喜歡睡滿八小時,但通常只睡六到七小時,整體感覺還不錯。但我注意到,隨著年歲增長,每年醒來時因為那六、七小時睡眠而感到的昏沉程度,比以前明顯增加了。其他生活習慣我並沒有大幅改變。那是什麼在變?年齡。
年齡改變的是:在正常腦活動下會釋放出更多的發炎分子。這會造成一個不利的回饋循環——相同的精神注意力與需求,卻因為產生更多廢物而造成更強的發炎反應。因而,能有效清除這些廢物對腦部健康非常重要。有許多很好的研究顯示,如果你透過破壞睡眠來削弱 glymphatic 清除,或用其他方式干擾 glymphatic(例如破壞水通道蛋白4,aquaporin‑4),就會造成像是澱粉樣蛋白斑塊(amyloid plaques)等物質的堆積——這些與失智症(例如阿茲海默症)相關;同時也會有像白細胞介素和腫瘤壞死因子α(TNF‑α)等發炎分子的累積,這些會讓大腦更容易發生微小中風(微梗塞)。在很低的程度上,這些可能就是我們所說的「腦霧」的來源。
所以我真的鼓勵大家能盡量側睡。如果你能睡到平常需要的睡眠時數,或即便睡不到平常時數,也應該努力優化你的睡眠環境,以促進 glymphatic 的清除。我們知道會降低 glymphatic 清除的幾件事包括:前一天或睡前飲酒,會減少快速動眼期(REM)睡眠,進而降低 glymphatic 清除。我們也知道運動其實能改善 glymphatic 清除,條件是不要太晚運動、運動時不要攝取過多咖啡因或做其他會影響睡眠的事;特別是有氧心血管運動,能改善當晚的 glymphatic 清除。保持睡眠環境涼爽(有利於良好睡眠)也會促進 glymphatic 清除——所有能促進睡眠的措施,都會幫助 glymphatic 的運作。
另外有幾個具體做法:側睡,以及把雙腳稍微抬高一點(大約 5 到 10 度),例如在腳下墊個枕頭,以促進腿部的淋巴引流。有些人甚至推測,側睡時枕頭不要太扁,至少不要讓頭向下傾。記得淋巴系統一直在對抗重力,所以至少不要讓頭向後仰;相較之下,讓頭微微向上傾會比較好。通常一個合適的枕頭就能達到這個效果。這些做法都很簡單,幾乎不會花成本就能實施。
所有關於破壞睡眠對 glymphatic 清除、廢物累積,以及對認知與大腦長期健康的後續影響的研究,都指向同一個結論:你需要在夜間把腦內的廢物清掉,這意味著要有良好的睡眠;同時也需要把淋巴系統在睡眠時的位置調到最有利,才能在睡眠時獲得最大的 glymphatic 清除(這裡也有字面與雙關的意味)。
至於大多數人關心的外觀問題——沒有人喜歡醒來眼睛浮腫、臉腫。把頭部略微抬高也有助於改善這種情況。我問過兩位皮膚科醫師,他們也確認了:很多人早上眼周腫脹,會想在眼下冰敷,或使用貼在眼周的凝膠貼片。順帶一提,皮膚科醫師說那些貼片之所以可能有效,大概是因為它們提供了輕柔的壓力,促進該處的淋巴引流——也許就是這麼簡單,你用手指輕按也能達到類似效果。現在市面上很多貼片會加上胜肽、膠原蛋白等成分來做商品包裝,但其實不一定需要那些成分。
另外有關面部淋巴按摩與筋膜按摩,我必須說,確實有一些非常驚人的前後對照案例,顯示只做一些基於壓力、非常具體(也就是按正確順序與位置)的按摩,就能看到明顯效果。我們已經談過為何頸部與鎖骨區域對淋巴系統如此重要:下頷下方、臉部,以及頸鎖骨區對淋巴循環與筋膜都很關鍵,而筋膜與淋巴管如前所述是密切相關的。特別是在臉部,負責眼瞼及眼周的淋巴毛細管極其細小,非常、非常、非常容易被壓迫而閉塞。因此,在臉部不同位置所需的按壓力道,以及正確的按摩順序,確實非常重要。
在人們的「前後對照」照片中,說白了,就是年輕感和警覺度的外觀差異、眉毛自然休息位置的高度──與眼窩凹陷、眉毛下陷、眼睛較無神或甚至顴骨的外觀相比──在適當的筋膜與淋巴按摩下,這些都會發生非常戲劇性的改變。這類方法確實存在。
有一位被認為是該領域最佳專家之一,並且有教學示範說明如何運用筋膜與淋巴引流按摩來讓臉部看起來更年輕、有生氣,順便說明我與她並無任何金錢往來,她叫 Anastasia Beauty Fascia。這是一個 Instagram 帳號,我相信在其他社群媒體上也可能有帳號。我會在節目說明欄放上連結。她展示的那些採用非手術、非藥物、非肉毒桿菌(非 Botox)方法的人物前後對照,非常驚人。你會看到一些在兩週、三十天、六十天後的前後對比,真的是非常顯著。會有這種結果,怎麼可能?
當你了解淋巴系統如何運作,知道淋巴如何滯積、液體如何在間質空間累積而不被淋巴系統清除時,當你了解淺層與深層淋巴管如何與表層的輕觸(且按正確方向)以及頭頸部的引流相互關聯,並且如何去觸及與筋膜相關的深層淋巴管,一切就完全說得通了。這類結果絕對有可能達成,但操作順序非常重要。並不是隨便在眼下揉一揉、在額頭輕抹一下或是「撐起」眉毛就能做到;如果真是那麼簡單,當然大家都會做了。
所以像 Anastasia Beauty Fascia 這樣提供方法教學的人,對想學的人來說是很好的資源。再次強調,我與她完全沒有任何金錢往來。不過可以理解為什麼這些方法有可能、應該,而且看起來確實有效。
我想先短暫休息一下,並感謝我們的贊助商 Function。去年我在尋找最完整的實驗室檢測方法時,成為了 Function 的會員。Function 提供超過 100 項進階檢測,為你提供整體身體健康的關鍵快照。這個快照會讓你了解心臟健康、荷爾蒙狀態、免疫功能、營養素水平等更多面向。他們最近也新增了像是來自有害塑膠的 BPA 暴露檢測與 PFAS(永遠化學物質)檢測等毒物相關檢測。
Function 不只提供超過 100 項與身心健康關鍵相關的生物標記檢測,還會解析這些結果,並由該領域的頂尖醫師提供專業見解。例如,在我第一次用 Function 做檢測時,發現我的血液中的汞含量偏高。Function 不僅協助我偵測到這點,還提供降低汞含量的建議,其中包括限制吞拿魚的攝取量。那段時間我吃了很多吞拿魚,同時也努力多吃葉菜類,並補充 NAC 與乙醯半胱氨酸(NAC, acetylcysteine),這些都有助於促進穀胱甘肽的生成與解毒。我後來又做了第二次 Function 檢測,證實這個方法有效。
完整的血液檢測非常重要。許多與你心理與身體健康相關的問題,只有透過血檢才能發現。問題是,血液檢測向來昂貴且麻煩。相比之下,我對 Function 的簡便性與成本水準印象非常好,它相當負擔得起。因此我決定加入他們的科學顧問團,並且很高興他們贊助這個播客。如果你想試試 Function,可以前往 functionhealth.com/huberman。Function 目前有超過 25 萬人的候補名單,但他們提供給 Huberman 播客聽眾早鳥使用權。再說一次,前往 functionhealth.com/huberman 以取得 Function 的早期使用權。
再談回淋巴系統與外觀問題,不只是臉部浮腫,還有腫脹。我們常談到水腫、液體滯留,而大多數人不希望有那種情況。你可以透過充足補水清除很多液體滯留;你會比較常排尿,體內的液體與鹽分會適當平衡。我曾做過一整集節目在談這個主題,會談到腎功能、醛固酮(aldosterone)等。但重點是:很多液體在間質空間的累積,是因為淋巴流動不足──應該說是淋巴流速不足。補水確實能支持淋巴流動與引流。這也是為什麼你必須確保喝足夠的水,維持適當血液容量能改善淋巴流動。
到底該喝多少水?我們在之前的節目談過。如果你在運動或大量出汗時,可以使用 Galpin 方程式(我會把它放在節目說明欄,如果你想更技術性地計算)。對大多數人來說,最簡單的做法是:起床後,除你平常會喝的其他飲料外,再喝 16 到 32 盎司(約 500 到 950 毫升)的水。對我來說可能會搭配馬黛茶(Yerba mate),對你來說也許是咖啡,或在某些日子我兩者都喝以提神,但同時也要喝足夠的水。
然後每隔一到兩個小時,記得喝八到十六盎司的水(約240到480毫升)。
這聽起來可能很多。
是的,你可能會多跑幾趟廁所,但透過這樣做,你可以確保你的血容量、鈉離子平衡,以及淋巴系統能盡可能地良好運作。
只要你也在做我們之前提到的那些能促進淋巴系統流動的其他事情就好。
所以現在你可能會意識到,你和其他人已經在做的很多事情,可能部分是透過淋巴系統在幫助你。
好。
我想我們都知道應該要補充水分。
我剛剛又給了你另一個為什麼要補水的理由——因為它對淋巴系統有影響。
大多數人也知道每週應該做有氧運動和阻力訓練。
好。
對某些人來說,兩者會有所偏重;有些人則兩者做得差不多。
你做阻力訓練是為了強化肌肉、骨骼和肌腱,抵銷隨年齡增長而失去的力量、速度和肌肉量。
也是為了美觀的理由,對很多人來說;有氧運動也有美觀的考量,但當然也用來改善你的心血管系統功能,你的心臟,對吧?
大多數人認為做有氧運動是為了改善心臟功能。
例如,你可以透過強化,甚至在某些情況下略微增大你的心臟,來增加心搏輸出量,也就是每次心搏能將多少血液打到全身。
但大多數人可能沒意識到的是,運動(特別是有氧運動)的許多正面效果,是因為有氧運動促進了所謂的淋巴管生成(lymphoneogenesis),即 innervate the heart? — 讓心臟周圍長出新的淋巴血管,幫助移除心臟細胞產生的廢物。
記住你的心臟。
記住你的心臟。
記住你的心臟。
記住你的心臟細胞一直都在活動,產生大量的廢物,同時消耗大量的氧氣和養分。
這些都需要被清除。
隨著年齡增長,我們的心臟在清除這些廢物方面的效率會下降。
有氧運動實際上能增加淋巴血管的數量,讓那些毒素能從心臟被排走,這大大支持了心臟細胞的健康。
而且因為這整個系統是個循環,如果你還記得淋巴系統會回流到靜脈血液供應,然後血液被氧合後再回到心臟,心臟當然也有自己的血液供應系統,對吧?
心臟也需要氧氣和血液供應,這就是我們所說的冠狀動脈——供應心臟本身的動脈。
因此,透過增加淋巴血管的數量,你可以增加從心臟的淋巴引流,整個系統運作會好很多。
事實上,有好幾篇論文(我會在節目說明放上連結)結論都很明顯。
我來念幾個標題給你聽,就能看出結論了。
其中一篇標題是:淋巴管生成有助於運動誘發的生理性心臟生長。
心臟的實際生長,是由運動誘導而發展出來的新淋巴血管所促成的。
這真的很酷。
另外,雖然我很不想告訴你這個事實,但我們所有人的心臟隨著年紀會變得不那麼健康,即便你在老化過程中仍維持很健康的生活方式。
部分原因是心臟內廢物堆積所導致的發炎。當然也有其他原因,但現在已有研究證明這一點。
我引述那篇論文的標題(我會在節目說明放連結):運動誘導的心臟淋巴重塑可減緩老化心臟的發炎。
這不只是新增淋巴血管,還包括重塑既有淋巴血管的分支與延伸,使它們能延伸到之前到不了的區域,從那些區域的細胞抽取廢物。
這跟淋巴水腫是完全相反的狀況:淋巴水腫是引流不足,導致廢物與液體堆積,造成局部發炎,使該組織生病,最終可能擴散到其他組織,情況相當嚴重。
現在情況則正好相反:你因有氧運動而獲得更多淋巴血管的進入;心臟得到更多淋巴血管,結果心臟的廢物清除更多,功能更好。
以致於該論文的結論至少指出,這顯著幫助抵消老化心臟的發炎。
所以再強調一次,這並不是要你一定去做你原本沒做過的事。
如果你已經在做有氧運動,就繼續保持。有氧運動之外,你也應該做阻力訓練——我們都應該做。
但如果你沒有做有氧運動,只做重訓,我認識不少這樣的人,他們覺得:「我心跳會上來,偶爾騎個腳踏車也不會太累,我的最大攝氧量(VO2 max)還不錯。」好吧,阻力訓練有它自己的好處,也可能對淋巴系統有正面影響。
不過現在有非常多的資料支持:定期的有氧運動可以透過促進淋巴管生成,並促使既有淋巴血管延伸到心臟中原本沒到的區域或原本逐漸消退的區域,來真正改善心臟功能。
所以如果你已經在做有氧運動,我真的鼓勵你繼續;如果還沒開始,建議你開始。
如果保持心臟健康還不足以成為你的動機,還有一點我再引用一次的證據:有氧運動能改善淋巴系統對β-澱粉樣蛋白的清除能力。
而這不是一個阿茲海默症的小鼠模型,而只是許多例子中的一個。如我之前所說,運動能改善睡眠;睡眠能改善腦淋巴系統(glymphatic system)的清除功能,這會把大腦中的毒素清除掉,從而抵消與年齡相關的失智以及許多其他負面影響,例如腦霧。
除此之外,運動對增加你睡眠時腦中血管周圍空間(perivascular spaces)發生的腦淋巴清除量也有直接作用。
所以越來越多的證據顯示,我們應該——是的——睡眠要充足,但我們也應該運動,不只是因為運動能改善睡眠,而是因為運動能促進大腦的腦淋巴清除。
我認為這很可能是有氧心血管運動定期進行後能改善大腦功能的主要原因。
我知道大家很喜歡談論BDNF——腦源性神經營養因子。我自己也研究過腦源性神經營養因子,對於腦部生長因子我知道很多,也覺得非常有趣。事實上,我認為高強度間歇訓練或任何會讓你感到「灼燒感」、肌肉乳酸累積的運動,確實可以刺激更多BDNF。我認為有大量證據支持這點,這很好。
但當你審慎檢視文獻時會發現,規律的心血管運動對大腦功能、工作記憶、陳述性記憶、專注力以及其他多項能力的大多數正面效果,是因為你在睡眠期間得到優良的腦淋巴清除,且即使在清醒時也有更多廢物被清除。
所以我們又回到那個結論:運動、運動、運動;睡眠、睡眠、睡眠。
為了重申那些你或許已經在做、若還沒做大概也該做的事情,我想簡短提到一兩樣其他的東西。
首先,如果不談光照,這就不是一集 Huberman Lab 播客了。我不會再告訴你要把早晨的日光照進眼睛以設定晝夜節律並提升晨間皮質醇,因為我已經說過很多次了,你應該已經在做;如果還沒做,應該開始做。
然而,光照,特別是長波長光,在支持淋巴系統健康方面是有位置的。也許你知道,也許你不知道:光有很多不同波長。短波長通常是像紫外線、藍光、綠光這類;長波長則是紅光、近紅外線和紅外線。你看不到紅外線;有些動物(例如坑蝰)可以看到,但你不行。
不過,長波長光與短波長光以及兩者之間的所有光,都是來自太陽的。當太陽低掛在天際,比如日出或日落時,你會看到較多的長波長光,以橙色、紅色、粉紅色等形式呈現。只要太陽出來,你能感覺到太陽的暖意,尤其是在雲量不多時。那股溫暖就是紅外線光,好嗎?你看不到但能感覺到熱的光,是紅外線。紅色的光,當然是紅光;近紅外線介於兩者之間。
事實上,來自太陽或所謂紅光裝置(這些裝置通常不只是紅光,還包括紅光、近紅外線與紅外線)的一些長波長光,通常大約在約620奈米到大約1000奈米之間。我們稱之為長波長。相比之下,短波長會落在300、400、500奈米那些範圍。但像620奈米一路到通常紅光裝置所產生的約850奈米這類長波長光,能深入穿透皮膚,因此會對皮膚產生作用,也會影響皮膚深處。
長波長光可以以很多不同方式影響我們的健康,其中一個主要方式是它改善細胞的線粒體功能。現在有很多資料顯示,來自紅光裝置,甚至太陽的長波長光曝露可以改善皮膚傷口癒合、減輕痤瘡症狀,並降低發炎。也有研究顯示,長波長光曝露可以減輕像乳癌治療患者那種淋巴水腫的情況;或是即便不是癌症或明顯的淋巴水腫、只是臉部有些浮腫或其他組織腫脹的人,也能因此減輕發炎與浮腫。長波長光可以有所幫助。
這種效果很大程度是透過改善該區域的血流,以及改善線粒體功能來達成的。原因在於長波長光實際上能夠影響皮膚本身及其深層組織。我之前談過其機制,長話短說,長波長光的光子可以影響線粒體上的電子,用一種不那麼科學化的說法,就是為線粒體「充電」,這會導致更多ATP(細胞能量)的生成,等等。有趣的是,越來越多的資料顯示,長波長光照射皮膚能透過改善淋巴系統的功能來減少發炎、改善皮膚外觀、減輕痤瘡等;其機制與它改善皮膚細胞及血液循環(毛細血管和血管等)功能的方式相同。
所以當我們聽到紅光裝置、近紅外線裝置、紅外線桑拿,以及在皮膚上接受低太陽角度的陽光——例如日出附近,或許也是傍晚、日落時分或午後晚些時候——對皮膚有益的說法時,
看起來這種所謂對皮膚的益處,既是直接作用於皮膚細胞,也作用於運送血液的血管細胞,還有負責從該區域移除廢物的淋巴管。
重點是,長波長光照射,無論來自裝置還是低角度太陽光,都能減少皮膚發炎並改善外觀。
部分效果是透過淋巴系統發生的。
就操作建議而言,典型的做法像是在早晨曬太陽或接受日光照射10到30分鐘,以及在紫外線指數不太高的時候(例如午後晚些或傍晚)讓皮膚接受一些長波長光,會非常有幫助。
如果你在考慮為了外觀和淋巴排除而是選擇儀器還是陽光來接受長波長光照,請記得太陽光始終包含一些紫外線。
太陽在一天當中會在中午時分位於最高,日出與日落時太陽角度低則紫外線會較少。
一台發出紅光、近紅外線與紅外線的長波長光裝置當然不含紫外線,所以你僅僅能從長波長光對淋巴系統與其他局部皮膚相關系統的益處中受益。
好,我們已經相當全面地遊歷了淋巴系統。
我猜對大多數人來說,這是第一次深入探索或聽到這麼多關於淋巴系統的內容。
我想再次強調,這是一個多麼不可思議的系統。
它與我們整個身體的每個器官與組織都有密切關聯,並且對那些組織廢物的清除至關重要,同時對免疫監視也很關鍵。
至少我希望你現在能徹底地體會到這個令人驚嘆的系統——淋巴系統不只是被動的。
然而,如你所記得的,它沒有一個泵,所以你需要做些事情來幫助淋巴液流動,以支持其所有關鍵功能。
在研究這一集內容時,我個人對淋巴系統所扮演的眾多重要角色感到非常震撼,也很驚訝自己之前竟然沒聽過這麼多這類重要功能。
我想這在很大程度上是因為直到大約過去十多年,我們才真正開始更完整地認識淋巴系統是多麼關鍵。
例如在大腦,以及大腦與身體動態和循環系統之間的關係,這都使淋巴系統成為中心性的存在。
我對此深感驚奇,也希望你能感到驚奇,並且確實採取行動來支持你的淋巴系統,因為它非常重要。
如果你從這個播客學到東西或喜歡這個播客,請訂閱我們的 YouTube 頻道。
那是支持我們的一個很棒且免費的方式。
此外,請在 Spotify 與 Apple(Apple Podcasts)上點擊「追蹤」按鈕來關注本播客。
你也可以在 Spotify 與 Apple 上給我們最多五顆星的評價,現在兩個平台都可以留言。
請同時查看本集開頭與節目中提到的贊助商,那是支持本播客的最佳方式。
如果你對我或節目、來賓或你希望我在 Huberman Lab 播客討論的主題有任何問題或意見,請把它們放在 YouTube 的留言區。
我會閱讀所有留言,供還沒聽過的人參考。
我有一本新書即將出版,這是我的第一本書,書名為《Protocols and Operating Manual for the Human Body》。
這本書我花了五年多時間撰寫,內容基於超過三十年的研究與經驗,涵蓋從睡眠到運動、到與專注與動機相關的壓力控制等各種協議。
當然我也為書中所包含的各項協議提供科學依據。
本書現正於 protocolsbook.com 開放預購,該網站提供連結到各個銷售平台,你可以選擇最適合你的。
如果你還沒在社群媒體上追蹤我,我在所有社群平台上的帳號都是 Huberman Lab,
包括 Instagram、X(前身為 Twitter)、Threads、Facebook 與 LinkedIn。
在這些平台上,我討論科學與科學相關的工具,部分內容與 Huberman Lab 播客重疊,但很多內容是與播客資訊不同的。
如果你還沒訂閱我們的 Neural Network 電子報,這是一份免費的月刊電子報,內容包括播客摘要,以及我們稱為「協議」的一至三頁 PDF,涵蓋如何優化你的睡眠、如何優化多巴胺、有計畫的冷暴露等議題。
我們也有一套基礎健身協議,涵蓋有氧訓練與阻力訓練。
所有這些內容都完全免費,你只要前往 hubermanlab.com,點選右上角的選單,向下捲動到「電子報」,輸入你的電子郵件即可。
我必須強調,我們不會把你的電子郵件分享給任何人。
感謝你收聽今天關於淋巴系統的討論,感謝你關注淋巴系統如何以各種不可思議的方式支持你的健康,以及你可以做哪些事來支持它。
最後但同樣重要的,感謝你對科學的興趣。
謝謝你。謝謝你。謝謝你。謝謝你。

Here I explain the lymphatic system, a crucial bodily network for overall health and appearance. I explain how the lymphatic system works to remove cellular waste and fluid from your organs and combat infections. I provide science-based tools that support your lymphatic system for the sake of health and appearance, including: how to reduce fluid retention in your limbs, trunk or face, how to eliminate ‘bags’ under your eyes and brain fog, and how to improve cardiac health and longevity. Because your lymphatic system lacks a central pump, it needs the mechanical forces generated by specific types of bodily movement, breathing and pressure to circulate your lymph properly, and I explain how you can activate these. I also explain how to support optimal functioning of your glymphatic system, a brain- and spinal cord waste-clearing system active during sleep that is crucial for brain functioning and longevity, including to prevent dementia.

Read the episode show notes at hubermanlab.com.

Thank you to our sponsors

AGZ by AG1: https://drinkagz.com/huberman

LMNT: https://drinklmnt.com/huberman

David: https://davidprotein.com/huberman

Eight Sleep: https://eightsleep.com/huberman

Function: https://functionhealth.com/huberman

Timestamps

(00:00:00) Lymphatic System

(00:04:11) Circulatory System, Heart; Oxygen, Nutrient & Waste Transfer

(00:11:03) Lymphatic System, Fluid, Lymphedema, Chronic Inflammation; Brain Fog

(00:14:52) Sponsor: LMNT & David Protein

(00:17:28) Lymphatic Vessels, Tool: Enhance Lymphatic Drainage with Movement

(00:26:24) Tools: Jumping (Rebounding), Treading Water, Swimming

(00:27:41) Tool: Swelling, Lymphatic Drainage & Diaphragmatic Breathing

(00:32:05) Swimming & Lymphatic Flow; Tai Chi

(00:34:00) Lymphatic Massage, Cancer & Lymphedema; Jade Roller & Gua Sha

(00:37:28) Sponsor: AGZ by AG1

(00:38:56) Lymph Flow, Tool: Lymphatic Massage & Manual Lymphatic Drainage

(00:45:02) Immune Function of Lymphatic System, Sore Lymph Nodes

(00:54:24) Cancer Treatment, Lymph Nodes & Lymphedema

(00:57:02) Limb Swelling, Minor Lymphedema & Inflammation, Lymphatic Boots

(01:00:09) Sponsors: Eight Sleep

(01:01:43) Glymphatic System, Brain & Sleep

(01:05:56) Sleep & Brain Waste Recycling; Discovery of the Glymphatic System

(01:12:24) Enhance Glymphatic Clearance, Brain Fog, Age, Tool: Side Sleeping Position

(01:15:54) Tools: Optimize Sleep, Cardiovascular Exercise, Elevate Feet, Pillow

(01:17:29) Puffy Face, Tool: Lymphatic & Facial Massage

(01:21:23) Sponsor: Function

(01:23:11) Tool: Hydration & Lymphatic Support

(01:24:48) Tool: Cardiovascular Exercise & Lymphatic Vessels, Heart, Aging

(01:31:06) Tool: Infrared & Red Light, Mitochondria, Lymphedema, Skin Appearance

(01:36:08) Key Takeaways

(01:37:21) Zero-Cost Support, YouTube, Spotify & Apple Follow, Reviews & Feedback, Sponsors, Protocols Book, Social Media, Neural Network Newsletter

Disclaimer & Disclosures

Learn more about your ad choices. Visit megaphone.fm/adchoices

Leave a Reply

Huberman LabHuberman Lab
Let's Evolve Together
Logo